Pompen of...? Waterbeleid II

IN HET VORIGE ARTIKEL HEBBEN WE AANDACHT GEGEVEN AAN BELEIDSKADERS MET BETREKKING TOT V/ATER. IN DIT ARTIKEL WORDT STILGESTAAN BIJ EEN VISIE OP WATERBEHEER (RENTMEESTERSCHAP) EN WORDT MEER CONCREET INGEGAAN OP (DE REIKWIJDTE VAN) HET WATERPLAN.

5.'Visie op water'

Christenen behoren zorgvuldig om te gaan met de natuur (schepping!). Een schoon milieu -en daaronder kan worden verstaan het openbaar groen, de natuur en het water- is een onderdeel van Gods goede schepping. Het is een bijbelse opdracht om daar recht aan te doen. Om een 'klassieke' (bijbelse) uitdrukking aan te halen: wij zijn als rentmeesters op deze aarde geplaatst om daarmee met zorg om te gaan. Dat betekent dat de wereld en het milieu niet van ons zijn, maar geleend, en dat wij voor het goede beheer ervan verantwoordelijk zijn.We moeten de aarde bouwen én bewaren.Vertaald naar de politieke realiteit betekent dit dat wij moeten investeren in duurzame energiebronnen en een duurzame inrichting van de omgeving. Overigens bestaat er bij het taakveld water, net als bij andere gemeentelijke taakvelden, de spanning tussen wensen en middelen.

6. Uitwerking in waterplan

6.1 Algemeen

In een waterplan worden het gemeentelijke beleid en het beleid van het waterschap, inclusief taken en verantwoordelijkheden, op elkaar afgestemd. In een waterplan worden alle water-gerelateerde thema's belicht. Denk bijvoorbeeld aan ruimtelijke ordening, recreatie, natuurontwikkeling, etc. In het waterplan worden deze taken en disciplines op elkaar afgestemd en vormt dit beleidsdocument zodoende de verbindende schakel, zodat het één geheel wordt. Wanneer we het iets formeler uitdrukken: een waterplan bevat een integrale, door alle betrokken partijen gesteunde visie hoe in de toekomst met (stedelijk) water moet worden omgegaan. Door het maken van een uitvoeringsprogramma (met concrete afspraken) en afspraken met betrekking tot de financiering blijft het waterplan geen papieren tijger, maar is het een uitvoeringsgericht document.

6.2 Water en ruimtelijke ordening

Bij het opstellen van een waterplan, maar zeker ook bij de vaststelling van een structuurvisie of bestemmingsplan, is het goed om water als sturend of ordenend principe te hanteren. Dit betekent dat planologische keuzes gemaakt worden op basis van de voor de functie meest geschikte plaats. Dit voorkomt dat gebouwd wordt op risicovolle en/of kwetsbare plaatsen.

Op het vorige uitgangspunt sluit de zogenaamde 'lagenbenadering' nauw aan. Dit begrip komt uit de landschapsarchitectuur. Deze aanpak betekent dat ruimtelijke keuzes benaderd moeten worden 'vanuit' de bodem en het natuurlijke watersysteem.Vandaar ga je als het ware naar boven en kom je terecht bij de huidige inrichting/bebouwing. Logisch gevolg van een dergelijke benadering is dat je droge functies (bouwen/wegen) aanlegt op droge gronden en/of zand en natte functies meer laag of in het veen realiseert. Concreet: bouw niet (zomaar) in een uiterwaard en vernat niet zomaar een hoger gelegen perceel zandgrond.

Water heeft doorgaans de eigenschap dat het van hoog naar laag loopt. Daarom kan eenzelfde redenering als hierboven ook worden losgelaten op de waterkwaliteit. Dit betekent dat schone functies hoog moeten blijven of worden gerealiseerd en de 'vieze' functies laag moeten blijven. Een voorbeeld is het voorkomen dat voedselrijk water uit een landbouwgebied moet worden geleid door een natuurgebied waar je voedselarm of 'schraal' water nodig hebt. Niet altijd eenvoudig, want landbouwgronden liggen nog wel eens hoger dan de natte natuur

6.3 Nuttig of noodzakelijk?

Zowel het Nationaal Bestuursakkoord Water (NEW) als de Nota Ruimte gaan ervan uit dat de diverse overheden beleid ontwikkelen met betrekking tot waterVolgens het NBW stellen gemeenten en waterschappen vóór de eerste helft van 2006 gemeentelijke waterplannen op'. Echter, medio 2008 zijn er nog diverse gemeenten die niet beschikken over een waterplan. Het uitgangspunt "het opstellen van een waterplan" is echter niet in een afdwingbaar voorschrift opgenomen. Maar, gelet op de problemen met betrekking tot waterkwaliteit en -kwantiteit, zeker in relatie tot ons rentmeesterschap, is het op zijn minst erg nuttig om als gemeente te beschikken over een wa terplan en een daarop gebaseerd uitvoeringsprogramma.

6.4 (Inter)gemeentelijk?

Zoals eerder opgemerkt moet het them; 'water' een plaats krijgen in regionaal en gemeentelijk beleid. Op een effectieve er efficiënte manier kan dit worden vormgegeven in een (inter)gemeentelijk waterplan.Watersystemen en problemen met betrekking tot wateroverlast of verdroging houden doorgaans niet op bij een gemeentegrens. Het is daarom nuttij om in overleg met het waterschap en omliggende gemeenten gezamenlijk een structuurvisie op te stellen of deze beleidsstukken op elkaar af te stemmen. Wanneer een watersysteem beperkt var omvang is dan kan een waterplan ook beperkt blijven tot deze ene (deel)gemeente.Voorbeeld hiervan is het waterplan van Kudelstaart dat als dorp 'onder Aalsmeer valt.

Wanneer gekozen wordt voor een intergemeentelijk waterplan kan bijvoorbeeld per gemeente een uitvoerings- en/of actieprogramma als bijlage worden toegevoegd. Het beleidsinhoudelijke deel is dan het visiedocument en de uitvoering kan vervolgens per gemeente in een afzonderlijk hoofdstuk of bijlage worden verwerkt.

6.5 Inhoudelijke'grenzen'

Wat betreft de inhoudelijke 'grenzen' va' het waterplan kan worden opgemerkt dat dit beleidsstuk de gehele waterkete; en het watersysteem omvat. Dit betekent dat onderstaande thema's in een waterplan aan bod (moeten) komen: • Taken en verantwoordelijkheden vande bevoegde overheden (gemeente en waterschap) •5 Grond- en oppervlaktewater (waaronder waterbodems en oevers) ' Drinkwatervoorziening, riolering en zuivering (de waterketen) - Het watersysteem en de kwaliteitdaarvan

> .6 Reikwijdte waterplan

/isiedocumenten als een structuurvisie ebben vaak een vrij ruime planhorizon. Dat wil zeggen: een dergelijke visie kijkt o'n 10 tot 25 jaar vooruit. Aan een strucjurvisie is meestentijds geen uitvoerings- 'ogramma verbonden. Het is wenselijk at een waterplan wel over een uitvoengsprogramma beschikt of dat een uitoeringsprogramma op basis van het waerplan wordt vastgesteld. Daarom kan gejzen worden voor categorieën als 'korte .rmijn' en 'middel termijn' of een kortere : 4anhorizon van circa IO tot 15 jaar

7 Status waterplan

2n waterplan is een visiedocument aarin beleid met betrekking tot water vastgelegd. Een dergelijk beleidsdocu- • ent heeft doorgaans geen rechtstreek- - gevolgen voor burgers en bedrijven, s gemeente(n) en het waterschap moen zich er uiteraard wel aan conforme- -n. Indirect kan een waterplan wel ge- ^•'olgen hebben voor burgers/bedrijven. ^•'oewel het formeel niet noodzakelijk is, < n het daarom wel wenselijk zijn om ' "n voorontwerp voor belanghebbendenor inspraak ter inzage te leggen en pas f ïarna (al dan niet gewijzigd) vast te steli 1. Op deze wijze kan er ook draagvlak 'orden bewerkstelligd.

6, 8 Diverse fhpma'< :

ij het opstellen van een waterplan ko­ men diverse onderwerpen aan de orde. De concrete uitwerking zal logischerwijze afhankelijk zijn van de ruimtelijke context (vertegenwoordigt u een meer stedelijke gemeente, een gemeente aan de kust of een meer landelijke gemeente) en de politieke besluitvorming. Hierboven zijn diverse onderwerpen genoemd die een plaats moeten krijgen in een waterplan.

Bij de voorbereiding en besluitvorming zijn de volgende onderdelen vaak onderwerp van discussie, namelijk de verhouding water en ...

• recreatie (waterrecreatie, zondagsruste.d.) • natuur (onderdeel ecologische hoofdstructuur? , nationale landschappen) • land- en tuinbouw (grond 'opofferen'voor berging? ) • economie (ontwikkeling en reconstructie bedrijfsterreinen) • bebouwde kom (stedelijk gebied, ontwatering/vasthouden water, belevingswaarde water in de omgeving en wonen aan het water) • cultuurlandschap (veenweidegebied, 'slagenpatroon', 'poldergrit', e.d.) • veiligheid (water neemt de ruimte diehet nodig heeft, houd daar bij bouwen op lage plaatsen of bij rivieren rekening mee)

In een recente handreiking van de SGP zijn deze thema's kort uitgewerkt^.Volledigheidshalve wordt hiernaar verwezen.

6.9 Enkele aandachtspunten

Tot slot nog enkele concrete punten die bij de totstandkoming of besluitvorming meegenomen kunnen worden:

1. Een goede inventarisatie van knelpunten en oplossingsrichtingen is een goede start. Pas dan kun je adequaat beleid voorbereiden en vaststellen. Dit wordt wel eens achterwege gelaten! 2. Betrek in een vroegtijdig stadium burgers bij het benoemen van knelpunten, maar ook het benoemen van oplossingen (communicatie, bewustwording en draagvlak zijn belangrijke kernbegrippen).3. Overweeg om, net als het uitzetten van een goedkope/gratis compostbak, een gratis regenton te verstrekken. In combinatie met een campagne van zuinig omgaan met water, beregening of wassen van de auto met water uit de regenton is dat niet alleen een besparing van drinkwater, maar ook een onderdeel van bewustwording.4. Probeer te starten bij relatief goedkope oplossingen die maximaal rendement hebben. Hiermee vergroot je als het goed is de betrokkenheid bij diverse partners en burgers.5. In vervolg hierop kun je bijvoorbeeld starten met kwaliteit'matig' om dit uit te bouwen naar een hogere kwaliteit. 6. Betrek tijdig ook het bedrijfsleven (ondernemersvereniging, LTO, e.d.) bij het opstellen van plannen. Deze partners zijn wellicht nodig bij het zoeken naar en realiseren van oplossingen. Consultatie van bedrijfsleven en agrariërs/ tuinders blijft helaas nog wel eens achterwege.7. Een waterplan kost geld. Belangrijk Is het goed door te rekenen aan de afzonderlijke beheerplannen. 8. Neem maatregelen als afkoppelen regenafvoer van riolering wanneer bijvoorbeeld riolering toch al vervangen moet worden. Eerder deze maatregelen treffen is verspilling van geld.

mr. C.P.W. (Peter) van den Berg

Gemeenteraadslid in Waddinxveen namens de Protestantse Combinatie Waddinxveen (PCW: SCPICUIHKV)

' Artil< el 4: Gemeenten en waterschappen stellen vóór de eerste helft van 2006 gemeentelijlie waterplannen op (inclusief de basisinspanning riolering, mogelijke optimalisaties en de grondwaterproblematiek), voorzover dit uit oogpunt van ten minste de wateroverlastproblematiek door partijen noodzakelijk wordt gevonden.

^ Handreiking Waterschapsverkiezingen SGP. 2008, pagina 8 e.v.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen