Partij of persoon

ZELF ZEG IK VAAK DAT DE POLITIEK STEEDS MEER DRAAIT OM PERSONEN, EN STEEDS MINDER OM DE INHOUD. DAARIN STA IK BEPAALD NIET ALLEEN. OoK ANDERE BiNNENHOF-WATCHERS GAAN ERVAN UIT DAT DIT EEN VASTSTAAND GE­ GEVEN IS, DAARBIJ ONDER MEER VERWIJZEND NAAR HET SUCCES VAN MENSEN ALS Pm FORTUYN EN RiTA VERDONK. DE PERSONALISERING VAN DE POLITIEK IS VOOR VEEL POLITICI EN JOURNALISTEN EEN FEIT. MAAR KLOPT HET OOK?

Klakkeloos

Het is goed dat er altijd mensen zijn die de klakl< eloze aannames van zowel de jolitici (de controleurs van de regering) als van de journalisten (de controleurs v'an de controleurs en van de regering) iegen het licht houden op basis van gedegen wetenschappelijk onderzoek. Niet zelden komen zij daarbij tot resultaten die niet corresponderen met wat er algeneen wordt aangenomen in het Haagse apegaaiencircuit. Het beeld moet dan ijgesteld worden, iets wat lang niet altijd ikt overigens, omdat eenmaal ingeroeste eelden en vooroordelen een hardnekkig estaan leiden, niet in het minst op het innenhof...

vee gerenommeerde onderzoekers vanNederlandse politiek en het gedrag ' n de kiezers zijn de Leidse politicolo- - nj(oop) van Holsteyn en R(udy)Ande- •ig. Zij bekeken voor het Jaarboek 2006 • 1 het Documentatiecentrum Nederi idse Politieke Partijen (DNPP) in Gro- '' igen hoe het zit met die veelgenoemde [ rsonalisering, met name rond de ver- 1- ; zingen. Dat deden ze op basis van kie-•"sonderzoek rondom de verkiezingen ^. n 2006, gerelateerd aan wat ook bij eerdere verkiezingen al was onderzocht.

De belangrijkste conclusie: het valt allemaal reuze mee. In de woorden van de oi!derzoekers: "Niemand is groter dan de P'" tij. (...) Personen doen er ongetwijfeld toe in presentatie en communicatie, in het bijzonder in campagnetijd en rondori verkiezingen, maar uiteindelijk zijn zij ondergeschikt aan de organisatie waarvan zij onderdeel en vertegenwoordiger zip." Kortom: verreweg de meeste kiezers laten als het erop aankomt het (partij)programma de doorslag geven in het stemhokje. Dit onderzoeksresultaat sluit naadloos aan op de bevindingen in andere democratische landen waar gevestigde politieke partijen de steunberen zijn van het democratisch bestel.

Poppetje

Andeweg en Van Holsteyn baseren hun conclusies op een keur aan gegevens uit het NKO 2006 (Nationaal Kiezersonderzoek 2006). Zo werd bijvoorbeeld onderzocht in hoeverre een stem op de lijsttrekker als steun voor die lijsttrekker moest worden beschouwd of toch vooral als steun aan de partij als geheel. Zowel in 2003 als in 2006 bleek een kleine kwart van de kiezers vooral tot uitdrukking te willen brengen de lijsttrekker belangrijker te vinden dan de partij. Dat is al met al toch nog een redelijk hoge score. Hierbij valt trouwens op dat in 2003 de Christenunie- en SGP-kiezers echte port/j'-kiezers waren. Gek is dat dat in 2006 veel minder het geval was. In dat jaar bleken het met name de kiezers van de Partij voor de Dieren te zijn die het vooral om 'hun' partij ging, en minder om het poppetje Thieme.

Wordt de kiezers vervolgens de pin op de neus gezet en krijgen ze de vraag voorgelegd of ze de persoon op wie ze gestemd hebben zouden hebben gevolgd als die naar een andere partij was overgestapt, dan zegt slechts (nou ja, slechts...) 9% van alle kiezers ja. Het meest'lijsttrekkergevoelig' is de PW. Een kwart van de PW-stemmers zou Geert Wilders zijn gevolgd als die zou zijn overgestapt naar een andere club. De SP met Jan Marijnissen bezet de tweede plaats. Hierbij kan ik me overigens voorstellen dat deze meegaande kiezers beide lijsttrekkers zo sterk associëren met een één bepaald thema (Wilders: islam) of inzet (Marijnissen: 'Jan met de Pet'), dat

daar nu ook weer niet al te stellige con­

TON

Al met al moet er dus behoorlijk wat worden afgedongen op de veelgenoemde personalisering. Goed om in gedachten te houden bij het volgende berichtje over dit onderwerp. Waarbij dan wel de kanttekening past (de auteurs doen dat zelf ook) dat wat niet is, nog kan komen. Wat dat betreft is de opkomst van TON, met Rita Verdonk in de hoofdrol, een teken aan de wand. Zij slaagt er in - in ieder geval in de peilingen - om veel kiezers te mobiliseren. Haar werk in de Tweede Kamer kan het niet zijn dat de kiezers doet toestromen - want daar doet ze geen fluit, en een programma of partij heeft ze niet. Resteert haar reputatie van daadkracht als minister, en juist dat is een typisch persoonsgebonden kenmerk.

Als SGP zitten we als het gaat om een inhoudelijke binding van kiezers aan de partij gelukkig aan de goede kant. Zelf heb ik in dat verband ooit geschreven over een vertrouwen dat loopt via de band van de gemeenschappelijke overtuiging dat de wijsheid van Gods geopenbaarde Woord heilzaam is voor alle mensen, voor ieder individu én voor de samenleving als geheel. Maar niet ontkend kan worden dat, zeker zolang er (nog? ) partijen zijn die min (CDA) of meer (Christenunie, maar ook steeds meer min) hetzelfde zeggen, de persoon die dat geluid verwoordt relatief belangrijker wordt. En dat is toch goed om in het achterhoofd te houden, zélfs als je streven als politieke partij minder is gericht op de meerderheid van de kiezers en méér op het doorwerken en handhaven van de beginselen...

Menno de Bruyne

N.a.v. jaarboek 2006 Uitgave DNPP, Rijksuniversiteit Groningen Redactie: C. Voerman Prijs: € 13.00 Te bestellen bij DNPP te Groningen, v/ww.DNPPnl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen