Projectbesluit

EEN VAN DE NIEUWE INSTRUMENTEN UIT DE WET RUIMTELIJKE ORDENING (WRO) IS HET PROJECTBESLUIT. MET EEN DERGELIJK PROJECTBESLUIT KAN, VOORUITLO­ PEND OP EEN NIEUW BESTEMMINGSPLAN, MEEGEWERKT WORDEN AAN PROJECTEN MET EEN GEMEENTELIJK BELANG. IN DIT ARTIKEL KOMT AAN DE ORDE WAT EEN PROJECTBESLUIT INHOUDT EN OF HET WENSELIJK IS DE BESLUITVORMING TE DE­ LEGEREN AAN HET COLLEGE.

I. Inleiding

Per I juli 2008 is de nieuwe Wet ruimtelijl< e ordening (Wro) in werking getreden. Deze wet vervangt de (inmiddels oude) Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO). De nieuwe Wro betekent ook een nieuwe verdeling van taken en bevoegdheden. In de rubriek Doelwit is eerder een artikel over deze nieuwe Wet ruimtelijke ordening verschenen.'

In juli 2008 heeft het bureau SGBO onderzoek gedaan naar de kennis en ervaring van raadsleden met de nieuwe Wro. Over dit onderzoek is een rapport verschenen: 'Ruimte voor kennis'. Opvallende conclusie is dat de meesten wél weten dat de wetgeving is veranderd, maar zij kunnen doorgaans niet aangeven wat er is veranderd. Een van de aanbevelingen is om de bevoegdheid om een projectbesluit te nemen te delegeren aan het col lege: "Als zij dat nalaten, moeten zij alle projectbesluiten - en vaak zal dat gaan om ondergeschikte maar zeer vaak voorkomende veranderingen, zoals dakkapellen - zelf nemen." ^

2. RO en bouwrecht

Voor het hele grondgebied van de gemeente moeten bestemmingsplannen worden vastgesteld.' De bevoegdheid tot het vaststellen van een bestemmingsplan ligt bij de gemeenteraad. De functie van een bestemmingsplan is het vastleggen van de huidige situatie (conserverende functie) en het mogelijk maken van wijzigingen (ontwikkelingsfunctie). Wanneer een bouwaanvraag wordt ingediend (voor een woning, een schuur of welk bouwwerk dan ook) moet deze getoetst worden aan de voorschriften uit het bestemmingsplan, redelijke eisen van welstand (Welstandsnota), het Bouwbesluit en de Bouwverordening. Het bestemmingsplan is hierbij echter het meest belangrijke kader.Wanneer de bouwaanvraag niet past binnen het bestemmingsplan dan moet deze, tenzij er ontheffing van het bestemmingsplan kan worden verleend, in principe worden geweigerd.

Onder de huidige (nieuwe) Wro hebbenwe een viertal ontheffingen: 1. de binnenplanse ontheffing. Deze ontheffing is in het bestemmingsplan zelf opgenomen. Het betreft vaak afwijkingen van goothoogte, nokhoogte en andere kleine afwijkingen; 2. de buitenplanse ontheffing. Op basis van artikel 3.23 kan ontheffing worden verleend van het bestemmingsplan. Voorbeeld is de omzetting van een recreatiewoning in een woning; 3. de tijdelijke ontheffing. Op basis van artikel 3.22 kan voor'slechts' vijfjaar ontheffing worden verleend van het bestemmingsplan. Belangrijk verschil ten opzichte van de'oude'WRO is dat de ontheffing beperkt is tot het voorzien in een tijdelijke (!) behoefte; 4. het projectbesluit. Op basis van artikel 3.10 kan de gemeenteraad, tenzij de bevoegdheid is gedelegeerd aan het college, besluiten om vooruitlopend op een nieuw bestemmingsplan mee te werken aan een (groot) project. Binnen één jaar nadat het projectbesluit onherroepelijk is geworden moet een ontwerp bestemmingsplan in procedure zijn gebracht.

3. Het projectbesluit

Bij de totstandkoming van de Wro is lang gediscussieerd over de vraag of het wenselijk is om opnieuw vrijstellingen of ontheffingen van het bestemmingsplan toe te staan. Achtergrond van deze discussie is dat de bestemmingsplanprocedure vereenvoudigd wordt, zodat een projectbesluit niet meer noodzakelijk is. Uiteindelijk hebben zowel het rijk, de provincie als de gemeente de bevoegdheid gekregen een projectbesluit te nemen.

3.1 Wat zegt de wet

Op basis van artikel 3.10 lid I van de Wro kan de gemeenteraad ten behoeve van een project van gemeentelijk belang een projectbesluit nemen. Een nadere definiëring in de wet treffen we nauwelijks aan. Onder project kan worden verstaan: "een of meerdere bouwwerken, werken geen bouwwerken zijnde of werkzaamheden of het daarbij behorende gebruik (...) en dat afwijkt van het bestemmingsplan." '' Het projectbesluit moet een goede onderbouwing van het project bevatten. ^

Op grond van artikel 3.10 lid 4 van de Wro kan de gemeenteraad de bevoegdheid tot het nemen van een projectbesluit delegeren aan het college van burgemeester en wethouders. Delegatie betekent dat, tenzij anders bepaald, zowel het verlenen van medewerking als het weigeren van medewerking wordt gedelegeerd.

In tegenstelling tot de zelfstandige projectprocedure (oude WRO) is nu géén 'verklaring van geen bezwaar' van Gedeputeerde Staten vereist. Echter, Gedeputeerde Staten of de minister van VROM kunnen met toepassing van een reactievt aanwijzing wel voorkomen dat (een deel van) een projectbesluit in werking treedt

3.2 Argumenten vóór delegatie

In diverse gemeenten is de bevoegdheid tot het nemen van een projectbesluit ge delegeerd aan het college. Belangrijkste argumenten zijn de snelheid in procedure en het gegeven dat het nemen van ee^ projectbesluit eigenlijk de bevoegdheid i' van het college.Voor deze argumenten is veel te zeggen.Wanneer de gemeente-

' De Banier nr. 3, 8 februari 2008(Doelwit). ^ 'Ruimte voor l< .er)nis', pagina 2. ^ Op basis van de 'oude'WRO was dat alleen voor het gebied dat binnen de bebouwde kom ligt. ^Artikel l.l lid I onder f Wro. 'Artikel 3.10 lid 2 Wro.

raad een voorstel tot een projectbesluit moet nemen, gaat daar veel meer tijd overheen dan v^^anneer alleen het college een besluit moet nemen: het voorstel gaat eerst via het presidium naar een commissie en vervolgens naar de gemeenteraad. Op zijn snelst is dat een vertraging van zo'n zes weken; langere vertragingen zijn, vanv^ege de vergadercyclus en/of een reces, niet ondenkbeeldig. Dergelijke lange beslistermijnen kunnen voor ondernemers en particulieren een blokkade zijn en betekenen voor het ambtelijk'apparaat' overigens ook extra werkdruk.

Het tv^eede argument is dat het nemen van een projectbesluit eigenlijk een uitvoeringsbesluit ' is en dus een taak van het college (dagelijks bestuur/uitvoerend). Er is sprake van een uitvoeringsbesluit, omdat er op basis van een projectbesluit een 'bouv^^titel' ontstaat.

3.3 Argumenten tegen delegatie

Het ruimtelijke beleid is iets wat ons allen (als inwoners van een gemeente) raakt. Het is daarom noodzakelijk dat het college met een onderbouwd advies naar de gemeenteraad komt (via commissie), waarna de gemeenteraad uiteindelijk beilist waarom er wel of niet meegewerkt vordt aan een ontheffing van ruimtelijke plannen. Daarnaast is de gemeenteraad op grond van de Wet ruimtelijke ordening verplicht ervoor te zorgen dat bestemmingsplannen worden vastgesteld ^n actueel blijven. Dergelijke besluiten vUnnen ingrijpende gevolgen hebben oor de ruimtelijke inrichting en daarom s deze bevoegdheid niet voor niets sergelegd bij de gemeenteraad.Via een 'Jestemmingsplan kan de gemeenteraad turen en kaders stellen.Wanneer er van -en dergelijk belangrijk kaderstellend olan wordt afgeweken, is het noodzakeijk dat het college met een onderbouwd 'oorstel naar de gemeenteraad komt en de besluitvorming in de gemeenteraad plaatsvindt.

3.4 Mengvorm mogelijk?

Onder de 'oude'WRO had de gemeenteraad de bevoegdheid om op grond van artikel 19 lid I vrijstelling te verlenen van het bestemmingsplan. Een dergelijk verzoek om vrijstelling, of het nu was de weigering of het verlenen, was een bevoegdheid van de gemeenteraad.'' Diverse gemeenten hadden het verlenen van vrijstelling voorbehouden aan de gemeenteraad (vanwege de kaderstellende bevoegdheid van de gemeenteraad), maar het weigeren om medewerking te verlenen gedelegeerd aan het college. Deze weigering vormt namelijk een toepassing van de gestelde kaders (bestemmingsplan). Ook onder de nieuwe Wro kan een dergelijke constructie worden toegepast. Dat kan door het weigeren medewerking te verlenen expliciet te delegeren aan het college. De bevoegdheid tot het nemen van een projectbesluit blijft dan bij de gemeenteraad.

3.5 Projectbesluit wenselijk?

Een andere vraag is of het nemen van een projectbesluit wel wenselijk is.Ten opzichte van de inmiddels 'oude' vrijstelling op grond van artikel 19 lid I van de WRO is een projectbesluit sneller en meer flexibel. De flexibiliteit komt tot uitdrukking in het feit dat een projectbesluit de (stedenbouwkundige) kaders van een project aangeeft, terwijl de vrijstelling voorheen gebonden was aan een concrete bouwaanvraag. Dat is nu niet meer het geval.

Verschillende gemeenten hebben ondertussen aangegeven daar heel terughoudend mee om te willen gaan. Op grond van artikel 3.13 lid I van de Wro moet binnen één jaar na het onherroepelijk worden van een projectbesluit namelijk een (herzien) bestemmingsplan in procedure worden gebracht. Het verlenen van medewerking door toepassing van een projectbesluit betekent concreet besluitvorming door college en gemeenteraad en het mogelijk doorlopen van een bezwaar- en beroepsprocedure. Binnen één jaar moet een dergelijke besluitvorming als het ware opnieuw worden gedaan door het opstarten van een bestemmingsplanprocedure. Ook bij deze procedure is het mogelijk bezwaar en beroep in te dienen. Kortom, een bestemmingsplanprocedure kan voor alle partijen nog wel eens de kortste en meest efficiënte procedure zijn, omdat daarmee diverse extra (onnodige) procedures worden vermeden.

3.6 Aandachtspunten

Aandachtspunt voor gemeenteraad en college is het inbouwen van meer flexibiliteit in bestemmingsplannen. Door middel van bijvoorbeeld een wijzigingsbevoegdheid of binnenplanse vrijstelling kan makkelijker meegewerkt worden aan plannen die op ondergeschikte onderdelen afwijken van het geldende bestemmingsplan. Dergelijke flexibiliteit voorkomt het nemen van een projectbesluit met als gevolg dat ook een nieuw bestemmingsplan moet worden vastgesteld. Overigens moet de mate van flexibiliteit in een bestemmingsplan ook niet te groot zijn.Ten eerste moeten nieuwe bestemmingsplannen voorzien worden van een exploitatie. Een te grote flexibiliteit maakt het opstellen van een exploitatie wel erg moeilijk.Ten tweede maakt een grote mate van flexibiliteit, waardoor er ten opzichte van de huidige mogelijkheden meer toegestaan wordt, de kans op niet-verhaalbare planschadeclaims groter.

4. Nieuwe dakkapel

Moet voor een nieuwe dakkapel het bestemmingsplan worden herzien? Nee! Doorgaans past de bouw van een dakkapel binnen de ruimtelijke regelgeving of is, wanneer aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, een dakkapel zelfs vergunningvrij!

5. Tot slot

Wellicht wilt u zich meer verdiepen in de consequenties van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro); dat kan onder andere via: - mr.T.H.H.A. van der Schoot, De gemeenteraad en de (nieuwe) Wro, Berghauser Pont Publishing, Amsterdam, 2008 - P.J.J.van Buuren, A.A.J.de Gier, A.G.A. Nijmeijer en j. Robbe, Van WRO naar Wro, Instituut voor Bouwrecht, 's-Gravenhage, 2008- www.planprocessen.nl: website van ministerie vanVROM en deVNG over bestemmingsplanprocedures en het projectbesluit- www.bestemmingsplan.nl: website met informatie over bestemmingsplanprocedures, ontheffingen van het bestemmingsplan en bouv\fvergunningprocedures

mr. C.P.W. (Peter) van den Berg

gemeenteraadslid in Waddinxveen namens de Protestantse Combinatie Waddinxveen (PCW)

' Overigens is het de vraag of dit argument '•< lopt: een projectbesluit is eigenlijk een < lein nieuw bestemmingsplan dat nieuwe kaders bevat op basis waarvan een bouw- • ergunning kan worden verleend. Een projectbesluit is daarom eigenlijk lielemaal geen uitvoeringsbesluit! Tenzij deze bevoegdheid was gedelegeerd aan het college.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen