Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Democratische recessie?

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Democratische recessie?

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

THOMAS CAROTHERS' KAN WEER LACHEN NA OBAMA'S VERKIEZING TOT PRESI­ DENT VAN DE VS. HIJ WAS GEEN VRIEND VAN PRESIDENT BUSH. EN NOG VEEL MINDER VAN ZIJN BUITENLANDS BELEID. ER MOETEN NAUWELIJKS GROTERE OB­ STAKELS VOOR DE BEVORDERING VAN DEMOCRATIE HEBBEN BESTAAN DAN JUIST GEORGE BUSH.

Carothers is een graag geziene gast bij het NIMD. Hij reist veelvuldig de wereld over om verhandelingen te houden, vooral over democratie. Op 13 november kwam hij opnieuw langs op het NIMD-kantoor aan de Passage in Den Haag. Zichtbaar opgelucht reageerde hij op de internationale democratieagenda.

Rijssen en Irak

Eerder dit jaar was Carothers ook al eens onze gast: tijdens de zogenaamde reflectiedagen van het NIMD op 22 mei in Rijssen in hotel de Rijsserberg. Daar hield hij een lezing voor ons. Aan de orde kwam zijn studie US democracy promotion durmg and after Bush. Hierin rekent hij genadeloos af met het buitenlandse beleid van Bush ten aanzien van internationale democratiebevordering.Vooral de interventie in Irak moet het ontgelden. Alleen al het vertrek van Bush uit het Witte Huis zal de internationale democratiebevordering een grote dienst bewijzen. Maar er is meer nodig, zo besluit Carothers zijn studie: Het buitenlandse beleid van de VS inzake democratiepromotie moet'ontsmet' worden van de erfelijke belasting van Bush, opnieuw gepositioneerd worden in de oorlog tegen het terrorisme en opnieuw geladen worden in een bescheidener houding. Niet met alles wat Carothers hierover beweert, kunnen we het oneens zijn. Er zijn zaken misgegaan gedurende het verblijf van buitenlandse troepen in Irak. Daaronder waren trouwens ook Nederlandse eenheden, gedragen door een ruime parlementaire meerderheid, onder meer in de provincie Al Muthanna.

Maar het gaat me veel te ver om de interventie als zodanig te veroordelen. Daar waren we voor en daar staan we nog steeds achter. Wie kennis heeft genomen van de gruwelen gedurende het tijdperk van Saddam Hussein, en daarbij het geopolitieke gevaar dat van hem uitging in ogenschouw neemt, zal toch moeten er­ kennen dat de Iraki's en de wereld nu beter af zijn met de huidige democratisch verkozen regering in Bagdad.Veel meer moet de vraag gesteld worden waarom zoveel andere voorstanders van vrijheid en democratie aan de zijlijn bleven staan. Vol kritiek en met gebalde vuisten, maar weigerend het'speelveld' te betreden. De Amerikaanse stropdas, die ik als debatvoorzitter had omgedaan als vriendelijke geste richting onze gast, leek voor Carothers te veel associaties op te roepen met het door hem grotendeels verafschuwde buitenlandse beleid van president Bush. Me bewust van het feit dat de meerderheid van de Nederlandse politieke partijen die het NIMD vormen, de Amerikaanse-Britse interventie in Irak juist hebben gesteund, knoopte ik de das juist wat steviger om de hals.

Democratie voorwaardelijk?

Interessanter was de door Carothers opgeworpen vraag of er in autocratisch geregeerde landen voorwaarden nodig zijn alvorens over te gaan tot democratisering. Vanwaar deze vraag? Sinds de val van de Berlijnse muur in 1989 vond wereldwijd een golf van democratisering plaats.Veel autocratisch geregeerde eenpartijstaten veranderden in een meerpartijendemocratie.Voor ons was de democratiseringsgolf in Oost-Europa het meest zichtbaar.Veel van die landen zijn inmiddels succesvol in Europese structuren geïntegreerd. Maar ook in Afrika en Latijns-Amerika vormden veel landen hun staatsstructuren om richting een meerpartijendemocratie. Niet overal bleek dit een succes te zijn. In verschillende landen begonnen democratisch verkozen leiders zich autocratisch te gedragen; zie bijvoorbeeld het recente geweld in Kenia of de zorgelijke autocratiserende tendens in Rusland. Maar ook een democratische legitimering van terreurorganisaties als Hamas in Gaza en Hezbollah in Libanon stemt tot nadenken. Na de wereldwijde democratiseringsgolf gedurende de jaren negentig lijkt de wereld in een democratische recessie terecht te zijn gekomen. In de ogen van diverse wetenschappers is er in verscheidene landen te snel overgegaan tot meerpartijendemocratie.

Met een vlijmscherpe pen gaat Carothers het debat aan met de in zijn ogen pessimistische visie op opkomende democratieën. In The 'Sequencing' Fallacy gaat hij de drogreden te lijf dat landen pas op termijn bij geschapen voorwaarden zouden kunnen overgaan tot democratie. Alleenheersers zullen zelden zelfstandig overgaan tot democratisering. Kiezen en verkozen worden geeft een overheid pas legitimiteit. Het feit dat zelfs de meest autocratische regimes schijnverkiezingen houden, staaft deze gedachte. Carothers bepleit een graduele aanpak van democratisering in autocratieën, zo mogelijk zonder oponthoud. De ruimte ontbreekt hier, maar Carothers (verdere) argumenten zijn serieuze overweging waard.

Henk jan van Schothorst partijcoördinator SGP bij het Nederlands Instituut voor Meerpartijen Democrot/e

' Vice-president voor internationale politiek en bestuur, en oprichter en directeur van het project Democratie en Rechtsstaat van het Carnegie Endowment for International Peace in Washington.

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 28 november 2008

De Banier | 24 Pagina's

Democratische recessie?

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 28 november 2008

De Banier | 24 Pagina's