Nieuws onder de zon

IN DE OUDE VERGADERZAAL VAN DE TV/EEDE KAMER WERD OP 18 NOVEMBER HET TIENDE JAARBOEK PARLEMENTAIRE GESCHIEDENIS GEPRESENTEERD. TITEL VAN DAT BOEK IS: HET FEEST VAN DE DEMOCRATIE. ONDERTITEL: RITUELEN, SYM­ BOLEN EN TRADITIES. BIJ DIE PRESENTATIE VS'ERD HET WOORD GEVOERD DOOR IR. VAN DER VLIES. DE TITEL VAN ZIJN BETOOG WAS: NIEUWS ONDER DE ZON. STREKKING VAN DE BIJDRAGE VAN DE NESTOR VAN DE TWEEDE KAMER WAS DAT DE PARLEMENTAIRE GESCHIEDENIS UITWIJST DAT KLACHTEN OVER DE TwEEDE KAMER NIET NIEUW ZIJN. DIE WETENSCHAP BEHOEDT VOOR DIKDOENERIJ EN OVERIJLING, EEN LES DIE OOK GELEERD WORDT UIT HET BIJBELBOEK PREDIKER.

Salomo

Hieronder volgen enkele passages uit de toespraak van Van der Vlies. "(•••) Vanmiddag staat in deze historische zaal het jaarboek Parlementaire Geschieder)is centraal. Het tiende, een lustrum dus. (...) Als thema van mijn bijdrage heb ik gekozen voor: Nieuws onder de zon. Het is een gedeelte uit de Bijbel. Deze tekst wordt toegeschreven aan de vorst wiens naam synoniem is geworden voor wijsheid, te weten koning Salomo. De keus voor een Bijbelgedeelte zal u niet verrassen van een vertegenwoordiger van een politieke partij die als geen andere hecht aan een vertaling van de Bijbel die is gemaakt in opdracht van de Staten-Generaal. Dat waren nog eens tijden!

Nieuws onder de zon. Deze woorden zijn ontleend aan het Bijbelboek Prediker. Ze maken deel uit van een langere tekst, die luidt: "Hetgeen dat er geweest is, hetzelve zal er zijn; en hetgeen dat er gedaan is, hetzelve zal er gedaan worden; zodat er niets nieuws is onder de zon!' De strekking van deze uitspraak is dat veel zaken die ons als nieuw voorkomen, helemaal niet zo nieuw zijn. Het vers dat volgt op wat ik aanhaalde, maakt dat nóg duidelijker: "/s er enig ding, waarvan men zou kunnen zeggen: Zie dat, het is nieuw? Het is alreeds geweest in de eeuwen, die vóór ons geweest zijn."

Prachtig ambt

Als nestor van de Tweede Kamer kan ik deze woorden uit eigen ervaring onderschrijven. Ik ben hier al begonnen in de vorige eeuw. Ruim 27 jaar mag ik dit prachtige ambt bekleden. Zo'n lange periode heeft in ieder geval één voordeel. Dat is een historisch besef dat verder teruggaat dan het laatste spoeddebat. Dat leert relativeren, iets wat geen overbodige luxe is in een omgeving waar niet zozeer de leugen regeert, maar veelmeer de waan van de dag.

Om die reden voel ik me ook zo thuis in dit gezelschap van historici die zich hebben toegelegd op de parlementaire geschiedenis. U, mensen uit 'Nijmegen', en ik betrek daarbij ook graag'Leiden' en 'Groningen', u overziet zelfs een nog veel langere periode dan ik. U zult het dan waarschijnlijk ook wel met me eens zijn dat veel van wat dagelijks als 'nieuws' wordt gepresenteerd, feitelijk niet veel meer is dan oud nieuws en dat klaagliederen over de Tweede Kamer, haar werkwijze en de leden niet zelden rituele zangen zijn, een beetje behorend bij onze moppertraditie.

1913

Om deze stelling te adstrueren heb ik voor de aardigheid het bij mijn weten eerste boek erbij gepakt over 'Het Nederlandsche Parlement' - Nederlandse nog met s-c-h. Dit boek is de voorloper van Van Raalte's 'Het Nederlandse Parlement', nog altijd hét standaardwerk over de Kamer. De auteur is D. Hans, destijds 'redacteur te 's-Gravenhage van 'DeTelegraaf", Hij schreef het in 1913, dus bijna een eeuw geleden.

Ik citeer Hans, let wel: in l9l3: "Het pe/7 van het parlement daalt. Ziedaar de groote klacht, die in schier alle landen vernomen wordt." Wat zat de criticasters zoal dwars? Saaie debatten misschien? Geneuzel over details? Ik citeer maar weer uit 191 3: "Een van de verschijnselen, waarover bijzonder wordt geklaagd, is de toenemende lengte der debatten. (...) Er komen te veel kleine bijzonderheden in het parlement." Was het 100 jaar geleden wellicht beter gesteld met de publieke belangstelling en de opkomst bij de verkiezingen? Ik citeer: "Met dit al is het een treurig feit, dat er onder het volk zoo weinig belangstelling voor het parlementaire leven bestaat. De medewerking van duizenden en duizenden kiezers is zoo gering, dat zij zelfs hun eerste burgerrecht verwaarloozen." Anno 2008 ergeren we ons eraan dat het wetgevingstraject zo veel tijd kost. Dat ging vroeger vast vlotten Ik citeer: "Het meest ernstige verschijnsel is ongetwijfeld de trage gang der wetgeving (..) Trots het vele goede, dat onze volksvertegenwoordiging verricht heeft, kan men ernstige teleurstelling niet onderdrukken, als men den gang en den omvang van haar wetgevenden arbeid beziet." Een van de zorgen van dit moment is de verruwing van de parlementaire omgangsvormen. (...).Ook hier geldt: oud nieuws onder de zon. Ik citeer 1913 maar weer: "Uit onze ervaring als journalist herinneren we ons dat (...) het tegenwoordige hoofd onzer Regeering (...) met booze gebaren tegenover (een) minister stond." Ooit de huidige regeringsleider, de heer Balkenende, met gebalde vuisten tegenover minister Vogelaar gezien? Wat worden er tegenwoordig veel moties en amendementen ingediend! En vragen, niet te vergeten. Feit is dat de Kamer veel activistischer is dan een eeuw geleden. Maar de klacht erover is een echte traditie. Dat blijkt uit de verzuchting van Hans dat er bij sommige debatten -ik citeer- "een hagel van amendementen neerklettert." Over de aantallen vragen schrijft Hans niets, want dat recht was toen nog maar net ingevoerd en de SP, PW en de Partij voor de Dieren moesten nog worden opgericht...

Oud nieuws

De citaten die ik zoeven over u heb uitge stort, onderstrepen de conclusie dat zó er al nieuws onder de zon is, dat dil< wijls óud nieuws is. Dat leer je, ais je hier wat langer dan gemiddeld rondloopt. Dat leer je óók als je de parlennentaire geschiedenis bestudeert en beschrijft. Daarom is het goed dat er een Centrum voor Parlementaire Gescliiedenis is. En daarom is het goed dat dit Centrum de verzamelde kennis 'den volke kond doet'.(...)

Waarom is dit zo belangrijk? De kern van het antwoord op die vraag ligt mijns inziens in het feit dat kennis van het verleden helpt uit te stijgen boven het heden en de waan van de dag. Het behoedt mensen, meer speciaal politici en journalisten, voor overschatting, overdrijving en overijling.

Schijnwerpers

Op dit punt van mijn betoog aangekomen, raak ik aan het thema van het tiende Jaarboek 2008. Daaruit blijkt dat de schijnwerpers nu niet alleen meer gericht zijn op de structuur, maar óók op de cultuur (...) Onderdeel van die cultuur zijn de rituelen, symbolen en tradities. Dat die uiterst waardevol zijn, daar komen we nü pas achter, althans, daar zijn we ons nu meer van bewust dan vroegen

De waarde ervan zit voor een deel in het feit dat ze appelleren aan dat deel van het menselijk bestaan dat valt buiten het bereik van de ratio, en dat bereik is groter dan menigeen denkt. Of we ons er nu bewust van zijn of niet, ze dóen iets met ons. Neem de ieder jaar terugkerende plechtigheid van Prinsjesdag. De koningin, de gouden koets, de hoedjes, het 'Leden van de Staten-Generaal' en 'Leve de Koningin!', het doet ons beseffen dat we Nederlanders zijn die, hoe dan ook, wat met elkaar hebben...

Deze'cultuur-elementen' zijn bovendien waardevol omdat ze structuur geven aan het leven, in ons geval het parlementaire leven. Ook hier geldt dat de rituelen, symbolen en tradities iets met ons doen. Als de Kamer in vergadering bijeen is, hebben de weinige rituelen, tradities en gebruiken die we aanhouden onder meer de functie om de besluitvorming te ordenen en de debatten in goede banen te leiden...

Collectief geheugen

(...) Zelf wil ik, nu ik hier tóch sta, van de gelegenheid gebruik maken om -met een knipoog- drie voorstellen te doen om ons collectieve geheugen op te krikken. Beschouw het als een schamele poging om de kamerleden af te helpen van het imago dat ze kort van memorie zijn en lang van stof.(...)

I .Allereerst pleit ik er voor om het kamerlidmaatschap te binden aan een minimumtermijn. De Kamer is daar mijns inziens méér mee gebaat dan met een maximum, zoals nu de praktijk is in sommige partijen.Voor de ontwikkeling van het collectieve geheugen van de Kamer zou zo'n minimum van zeg acht jaren pure winst zijn. (...)

2. Voor veel beroepen, zelfs voor de meest eenvoudige opleiding, is een toelatingsexamen nodig. (...) Het lijkt mij wenselijk dat voortaan ook kamerleden geëxamineerd worden. Een goede algemene ontwikkeling wordt voorondersteld. Een goede spreekvaardigheid is vanzelfsprekend, maar daarnaast moet worden getest of de kandidaten ook kunnen luisteren! Daarnaast moeten de vakken (parlementaire) geschiedenis en het staatsrecht in het curriculum worden opgenomen. (...)

3.(...) Geen woord op het Binnenhof dat méér inflatie onderhevig is, dan het woord spoed. Ik heb altijd geleerd dat als iets spoedeisend is, het dan vijf voor twaalf moet zijn.Welnu, voorzitter, mijn tip aan u is: plan spoeddebatten altijd om vijf voor twaalf. En dan bedoel ik niet I 1.55 uur, maar 23.55 uur, dus vijf voor twaalf 's avonds. (...) Als deze '5-voor-l2regeling' wordt ingevoerd zal het aantal spoeddebatten drastisch verminderen.

Dagen tellen

Ik ga uw geduld niet langer op de proef stellen en wil graag eindigen met een persoonlijk noot die ik wil laten toevoegen aan de Handelingen van deze bijeenkomst. Feest, dat is één van de thema's van jaarboek 2008.Twee jaar geleden mocht ik vieren dat ik 25 jaren lid ben van de Tweede Kamer. Daar is toen uitvoerig bij stilgestaan, al vind ik de betiteling feest wel erg hoog gegrepen.

Tot m'n stomme verbazing werd ik een maand geleden opnieuw in het zonnetje gezet, nu met het feit dat ik er 10.000 dagen op heb zitten. Er zijn mensen die denken dat ikzelf driftig heb zitten tellen of dat mijn voorlichter een publiciteitsstuntje had bedacht. Ik kan u echter met de hand op mijn hart verzekeren dat dat niet zo is. Bij navraag bleek dat dit het werk was van de griffie van de Kamer. Die telt keurig mijn dagen en die van mijn medeleden.

Ik vind dat eigenlijk wel een mooie gedachte: mijn dagen worden geteld. Het herinnert mij aan Psalm 90, de Psalm die gaat over de Majesteit van God.Vers 12 luidt: "Leer ons alszo onze dagen tellen, dat wij een wijs hart bekomen." Die Psalm behoedt ons mensen voor dikdoenerij en leert ons onze eigen 'prestaties' te relativeren. Psalm 90 herinnert mij óók aan wat mij ten diepste heeft bewogen in die 10.024 dagen op het Binnenhof. Ik kan dat niet beter verwoorden dan met het laatste vers van diezelfde Psalm. Ik citeer: "En de lieflijkheid van Heere onze Gods zij over ons; en bevestig Gij het werk van onze handen over ons, ja, het werk van onze handen, bevestig dat."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen