Kenia worstelt, naar boven

JE ZULT MAAR KENIAAN ZIJN. MEER DAN VIJFTIG PROCENT KANS DAT JE VAN MINDER DAN € 1, 00 PER DAG MOET RONDKOMEN. EN DAAR MOET JE DAN ALLES VAN DOEN. JE ZULT MAAR KENIAANS PARLEMENTARIËR ZIJN, HoNDERD PROCENT KANS DAT JE MEER DAN € 8.000, 00 SCHOON PER MAAND VERDIENT. DE WEIGERING VAN DE 'VOLKSVER­ TEGENWOORDIGERS* VORIGE WEEK OM OP VOORSTEL VAN DE MINISTER VAN FINAN­ CIËN MEER BELASTING TE GAAN BETALEN, LEIDDE TOT EEN HEFTIG PUBLIEK DEBAT. IN ALLERIJL IS NU EEN SPECIALE PARLEMENTSCOMMISSIE INGEZET DIE ZAL KOMEN MET AANBEVELINGEN VOOR EVENTUELE VERANDERINGEN. ALS DIE AL DOORGEVOERD WORDEN, ZAL DAT PAS NA DE VOLGENDE VERKIEZINGEN ZIJN, VOORZIEN EIND 2012. DIT VOORBEELD GEEFT AAN DAT ER NOG HEEL WAT MOET GEBEUREN OM KENIANEN HET GEVOEL TE GEVEN WERKELIJK VERTEGENWOORDIGD TE ZIJN IN HET PARLEMENT.

Binnen een jaar na de onafhankelijkheid eind 1963 van de Britten promoveerde het geërfde parlement de premier tot president. Al snel daarna volgde de invoering van de eenpartijstaat. Hiermee had de president nagenoeg alle macht naar zich toe getrokken. Het parlement kon hij bij tegensputteren elk moment ontbinden. De touwtjes van de formeel onafhankelijke rechterlijke macht had hij ook Stevig in handen. De herinvoering van een meerpartijendemocratie in 1992 bracht weinig verandering hierin, omdat de grondwet niet adequaat werd aangepast. Herhaalde pogingen hiertoe liepen tot nog toe Stuk op politieke onwil. De politieke hoofdprijs bij de verkiezingen is dan ook voornamelijk het presidentschap. Niet voor niets ging het juist daar fout met het tellen van de stemmen na de laatste verkiezingen van 27 december 2007 en werd het land overspoeld door geweld.

Partijproblemen

In plaats van evenredige vertegenwoordiging is Kenia verdeeld in 210 kiesdistricten. De persoon op wie de meeste stemmen zijn uitgebracht in een district komt in het parlement. Een gewone meerderheid volstaat hierbij. Kenia kent een buitengewoon fluïde partijsysteem. Momenteel bestaan er 161 politieke partijen; daarvan lukte het 23 partijen in het parlement te komen. Een geweldig complicerende factor is de enorme etnische verdeeldheid in het land. De scheidslijnen tussen partijen lopen grotendeels langs etnische en geografische lijnen, niet langs ideologische verschillen. Daarbij zijn grote stammen in het binnenland systematisch achtergesteld en meer centraal gelegen stammen hadden decennia lang de macht, en daarmee het geld, in handen. Veel partijen hebben nauwelijks een programma. Het gaat veel meer om de personen, die zich als beschermheren opstellen voor groepen van kiezers. Qua interne organisatie zitten de partijen vaak provisorisch in elkaar.

Van de 23 parlementaire partijen zijn de meeste heel klein, met tien eenmansbedrijfjes. De twee grote worden geleid door premier Odinga (ODM) en president Kibaki (PNU). Een complicerende factor is dat een partij als de PNU verschillende andere partijen in een soort coalitieverband herbergt, die ook nog eens hun eigen identiteit behouden. Een bijna verdampte partij als DR, in 2002 opgericht door president Kibaki en vorige termijn nog goed voor ruim zestig zetels. heeft nu vijf zetels gewonnen op een PNU-ticket en twee op eigen DP-naam. PNU werd overigens pas twee maanden voor de verkiezingen van 27 december 2007 opgericht door president Kibaki.

Richting oplossing

Op dit moment liggen de onlusten na de verkiezingen alweer een jaar achter ons. Voormalig secretaris-generaal van de VN Kofi Annan is het gelukt partijen te bewegen het geweld te stoppen, een proces van nationale verzoening op te starten en overeenstemming te bereiken over zaken die op termijn hervormd moeten worden.Tegelijkertijd is een regering van nationale eenheid gevormd. Alle partijen maken daar deel van uit, dus officiële oppositiepartijen bestaan niet meer De personele prijs is 40 ministers en 52 staatssecretarissen, allen parlementsleden die niet vervangen worden. Dat betekent dat het parlement bijna gehalveerd is.

Uiteindelijk lijkt er nu toch wat schot in lang verwachte hervormingen te zitten. De zwakke schakels van het verkiezingsproces worden hervormd en het patent op straffeloosheid lijkt zijn langste tijd gehad te hebben. Daarbij is een concept van een nieuwe grondwet die onder meer het parlement een meer geëigende plaats zal moeten geven, in een vergevorderde fase van behandeling.We moeten nooit te vroeg juichen in Kenia, maar een gematigd optimisme is toch wel op zijn plaats. Daarnaast heeft het parlement zichzelf en de bevolking nóg een goede dienst bewezen. Het heeft na zestien jaar oeverloze discussie de wet op politieke partijen aangenomen, die per I januari 2009 effectief wordt. Deze wet vereist onder meer landelijke representatie van leden en gekozenen. Hierdoor zou het politieke landschap wel eens kunnen uitdunnen tot een partij of tien. In deze hervormingsslagen heeft het NIMD van stap tot stap met de partijen tot op regeringsniveau meegedacht. Dit alles in de hoop dat de gewone Keniaan zich uiteindelijk echt gerepresenteerd voelt, zowel in partij als parlement.

Henk Jan van Schothorst

partijcoördinator SGP bij het Nederlands Instituut voor Meerpartijen Democratie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen