Burgerschap in de buurt

De overheid vindt het belangrijk dat burgers actief in hun directe leefomgeving participeren. Wanneer mensen oog hebben voor hun omgeving en voor de noden van buurtbewoners komt dit de leefbaarheid, het gemeenschappelijke welzijn, ten goede. Buurtbewoners kunnen gezamenlijk hun wijk netjes houden en bijvoorbeeld de afvalcontainer van hun oude buurman of buurvrouw aan de straat zetten. Het op elkaar betrokken zijn en elkaar helpen zijn geen vanzelfsprekendheden in onze sterk geïndividualiseerde maatschappij. Bij actief burgerschap in de buurt gaat het erom dat mensen hun eigen individuele belangen niet laten prevaleren boven het groepsbelang van de buurt.

Identificatie
Uit onderzoek blijkt dat de participatie van burgers toeneemt wanneer burgers zich identificeren met de buurt. De mate waarin buurtbewoners zich met elkaar identificeren is grotendeels afhankelijk van de mate waarin zij ervaren van elkaar afhankelijk te zijn. Het besef van onderlinge afhankelijkheid wordt versterkt wanneer mensen samenwerken om het welzijn van elkaar te vergroten.

Deze samenwerking versterkt de sociale cohesie, de onderlinge betrokkenheid, tussen buurtbewoners. Mensen leren hierdoor niet alleen rekening te houden met elkaar, maar kunnen ook gezamenlijk een belangrijke bijdrage leveren aan de leefbaarheid van de buurt en overlast voor elkaar beperken. Door samen de straat schoon te houden, verbetert de aanblik van de omgeving. Door sociale controle kan criminaliteit worden tegengegaan. Sociale cohesie is dus van grote invloed op de mate waarin burgers participeren in de buurt.

Leefbaarheid
De overheid wil buurtbewoners stimuleren gezamenlijk een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de wijk. Veel leefbaarheidsproblemen kunnen niet worden aangepakt zonder samenwerking met burgers. Deze samenwerking komt echter niet zo gemakkelijk tot stand. In de praktijk blijkt dat burgers verschillende wensen en behoeften hebben die niet altijd gemakkelijk te verenigen zijn. De overheid kan de wijkontwikkeling niet uitsluitend aan de buurtbewoners zelf overlaten. De ene bewoner wil extra parkeerplaatsen, een ander een speelpleintje en een derde wil zoveel mogelijk groen behouden in de wijk. Naarmate de verscheidenheid aan behoeften toeneemt, wordt het risico op conflicten of ergernissen groter. Belangrijk is dat buurtbewoners voortdurend het doel voor ogen houden waarvoor ze elkaar nodig hebben, namelijk de leefbaarheid van de wijk.

Wijkontwikkeling
Wanneer de gemeentelijke overheid burgers bij de wijkontwikkeling wil betrekken, moet ze allereerst vaststellen op welke punten burgers een bijdrage kunnen leveren en welke beleidsruimte er voor buurtbewoners is. De gemeente bepaalt in belangrijke mate op welke voorzieningen en professionele diensten een wijk kan rekenen.Vervolgens kunnen gemeenten, professionals (maatschappelijk werkers, buurtagenten, etc.) en buurtbewoners gezamenlijk de belangrijkste aandachtspunten op het gebied van leefbaarheid vaststellen. Hiervoor kan een bewonerspanel worden gevormd. Belangrijk is dat dit panel een afspiegeling vormt van de samenstelling van de wijk (leeftijd, gezinssamenstelling, etnische en culturele achtergrond en economische status). De gezamenlijk vastgestelde leefbaarheidspunten vormen de wijkagenda. Voorbeelden hiervan zijn de aanpak van criminaliteit, het creëren van speelvoorzieningen voor jongeren, de verkeersveiligheid, parkeerproblemen, etc.

Nadat de wijkagenda is vastgesteld, kan per aandachtspunt worden verkend in hoeverre bewoners zelf een bijdrage kunnen leveren aan de realisering ervan. Tevens moet daarbij worden aangegeven welke ondersteuning van de gemeente en andere professionals nodig is. Op deze wijze kunnen gemeenten, professionals en buurtbewoners gezamenlijk werken aan de ontwikkeling van een toekomstplan voor de wijk. Voor de uitvoering van dit plan kunnen ook buurtbewoners worden ingezet. Wanneer een speerpunt van de agenda de aanpak van jeugdcriminaliteit is, kunnen bewoners bijvoorbeeld activiteiten voor jongeren organiseren.

Participatie
Belangrijk is dat de verwachtingen die buurtbewoners, professionals en de gemeente van elkaar hebben realistisch zijn. Buurtbewoners zijn weliswaar zelf ook verantwoordelijk voor de leefbaarheid van hun buurt, maar er zijn grenzen aan de mogelijkheden en bevoegdheden die burgers hebben. Waar de zelfredzaamheid van burgers tekortschiet, moeten buurtbewoners terug kunnen vallen op de overheid en professionele instanties. Samenwerking tussen burgers, professionals en overheid kan langdurig vruchtbaar zijn wanneer alle partijen voordelen hebben bij de samenwerking. Binnen het samenwerkingsverband moet er daarom voldoende ruimte zijn om wensen, behoeften en doelstellingen van de betrokken partijen te realiseren. Op deze wijze kan de overheid de participatie van burgers in de buurt bevorderen en een gezamenlijk werken aan verbetering van de leefbaarheid van de buurt bewerkstelligen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen