Referendum

Initiatief
Als het aan de PvdA, GroenLinks en D66 ligt, wordt het in Nederland mogelijk een referendum te houden. Vorige week is een initiatiefwetsvoorstel van de Kamerleden Kalma (PvdA), Halsema (Groen- Links) en Van der Ham (D66) in de tweede Kamer behandeld. Na afloop van het debat was duidelijk dat naast de initiatiefnemers ook de SP en de PVV het wetsvoorstel steunen. De ChristenUnie is op zich niet tegen, maar wil dat de drempels voor het houden van een referendum in de Grondwet worden vastgelegd. In ieder geval is duidelijk dat de voorstanders samen een meerderheid hebben in de tweede Kamer. CDA, VVD en SGP zijn tegen invoering van een referendum.

Inhoud
Wat houdt het initiatiefwetsvoorstel in? Als het aan de indieners van het wetsvoorstel ligt, krijgen burgers het recht om zich via een referendum uit te spreken over een wetsvoorstel dat door de Staten-Generaal is aangenomen. Het initiatief tot het aanvragen van een referendum ligt bij de burgers zelf. Om een referendum te houden, moet een minimum aantal burgers een verzoek indienen, dat vervolgens ook door voldoende burgers moet worden ondersteund. De uitkomst van het referendum is bindend. Als een meerderheid van de kiezers het door de eerste en tweede Kamer aangenomen wetsvoorstel afwijst, dan wordt het geen wet. Het bindende karakter maakt het voorstel extra ingrijpend. De Grondwet moet hiervoor worden aangepast.

Invloed
Waarom willen de initiatiefnemers dat burgers de mogelijkheid krijgen een referendum te laten houden? De laatste jaren wordt er veel gesproken over een kloof tussen de burger en de politiek. In de wetenschap en de politiek denken velen dat deze kloof wordt veroorzaakt doordat burgers zich onvoldoende betrokken voelen bij de politieke besluitvorming. Burgers hebben het gevoel dat hun mening er niet toe doet en hierdoor vervreemden ze van de politiek. Om kiezers meer mogelijkheden te geven om hun stem te laten horen en ze ook meer invloed te geven op de politieke besluitvorming, wil men nu een bindend referendum invoeren. een referendum zou ook kunnen bijdragen aan een versterking van het verantwoordelijkheidsbesef van burgers voor politieke processen.

Inbreuk
Door de SGP zijn pogingen om referenda in te voeren altijd kritisch beoordeeld. We kennen in Nederland een parlementaire democratie. Politieke partijen hebben tot taak een programma op te stellen waarin hun plannen voor de komende periode zijn vastgelegd. Op grond van die programma’s kunnen burgers hun stem uitbrengen op de partij van hun keuze. elke vier jaar kunnen burgers kiezen door wie ze in het parlement vertegenwoordigd willen worden. Invoering van een bindend referendum heeft tot gevolg dat burgers de mogelijkheid hebben om een wetsvoorstel dat door de eerste en tweede Kamer is aangenomen tegen te houden. Dit betekent een inbreuk op onze parlementaire democratie waarin burgers het vertrouwen geven aan volksvertegenwoordigers. In een referendum kunnen burgers door een simpel ja of nee aangeven of ze voor of tegen een bepaalde wet zijn. Het is de vraag in hoeverre burgers in staat zijn een verantwoorde afweging te maken. Parlementariërs hebben tot taak het algemeen belang te behartigen en op grond van alle beschikbare informatie een verantwoorde beslissing te nemen. Burgers beschikken vaak niet over al deze informatie en hebben ook niet altijd voldoende oog voor het algemeen belang.

Idee
Er zijn andere mogelijkheden om de burger meer te betrekken bij politieke beslissingen en het verantwoordelijkheidsbesef van burgers voor politieke vraagstukken te vergroten. De laatste jaren is er in toenemende mate aandacht voor burgerschap. Deze aandacht moet er onder andere toe leiden dat burgers zich meer verantwoordelijk voelen voor hun directe leefomgeving. Op dit terrein liggen er nog veel mogelijkheden die onbenut zijn. In een van de vorige nummers van De Banier is geschreven over de vraag hoe overheden burgers kunnen betrekken bij de besluitvorming over wijkontwikkeling. Dergelijke vraagstukken zijn bij uitstek geschikt om burgerparticipatie vorm te geven. Wanneer we de kloof tussen burger en politiek willen verkleinen, verdient het aanbeveling om te beginnen met het betrekken van burgers bij vraagstukken die hun directe leefomgeving raken en die ook niet te complex zijn.

Inzicht
Of er in Nederland ooit een referendum zal komen, hangt af van de politieke verhoudingen in de toekomst. Nu is er een meerderheid in de tweede Kamer en waarschijnlijk ook in de eerste Kamer voor invoering van een bindend referendum. Wanneer het huidige voorstel wordt aangenomen, moet daarover opnieuw worden gestemd nadat er tweede Kamerverkiezingen zijn gehouden. Dan is er een tweederde meerderheid nodig. Op dit moment is die meerderheid er niet, maar volgens de laatste peilingen zou die er wel zijn. Wanneer CDA, VVD en SGP na de verkiezingen samen meer dan vijftig zetels hebben, zal er geen referendum komen. Hopelijk laat de politiek dit onderwerp dan voor langere tijd rusten en probeert men door het bevorderen van actief burgerschap de kloof tussen burger en politiek te verkleinen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen