Harde knip in hoger onderwijs

Harde en zachte knip
De harde knip is een strikte scheiding tussen de bachelor en de master. Het houdt in dat studenten niet aan een masteropleiding mogen beginnen voordat ze hun bacheloropleiding volledig hebben afgerond. In het Nederlandse BaMa-systeem is de harde knip de standaardoptie. er was echter één heel veel gebruikte uitzondering. Hoger onderwijsinstellingen zijn verplicht om bij elke bacheloropleiding minimaal één aansluitende masteropleiding aan te bieden. Dit wordt de doorstroommaster genoemd. Voor deze doorstroommaster werd een uitzondering gemaakt en die draagt de naam ‘zachte knip’. Studenten mochten met de huidige wetgeving dus beginnen aan een masteropleiding, mits het een doorstroommaster was, voordat de bacheloropleiding volledig was afgerond. Deze wetgeving was de minister een doorn in het oog.

Nadelen zachte knip
Er zijn volgens minister Plasterk enkele nadelen aan de zachte knip. Het eerste is het gevaar dat studenten de keuze voor hun masteropleiding te gemakkelijk en ondoordacht maken. Daarnaast hebben onderwijsinstellingen door de zachte knip niet genoeg aandacht voor het scheiden van de bachelor- en masteropleiding als zelfstandige opleidingen, iets wat door de invoering van het BaMa-systeem noodzakelijk is geworden. Bovendien zorgt de zachte knip ervoor dat de studenten zich niet volledig op hun masteropleiding kunnen concentreren als ze nog een gedeelte van hun bacheloropleiding moeten doen. Dit was reden genoeg voor minister Plasterk om de zachte knip te verwijderen.

Nadelen harde knip
Studentenvakbonden, enkele studie- en studentenverenigingen en ROOD, de jongerenpartij van de SP, zijn het niet met de afschaffing eens. ROOD kopte zelfs met grote letters op haar site: “Onthoofding hoger onderwijs definitief”. De harde knip heeft ook zeker wel nadelen. een ervan is een grote vertraging voor studenten die maar een paar studiepunten van hun bacheloropleiding missen. Als studenten bijvoorbeeld slechts één vak missen, zijn ze daardoor een jaar tijd, maar ook een jaar collegegeld en recht op studiefinanciering of lening kwijt. tijdens een studie in het buitenland haalt een student meestal niet alle verplichte punten, omdat niet alle vakken die in het buitenland worden gegeven in Nederland erkend zijn. De drempel om in het buitenland te studeren wordt dus hoger door de harde knip. Daarbij is het lange wachten voordat met een masteropleiding kan worden begonnen niet bevorderlijk voor de energie en het enthousiasme om weer te gaan studeren. Daarnaast is de harde knip heel nadelig voor studenten die ook als bestuurder of medezeggenschapper aan het werk zijn. De student die een bestuursfunctie serieus neemt, heeft namelijk meestal geen tijd om ook fulltime te studeren.

Vervolg
Als reactie op het eerste bezwaar van de studentenvakbonden, het verlies van veel tijd door het missen van enkele punten, wil de minister afspraken maken met onderwijsinstellingen over voldoende instroommogelijkheden in de masteropleidingen. Dit is echter niet bij alle opleidingen mogelijk. Deze maatregel zou voor een deel van de studenten wel helpen om studievertraging zo veel mogelijk te voorkomen. Inmiddels is er, na veel onderhandelingsgesprekken, een akkoord bereikt tussen de studentenorganisaties en de minister. er zijn twee zaken veranderd in het voorstel, zodat het voor studenten iets meer acceptabel is. De invoering van de harde knip zal worden uitgesteld, zodat pas in studiejaar 2012/2013 derdejaars studenten te maken zullen krijgen met deze maatregel. eerst was dit cursusjaar 2010/2011. De tweede aanpassing is dat studenten die enkele studiepunten van hun bacheloropleiding missen maar wel voldoen aan de toelatingseisen van de masteropleiding, aanspraak kunnen maken op de hardheidsclausule. Dit houdt in dat de instantie die belast is met de wet- en regelgeving in het hoger onderwijs, meestal een examencommissie, kan beslissen van de regel af te wijken. Het nadeel is echter wel dat de hardheidsclausule in elke situatie individueel wordt toegepast. Het is voor de student vooraf nooit helemaal zeker waar hij aan toe is en er bestaat geen garantie voor gelijke behandeling in gelijke gevallen. Wel heeft de minister beloofd uitzonderingen te maken als er bijzondere persoonlijke omstandigheden zijn, zoals een ziekte, handicap of zwangerschap. In de politiek was er, op de SP na, brede steun voor de harde knip. Ook de studentenvakbonden zijn na de toegevoegde randvoorwaarden akkoord gegaan.

Loon naar werken
De harde knip was in eerste instantie een te ongenuanceerd plan van de minister. Nadat hij enkele randvoorwaarden heeft gesteld valt er veel beter mee te leven. Nu is het, afgezien van verschillende nadelen die er nog steeds zijn, een prima plan om studenten bewuster met hun studiekeuze te laten omgaan. Het kiezen van een doorstroommaster heeft minder voordelen en dat vergroot de aantrekkelijkheid om aan een andere onderwijsinstelling, bijvoorbeeld in het buitenland, een masteropleiding te gaan doen. Ook moeten studenten door de harde knip meer verantwoord met hun studie omgaan. Als een student geen vertraging oploopt, heeft hij immers ook geen last van de nadelen van de harde knip.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen