Gezag

Furedi kan het weten. Hij was in de jaren zestig zelf student. Hij deed mee aan studentenacties in het Canadese Montreal, waar hij politicologie studeerde. Na zijn studie werd Furedi leider van een kleine communistische splinterpartij. Nu beschouwt Furedi zich als “een optimistische humanist die gelooft in de idealen van de Verlichting”. In het artikel in de Volkskrant doet hij enkele uitspraken waar je als SGP’er ‘u’ tegen kan zeggen.

Ik citeer uit het artikel, zowel citaten van Furedi zelf als uit het door redacteur Peter Giesen geredigeerde verhaal eromheen.

Bron
“De gezagscrisis begint meteen al bij de bron, stelt Furedi, bij opvoeding en onderwijs. Historisch werd het altijd als noodzaak gezien dat volwassenen het gezag over kinderen en jongeren hadden. Een leraar mocht kinderen dwingen om dingen te doen die ze van nature niet leuk vinden. Zoals tafels opdreunen. Geen kind zal het leuk vinden, maar het is wel een uiterst nuttige bezigheid. Dat is tegenwoordig veel moeilijker geworden: het gezag van een volwassene tegenover een jongere wordt minder als vanzelfsprekend geaccepteerd.”

Wanneer ging het mis?

“De jaren zestig zijn een scharnierpunt in de geschiedenis van het gezag. Voor die tijd werd gezag gezien als een positief begrip, absoluut noodzakelijk om niet in maatschappelijke chaos te vervallen. Maar sinds de sixties wordt gezag vooral gezien als negatief, een techniek waarmee ‘regenteske’ machthebbers de vrijheid van hun onderdanen willen beperken.”

Luidruchtig
En hoe kon dat gebeuren?

“Achteraf is hij verbaasd over het succes van de kleine, zij het luidruchtige studentenbeweging. De autoriteiten gaven snel toe, omdat ze geen enkel zelfvertrouwen meer hadden, zegt Furedi. Ze geloofden niet meer in de waarden die ze geacht werden te belichamen.

Traditioneel gezag was gebaseerd op een sterk geloof in de noodzaak van een hiërarchische orde. De democratisering van de jaren zestig maakte hier een einde aan. De mens moest vrij zijn om zijn eigen koers te bepalen. Iedere vorm van hiërarchie werd sterk gerelativeerd, zelfs die tussen volwassenen en kinderen. Daarnaast was traditioneel gezag gefundeerd op gedeelde waarden, zoals een religie of een ideologie. (...) Ook deze bron van gezag werd overboord gezet. Als leider van de Revolutionary Communist Party behoorde Furedi tot de linkse activisten die het oude gezag wilden verruilen voor een nieuw gezag, gebaseerd op het geloof in een betere, rechtvaardige wereld. Maar uiteindelijk bleken burgers evenmin bereid partijleiders te volgen.

Versnippering
Tegenwoordig maken mondige burgers zelf wel uit wat goed voor ze is. Dat klinkt mooi, zegt Furedi, maar het leidt tot versnippering en uiteindelijk tot machteloosheid. Als mensen niet meer collectief in actie komen, verliezen zij ook het vermogen om de toekomst naar hun hand te zetten. Ze zijn op zichzelf teruggeworpen en bezien de wereld met een angstige, wantrouwige blik.”

En nu? Hoe gaat en moet het nu?

“Gezag moet tegenwoordig verdiend worden. Maar als iets verdiend moet worden, staat het per definitie ter discussie. Toch hebben we gezag nodig. We moeten instituties en rituelen creëren die aan onze behoefte aan gezag tegemoet komen.”

Wat moeten gezagsdragers doen om meer gezag te krijgen?

“Daar is geen eenvoudig recept voor. Maar wat een goed begin zou zijn: autoriteiten moeten meer verantwoordelijkheid nemen voor hun beslissingen. Nu verschuilen ze zich vaak achter wetenschappelijk onderzoek, de mening van experts en consultants, en andere quasi objectieve gegevens. Hoe vaak lees ik niet in de krant: deze maatregel wordt genomen omdat het voorschrift van de EU is, in plaats van: dit is een goede maatregel die we aan het parlement hebben voorgelegd. Autoriteiten zouden vaker moeten zeggen: we doen het zo omdat wij geloven dat het goed is.

Dat geldt zeker voor politici. Politiek moet een strijd tussen idealen zijn.”

Horen we het ook eens van een ander.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen