Analyse Arabisch antisemitisme

In het Israëlisch debat over de toepasbaarheid van het begrip antisemitisme op de Arabisch/ islamitische houding tegenover Israëli’s/ Joden kiest dr. Webman toch voor het begrip antisemitisme omdat geen enkele andere term het anti-Israëlische, antizionistische en anti-joodse debat in de Arabische wereld zorgvuldiger beschrijft.

Kenmerken
In haar lezing benoemde dr. Webman vijf kenmerken van het Arabisch antisemitisme. Ook argumenteerde zij dat antisemitisme een relatief nieuw fenomeen is in de Arabische wereld. De motieven, stereotypen, symbolen en karikaturen zijn overgenomen van het Europees antisemitisme en kregen een nieuwe, unieke islamitische invulling. Arabisch antisemitisme is in de eerste plaats hoofdzakelijk verbaal en tekstueel. Dat uit zich in boeken, kranten, speeches, de vrijdagmiddag gebeden, pamfletten en karikaturen. Overigens manifesteerde het antisemitisme zich niet louter op papier… ten tweede is het een klassiek voorbeeld van antisemitisme zonder Joden. De meeste Joodse gemeenschappen in de Arabische wereld bestaan niet meer. Dit antisemitisme richt zich enerzijds op de Israëli´s en zionisten, in Arabische optiek bezetters van eigen kerngebied, en anderzijds op Joden en het jodendom, waarbij men niet alleen een religie voor ogen heeft, maar een abstract concept dat een almachtige, wrede en samenzwerende macht symboliseert. ten derde zijn de termen Israëli, zionist en Jood onderling uitwisselbaar, omdat zij in Arabische optiek alle drie voortkomen uit dezelfde bron: de thora en talmoed, die de joodse mentaliteit en moraal bepalen. Zionisme is dus enkel een nieuwe uitingsvorm van het jodendom.

Islamisering
Het vierde punt is de islamisering van het antisemitisme onder invloed van het moslimfundamentalisme. Hierbij wordt de Koran gebruikt om de verwerping van zionisme, Israël en de Joden te onderbouwen. Het territoriaal-nationaal conflict verandert zo in een eeuwige strijd tussen het jodendom en de islam. Voor islamitische bewegingen maakt de strijd tegen Israël deel uit van een zelfs grotere confrontatie tussen de islam en het Westen. Israël wordt volledig geïdentificeerd met het Westen. Het land fungeert als zijn verlengstuk om de Westerse invloed in de regio te vergroten. De Arabische perceptie van de relatie tussen het Westen en de Joden is nogal tegenstrijdig. Aan de ene kant klinkt de beschuldiging dat de Joodse diaspora het Westen manipuleert en controleert, aan de andere kant het de Joden een instrument van het Westen tegen de islam.

Holocaust
Het vijfde kenmerk van Arabisch antisemitisme is het ontkennen van de Holocaust en het gebruik van nazibeelden en terminologie. De traditionele Arabische houding tegenover de Holocaust zweeft tussen ontkenning en rechtvaardiging van het Joodse lijden. Deze benadering vloeit voort uit de visie dat de Holocaust de Arabieren in feite niet aanging. Vandaar de beschuldiging aan europa’s adres het ‘Joodse probleem’ en zijn ‘oplossing’ te hebben geëxporteerd naar het Midden- Oosten. Om de europese schuldgevoelens te sussen is de staat Israël opgericht. De Palestijnen moeten daarvoor de prijs betalen want zij zijn vluchtelingen in eigen land. Door Israël te beschouwen als het resultaat van de Holocaust tracht de Arabische wereld telkens weer de Joodse staat te delegitimeren door de Holocaust te ontkennen. Joden worden gepresenteerd als de echte overwinnaars van de tweede Wereldoorlog. Het zionisme heeft de Holocaust bedacht om het Westen onder druk te zetten en af te persen. In de Arabische wereld worden nazisymbolen, termen en ideologie toegepast op zionisten en Israëli´s. Zo veranderen zij van slachtoffers in onderdrukkers. en zo gaan de Palestijnen figureren als de ware slachtoffers van de Holocaust. Deze kenmerken van het beeld van Israel, zionisme en Joden in de Arabische wereld zijn niet sterk veranderd in de loop van de jaren, maar varieerden wel in sterkte en context. Politieke gebeurtenissen en ontwikkelingen op lokaal, regionaal of internationaal gebied spelen hierbij een belangrijke rol.

Politiek
Door de intifada (Palestijnse opstand) namen de antisemitische manifestaties in de Arabische wereld en onder Arabieren wereldwijd sterk toe. Klassieke antisemitische motieven zoals het bloedsprookje, het vergiftigen van waterbronnen en de Protocollen van de wijzen van Sion (een zogenaamde wereldwijde Joodse samenzwering) keren regelmatig terug in het anti-Israëlische Arabische debat. Ook de aanslagen van 11 september 2001, de tweede Libanonoorlog (2006) en de operatie Cast Lead in Gaza (2009) versterkten deze trend. Bin Laden stimuleerde de islamisering van anti-Amerikaanse en anti-imperialistische tendensen. Vijandschap tegen Joden en Israël is een vast onderdeel van Al Qaida´s kijk op de wereld. Joden zijn niet alleen bezetters van moslimland in Palestina, maar maken ook deel uit van de Westerse joods-christelijke beschaving, die een bedreiging vormt voor de islamitische beschaving/ renaissance.

Nieuw fenomeen?
De meeste wetenschappers zijn ervan overtuigd dat het Arabisch antisemitisme een nieuw fenomeen is, het resultaat van het Arabisch-Israëlische conflict. Een andere benadering is dat het Arabisch antisemitisme niet veroorzaakt is door het Arabisch-Israëlische conflict, maar voortkomt uit een lange religieuze en culturele traditie. De moslimwereld kent immers een lange traditie van discriminatie van Joden. In de twintigste eeuw neemt deze antisemitische trend toe vanwege de machtsverschuiving tussen Arabieren en Joden. De Arabische wens om een staat te creëren tussen de Atlantische Oceaan en de Perzische Golf is volgens de historicus Robert Wistrich de basis van de houding ten opzichte van Israël. Ook Israëlische expert efraim Karsh concludeert dat het Arabische antizionisme de uiting is van oude vooroordelen die door het conflict naar buiten zijn gekomen, en niet het resultaat van de Arabisch-Israëlische tweestrijd. Diverse schrijvers gaan zelf zo ver om te zeggen dat het conflict het resultaat is van een inherente Arabische antisemitische ideologie (en dus niet omgekeerd.)

Geschiedherschrijving
Dr. Esther Webman deelde deze visie niet, maar zij is wel van mening dat er in moslimlanden inderdaad vooroordelen tegenover Joden bestonden, al was de haat tegen joden nooit zo diep geworteld als nu het geval is. Tot de Zesdaagse oorlog van 1967 kon het Arabische antisemitisme van boven, van regeringszijde. Vandaag komt antisemitisme vooral van onderop, van het gewone volk en de media. en passant blijven Arabische intellectuelen zich sterk keren tegen de normalisering van de Arabische verhouding met Israël.

Een ander verontrustend fenomeen is de herschrijving van de geschiedenis, waarbij de Joodse aanwezigheid in Palestina wordt ontkend. erg veel energie wordt aangewend om te bewijzen dat de Palestijnen de oorspronkelijke en oudste inwoners van Palestina waren, terwijl de kinderen van Israël het land invielen en zich vermengden met zijn inwoners. Het basisrepertoire van het Arabisch antisemitisme is al met al weinig veranderd ten opzichte van eerdere manifestaties, maar het hedendaagse antisemitisme is meer wijdverspreid, intenser, radicaler en meer islamitisch van karakter.

Positieve ontwikkelingen
Gelukkig zijn er ook enkele positieve ontwikkelingen te melden. Vanuit de Arabische wereld wordt er af en toe kritiek geleverd op de Arabische houding ten opzichte van Israël. Een lid van de Egyptische vredesbeweging publiceerde in 1999 in Cairo een boek waarin hij de Arabische autoriteiten ervan beschuldigde verantwoordelijk te zijn voor de eigen achterstand, corruptie, economische en sociale ruïne en de schendingen van mensenrechten. De egyptische journalist Ahmad ‘Abd al- Mu‘ti Hijjazi hekelde de Arabische benadering van het conflict met Israël. Hij verweet vooral de voorgangers in moskeeën haat te zaaien tegen alle Joden, zonder enige notie te hebben van de politieke situatie.

Een andere belangrijke ontwikkeling is het ontstaan van een nieuwe benadering van de Holocaust sinds de start van het vredesproces in het begin van de jaren negentig. Hierbij is de erkenning van het lijden van de ander de basis voor wederzijdse verzoening en co-existentie tussen Palestijnen en de Israëli´s.

Conclusie
Het fenomeen van het antisemitisme in de Arabische en moslimwereld kan niet los worden gezien van zijn bredere sociale, culturele, economische en politieke context. Het is te simplistisch om het Arabisch antisemitisme te wijten aan het bestaan en de daden van de staat Israël. Het antisemitisme is onderdeel geworden van een diepgaand conflict tussen twee verschillende mondiale wereldbeschouwingen. Dr. Webman wees er daarom op dat het antisemitisme niet zal verdwijnen, maar onder bepaalde omstandigheden juist toe kan nemen. In combinatie met islamitisch radicalisme en terroristische activiteiten kan het de regio en de relaties tussen moslims en Joden in westerse landen verstoren en destabiliseren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen