Een vak om trots op te zijn

De Wethoudersvereniging stond hierbij stil op de landelijke Dag van de Wethouder, die gehouden werd op 24 november jl. in het Raadhuis van Hilversum. Voorafgaand werd de algemene ledenvergadering van de Wethoudersvereniging gehouden. Wat er op deze dag is besproken, deel ik in deze rubriek graag met mijn collega’s en partijgenoten.

Wethoudersvereniging
De Wethoudersvereniging is een vereniging waarvan wethouders lid kunnen worden. De vereniging vormt een spreekbuis voor wethouders als het gaat om rechtspositie, integriteit, bedreigingen en vroegtijdig aftreden. Ook houdt de vereniging zich bezig met de bestuursdruk en de positie in het lokaal bestuur en staat ze voor een verdere professionalisering van het vak van wethouder. Om haar doelstellingen te realiseren, werkt de Wethoudersvereniging samen met VNG Academie, Actieprogramma Lokaal Bestuur, Public Spirit, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, VNG-commissie Rechtspositie. Daarnaast ook met zusterverenigingen, zoals het Genootschap van Burgemeesters, de Vereniging van Griffiers en de Vereniging van Gemeentesecretarissen. In 2007 heeft de vereniging een doorstart gemaakt.

Momenteel zijn vijfhonderd wethouders lid van de Wethoudersvereniging. Het streven van het bestuur is om minstens de helft van alle wethouders (circa 1.600) als lid te mogen begroeten. De Wethoudersvereniging is bij uitstek een informatiebaak voor wethouders, de plek voor professionalisering en een plaats van ontmoeten en netwerken. Als bestuurslid van de Wethoudersvereniging zie ik dan ook vaak en graag SGP-wethouders. Deze keer was de eer aan de wethouders uit o.a. Vianen, Alblasserdam en Putten.

Cultuurverandering
Minister Opstelten zou persoonlijk op de Dag van de Wethouder aanwezig zijn. Noodzakelijke verplichtingen gooiden echter roet in het eten en daarom werd zijn collega Donner gevraagd de ledenvergadering toe te spreken. “Ik zit vast in Den Haag”, zo excuseerde minister Donner zich in de videoboodschap. Ondanks de afstand was zijn boodschap er niet minder interessant om. “Samen zijn we verantwoordelijk voor het openbaar bestuur en u bent als wethouders een belangrijke groep bestuurders waar de burgers op leunen. er is een cultuurverandering gaande die het belang van het lokaal bestuur accentueert, en dat betekent het verleggen van het bestuurlijk zwaartepunt van Den Haag naar gemeenten. Gemeenten krijgen nieuwe taken opgelegd, maar dan moet een en ander wel financieel op orde zijn. en dat is niet eenvoudig.”

Verder zei minister Donner dat wethouders het zwaar te verduren hebben. Verschillende wethouders zijn tussentijds opgestapt en daarom doet het ministerie onderzoek naar de oorzaak ervan. Ook op Binnenlandse Zaken is ingezet op een cultuurverandering. Donner: “Iedereen verwacht voor alles een oplossing, als het bijvoorbeeld gaat om opvoedingsproblemen of verkeer. De overheid kan nooit de verantwoordelijkheid van burgers overnemen. Burgers zijn medeverantwoordelijk.” Donners boodschap aan de wethouders: “Maak van wethouder zijn werk.”

Bezuinigingen
Mevrouw Jorritsma, voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), ging in op de onderhandelingen tussen de VNG en het Rijk over het bestuursakkoord. Daarbij gaat het om ‘wat we willen met het bestuursakkoord’ en bezuinigingen. “Bezuinigingen zijn noodzakelijk om de touwtjes aan elkaar te kunnen knopen, maar met de methode van de kaasschaaf zullen we het niet redden”, aldus mevrouw Jorritsma. Over het herstel van ‘samen de trap op en samen de trap af’ was ze goed te spreken. Wellicht zit er nog een meevaller voor de gemeenten aan te komen. Dat er generiek een forse bezuiniging wordt doorgevoerd is een feit, maar geruststellend is dat er niet meer tegenvallers te verwachten zijn. Voor wethouders is het een prettige gedachte dat men in deze raadsperiode nog iets kan bereiken. “Want het kan niet zo zijn dat gemeenten door een extra bezuinigingsoperatie worden getroffen.” Aan gemeenten moeten minder regels opgelegd worden, zodat er meer geld en tijd vrijvalt voor de uitvoering van taken. “De regelneven en -nichten van het Rijk moeten we van ons lijf houden”, is de stellige overtuiging van mevrouw Jorritsma. De afgelopen vier jaar zijn veel extra regels opgelegd en daarover wil de VNG afspraken maken in het bestuursakkoord met het Rijk. een voorbeeld hiervan is de politie. De minister wil dat gemeenteraden meer betrokken worden, maar het feit wil dat alleen burgemeesters een rol vervullen. er is flink gesneden in het budget voor veiligheid van middelgrote en grote steden, zonder dat er enige compensatie tegenover staat.

Met forse ombuigingen voor de deur adviseerde mevrouw Jorritsma gemeenten na te denken over de eigen positie en manier van werken. Daarmee doelde ze op de gewenste schaalgrootte van gemeenten en de noodzakelijke cultuuromslag waarop minister Donner via zijn videoboodschap doelde. De gemeenten kunnen niet voor alles verantwoordelijk zijn. “We hebben ons kwetsbaar gemaakt door alle problemen naar ons toe te trekken. Durf te zeggen: ‘Dames en heren, u moet het zelf doen’.” Als voorbeeld gaf mevrouw Jorritsma hoe we omgaan met zwerfvuil. Burgers durven elkaar niet aan te spreken op de rommel die ze achterlaten of niet willen opruimen. Ook de overheid is medeschuldig aan dit gedrag: “We hebben te veel beloofd wat we niet waar kunnen maken.” Regels voor het hele land bieden volgens haar geen oplossing. Wel vindt ze dat wethouders aanspreekbaar moeten zijn, en helder waarover ze als wethouder wel of niet gaan. “Kijk vooral over je eigen werkwijze heen, zoek samenwerking met andere gemeenten om de publieke zaak optimaal te dienen. De bezuinigingen maken het niet makkelijk, maar je wordt wel creatief in het vinden van oplossingen.”

Kunst van het balanceren
De voorzitter van de Wethoudersvereniging, mevrouw Bolten, ging in haar toespraak in op het vak van wethouder. Het is een mooi vak, maar ook een moeilijk vak, dat vraagt om de juiste competenties. Als wethouder moet je balanceren op het koord; burgers, raadsleden, collegeleden, regionale en provinciale bestuurders zijn de spelers in het veld. een goede voorbereiding op het vak van wethouder is noodzakelijk, omdat het een risicovol bestaan is. Maar liefst driekwart van de wethouders is onvoldoende voorbereid en dertig procent haakt vroegtijdig af. Daarom zet de Wethoudersvereniging in op professionalisering van het vak en pleit ze ervoor om een fonds in het leven te roepen naar het voorbeeld van het Genootschap van Burgemeesters. De leden betalen een jaarlijkse bijdrage en in ruil daarvoor kan men rekenen op een opleidingsaanbod om het vak nog beter te kunnen uitoefenen. De Wethoudersvereniging overlegt hierover met het ministerie van Binnenlandse Zaken, omdat een groot aantal wethouders de vierjarige periode niet volmaken en onvoldoende voorbereid zijn op hun positie na het wethouderschap.

Een ander punt dat mevrouw Bolten aansneed, was de perceptie van werkgevers aangaande ex-wethouders. Potentiële werkgevers denken dat ex-wethouders lastig te sturen medewerkers zijn. Volgens mevrouw Bolten moet dat beeld bijgesteld worden, omdat voormalige wethouders veel meer te bieden hebben dan menigeen denkt. De Wethoudersvereniging heeft het afgelopen jaar onderzoek gedaan naar de competenties van bestuurders. Daaruit blijkt niet alleen dat werkgevers die competenties en mogelijkheden niet op waarde weten te schatten, maar ook dat de wethouders zelf onvoldoende beseffen hoeveel vaardigheden zij tijdens het wethouderschap hebben ontwikkeld. Besturen is de kunst van het balanceren en die gave heeft niet iedere werknemer. Bolten: “Wethouderschap is een vak om trots op te zijn, een vak dat een positief imago verdient.”

Het laatste gedeelte van het programma van de Dag van de Wethouder bood de mogelijkheid om diverse workshops bij te wonen. Centraal hierbij stonden de thema’s bezuinigingen, het nieuwe werken en grondexploitaties. Voor informatie over de workshops verwijs ik naar de site: wethoudersvereniging.nl.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen