Ambitieuze studenten afgestraft

Met deze regeling hoopt het kabinet twee vliegen in één klap te vangen. Het aantal langstudeerders wordt verminderd (op dit moment gaat dat om zo’n 80.000 studenten), maar het brengt vooral geld in het laatje. In 2012 zou de maatregel al 180 miljoen euro opleveren. Is dit een verstandig besluit? en doet dit recht aan de ambities van staatssecretaris Zijlstra op het gebied van ‘een leven lang leren’?

Lui of ambitieus?
De praktijk op hogescholen en universiteiten laat zien dat er zeker studenten zijn die hun studiefinanciering vooral gebruiken voor de aankoop van kleding, het betalen van uitgaan en het bezoeken van feestjes. Voor een deel van hen hebben deze nietstudiegerelateerde activiteiten studievertraging tot gevolg. Het is terecht wanneer deze groep aangepakt wordt door een boete op dit oneigenlijke lang studeren. Onder de grote groep studenten bevinden zich ook vele ambitieuze jongeren. Zij kiezen er bijvoorbeeld voor om tijdens hun studietijd een jaar aan bestuurswerk te besteden. Of een deel van de studie in het buitenland te volgen. Of een (langere) stage te doen. Dit zijn activiteiten die veelal door werkgevers gewaardeerd worden, en veel kennis en inzicht opleveren. De ‘nominaal plus 1’-regeling maakt vooralsnog geen onderscheid tussen studenten. Zowel de luie als de ambitieuze studenten worden gepakt. SGP-jongeren zijn dan ook tegen deze generieke maatregel. Beter zou het zijn om een (zo min mogelijk bureaucratisch) systeem te ontwikkelen, waarin de toekenning van studiefinanciering gekoppeld zou worden aan studieresultaten. Hierbij zouden dan ook activiteiten als bestuurswerk en stages meegenomen moeten worden.

In strijd met rechtszekerheid
Een in het oog springende keuze bij het toepassen van deze maatregel is dat het kabinet het voornemen heeft om de regeling ook voor zittende studenten in te stellen, vanaf 2011. Natuurlijk is het goed dat studenten die nu om oneigenlijke redenen lang over een studie doen, door de in aantocht zijnde boete gestimuleerd worden om zo snel mogelijk af te studeren. De Wijkerslooth, voorzitter van het college van bestuur van de Radboud Universiteit Nijmegen, concludeert echter dat dit in strijd is met het rechtszekerheidsbeginsel. 1 Hij verwijst naar een arrest van de Hoge Raad uit 1989 dat een vergelijkbaar voorstel afkeurde. De Tweede Kamer legde 2 december het besluit vast om staatssecretaris Zijlstra opnieuw naar de Kamer te roepen om over de conclusies van De Wijkerslooth te spreken.

Ontmoediging
Het volgen van twee studies wordt enorm duur, het doen van een stage of studie in het buitenland wordt bemoeilijkt. en wie wil er nog zitting hebben in een van de studenten-/studieverenigingen? De kans is groot dat degenen die zich naast hun studie willen ontplooien, studievertraging zullen oplopen. Het betekent ook dat studenten met een functiebeperking of zij die bijvoorbeeld de eerste keer uitgeloot zijn voor de studie geneeskunde, maar later wel worden ingeloot, met hoge kosten worden opgescheept. Zijlstra gaat nog wel kijken of hij een uitzondering kan maken voor bètastudenten. Verder bestaat het gevaar dat het niveau van studies lager wordt om studenten toch maar binnen de normale tijd te kunnen laten afstuderen.

Opvallend
De studenten zelf hebben de kabinetsplannen aangegrepen om te protesteren. Op 29 november zijn vijftienhonderd studenten naar het Binnenhof gegaan om daar hun protest te laten horen. Het is wel triest dat daarbij de Mobiele eenheid te pas moest komen. Ook op andere plaatsen in Nederland is gedemonstreerd. Hoe zit het eigenlijk met de betreffende bewindslieden? Hebben zij hun studie bijtijds afgerond? Fijntjes werd duidelijk gemaakt dat zowel Rutte als Verhagen langstudeerders waren. Respectievelijk zeven en elf jaar. Voorzitter Breur van de Landelijke Studentenvakbond berekende dat Verhagen 37.000 euro kwijt geweest zou zijn wanneer hij elf jaar zou studeren met de voorgenomen regelingen, en dat hij zelf slechts 4.000 euro collegegeld heeft betaald.

Tweede studie
Al eerder besloten, maar net zo opvallend, is de keuze om de tweede studie duurder te maken. Dit besluit is nog genomen onder de vorige minister van Onderwijs, Plasterk (PvdA). Studenten die aan een tweede bachelor beginnen, na bijvoorbeeld eerst de HBO-bachelor behaald te hebben, gaan daar vanaf 5.000 tot wel meer dan 15.000 euro per jaar voor betalen. er zit nog wel een maas in de wet: studenten die tijdens hun tweede studie ingeschreven blijven staan bij hun eerste studie betalen het ‘normale’ tarief. Deze maas, die zorgt voor perverse prikkels om langer dan nodig ingeschreven te staan bij onderwijsinstellingen, zal uit de wet gehaald worden, mede op aandringen van de SGP. Ook is er in het cursusjaar 2011-2012 nog een algemene overgangsregeling.

Kortom: deze maatregelen zijn schadelijk voor de student en de onderwijsinstellingen, maar ook voor Nederland als kenniseconomie. Ongetwijfeld zullen de maatregelen gewoon ingevoerd gaan worden. Het is dan van groot belang dat er een goed leenstelsel komt voor ambitieuze langstudeerders, en dus ook voor hen die een tweede studie beginnen.


Noot
1 NRC Handelsblad, ‘Studieboete is jur idisch niet houdbaar’, 1 december 2010

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen