Klaar voor de toekomst?

Maar dat ligt gevoelig. Premier Rutte zei niet voor niets: “Europa, handen af van belastingen en pensioenen.” Hij geeft uiting aan de oprechte zorg dat Europa te veel taken naar zich toetrekt. Gevoelig ligt het ook bij mensen in landen waar pensioen alleen overheidsgeld betreft en niet zoals bij ons een combinatie van staatsgeld (AOW, de zogenoemde eerste pijler) en pensioen opgebouwd via de werkgever (de tweede pijler), eventueel aangevuld met individueel opgebouwd pensioen (de derde pijler). In een dergelijk kapitaaldekkingsstelsel sparen mensen als het ware hun eigen pensioen bij elkaar tijdens hun arbeidzame leven.

Omslagstelsel

Dit lijkt voor ons vanzelfsprekend, maar in veel Europese landen keert de staat de pensioenen uit. De werkenden betalen voor de gepensioneerden, het zogenaamde omslagstelsel. Dat werkt alleen als overheden voldoende geld in kas hebben en de verhouding tussen het aantal werkenden en gepensioneerden goed is. Daar wringt de schoen. De generatie die na de oorlog geboren is, hoopt de leeftijd van 65 jaar te bereiken en met pensioen te gaan. De overheidsfinanciën van de lidstaten dreigen daardoor te ontsporen. Het omslagstelsel zal daarom voor de toekomst niet de juiste manier zijn om in de pensioenen te voorzien. De lidstaten moeten hun pensioenstelsels hervormen, voor zover ze dat nog niet hebben gedaan. De overstap naar een kapitaaldekkingsstelsel, zoals Nederland die heeft gemaakt, kost echter veel tijd en geld. Een aantal Europarlementariërs, met name aan de linkerzijde, wil daar nog niet aan. Regeren is echter vooruitzien en daar is dit een heel duidelijk voorbeeld van.

Kapitaaldekkingsstelsel

Om dit probleem bij de kop te pakken, stellen de Europese Commissie en het Europees Parlement het onderwerp aan de orde. De Limburgse CDA-Europarlementariër Oomen-Ruijten heeft namens het Europees Parlement een rapport opgesteld. Het benoemt de problemen en wijst op het belang van een kapitaaldekkingsstelsel. De heer Belder onderkent de noodzaak Europese afspraken te maken in verband met de houdbaarheid van de overheidsfinanciën. De pensioenstelsels spelen daarbij een rol en ook de mate waarin de lidstaten deze structurele hervormingen mogen verdisconteren bij de begrotingsregels voor de eurozone, het zogenoemde Stabiliteits- en Groeipact (SGP). De Eurofractie wees overigens in de jaren negentig al op de noodzaak van deze hervormingen. Deze Europese discussie heeft echter ook een schaduwzijde waar Belder de vinger bij legt. Beleid voor pensioenen en werkgelegenheid is nationaal beleid en mag niet door Europa worden bepaald. De Europese bemoeienis moet zich in overeenstemming met het subsidiariteitsprincipe beperken tot afspraken over de gevolgen voor de houdbaarheid van de overheidsfinanciën.

Werkgelegenheidsbeleid

Het Europees Parlement roept daarentegen veelvuldig op tot een grotere arbeidsparticipatie van vrouwen. Dit is typisch een onderwerp dat Europa met een gerust hart aan de lidstaten kan overlaten. Nederland kent relatief veel deeltijdfuncties. Nederlandse vrouwen hebben een kortere werkweek dan vrouwen in andere Europese landen. Indien mensen kiezen voor deeltijdfuncties om werk beter te kunnen combineren met gezin of zorgtaken, dan vindt de Eurofractie dat Europa geen druk mag uitoefenen om voltijds te gaan werken. Toch klinkt de roep om te komen tot een vorm van economisch bestuur en werkgelegenheidsbeleid steeds luider. Het Europees Parlement probeert al jaren een voet tussen de deur te krijgen bij het werkgelegenheidsbeleid. Soms helpen de lidstaten het Europees Parlement daarbij onbedoeld. Ze zijn de Europa 2020-strategie overeengekomen. Dit actieplan formuleert doelstellingen die in 2020 bereikt moeten zijn. Een deel daarvan betreft de verhoging van de arbeidsparticipatie. Voor ons is belangrijk dat het nationale doelstellingen zijn die nationaal gerealiseerd moeten worden. Het Europees Parlement vat dit actieplan echter op als een Europese ambitie waar een groot Europees budget bij hoort. Hier hebben we moeite mee. Werkgelegenheidsbeleid moet niet via een achterdeur Europees beleid worden door het gebrek aan tijdige hervormingen in lakse lidstaten. Het is begrijpelijk dat Duitsland financiële problemen in zwakke lidstaten voor wil zijn en daarom voorstelt afspraken te maken over pensioenen en belastingen. Nuttiger is dat Europese landen zelf orde op zaken stellen en niet Brussel dwingen om op te treden. Kortom: het is goed dat de pensioenen op de agenda staan, maar het is jammer dat het nodig is. Te veel Europese inmenging beperkt uiteindelijk ook de nationale speelruimte in landen die de zaak wel op orde hebben. Nederland heeft de laagste werkloosheid van de eurozone en een robuust pensioenstelsel. Als landen financieel steken laten vallen, trekt dit onnodig een wissel op Europa als geheel, inclusief de braafste jongetjes van de klas. In dit geval Nederland en Denemarken.

Frank van der Maas Beleidsmedewerker Nederlandse delegatie EFD-groep

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen