Financieel onvermogen Europa

Maximale druk wordt uitgeoefend om Griekenland financieel te hervormen. Inmiddels is echter wel duidelijk dat de praktijk weerbarstiger blijkt te zijn dan de theorie. Hoe heeft deze eurocrisis plaats kunnen vinden en wat moet er gebeuren?

Groeiende schuldenlast

De overtuiging dat Griekenland niet gaat herstellen door middel van het huidig gevoerde schuldenbeleid wordt steeds breder gedragen. Cijfers over het eerste kwartaal wijzen uit dat de Griekse economie nog meer gekrompen is dan verwacht. Ondanks aantoonbare vooruitgang wat betreft het innen van belastingen en pijnlijke keuzes vanuit de Griekse overheid, lukt het niet om de economie op de gewenste manier te hervormen en de overheidshuishouding te saneren. De schuldenlast blijft groeien, waardoor schuld enkel met meer schuld wordt opgelost. Hoewel de Europese regeringsleiders in eerste instantie bij hoog en bij laag beweerd hebben dat de noodhulp op termijn zal worden terugbetaald en de belastingbetaler niet de dupe zal worden, is dit met de huidige ontwikkelingen allerminst zeker.

Rol Europa

Iedereen zal het erover eens zijn, dat het financiële wanbeleid in Griekenland aangepakt moet worden. Stevige sanering en een ordelijk financieel beleid zijn nodig, waarbij Griekenland zelf grote inspanningen moet verrichten om corruptie en belastingontduiking tegen te gaan. Toch staat het financiële wanbeleid van Griekenland niet op zichzelf, Europa heeft hierin ook een rol gespeeld. Toen Griekenland in 2001 werd toegelaten tot de Europese Unie, kon men weten dat het land – net als Italië in 1998 – er niet klaar voor was. Hoewel het waar is dat Griekenland zich de Europese Unie in heeft gesjoemeld, getuigde het van grote naïviteit van de Europese Unie om toetreding van dat land mogelijk te maken. Bij menigeen was bekend dat Griekenland een staatsschuld had van ver boven de zestig procent van het bruto binnenlands product (bbp). Het eenheidsideaal en het idee van de maakbaarheid van de Europese samenleving stonden zo op de voorgrond dat het – zeker gecombineerd met eigen handelsbelangen – verblindend werkte. Een andere oorzaak komt misschien uit een wat onverwachte hoek. In 2003 schoof de toenmalige regering van Duitsland het stabiliteitspact opzij, om zo de begroting rond te krijgen. Deze houding heeft eraan bijgedragen dat veel andere Europese lidstaten hun begrotingstekort totaal uit de hand hebben laten lopen. De Europese Unie kon – vanwege het ontbreken van regelgeving – niets anders doen dan toekijken, waardoor het stabiliteitspact boterzacht bleek te zijn.

Uitwegen

Van de rol van Europa in het verleden terug naar het huidige debat. Hier komen globaal genomen vier methoden naar voren om de eurocrisis en specifiek de Griekse situatie te bestrijden. Een eerste mogelijkheid is om het gevoerde beleid van extra geld lenen in ruil voor bezuinigingsgaranties voort te zetten. Daarnaast is een ‘geleidelijke herstructurering’ een mogelijke uitweg. Schuldeisers staan vrijwillig een langere aflossingstermijn voor en een lager rentetarief. Een derde optie is een ‘stevige herstructurering’ waarbij (een deel van) de schuld kwijtgescholden wordt. Een laatste, meest vergaande opvatting is om Griekenland uit de eurozone te zetten. Evenals het Europese toetredingsbeleid er een van onvermogen was, blijkt dit ook zo te zijn met de huidige Europese aanpak van de schuldencrisis. De rekening blijft oplopen en zal uiteindelijk worden doorgeschoven naar de langere termijn.

Draagvlak

Om een uitweg uit deze crisis te vinden, zal er een combinatie van maatregelen genomen moeten worden. Hierbij is essentieel dat het draagvlak bij zowel de bevolking in Griekenland als in de andere lidstaten aanwezig blijft. Naast het blijven stellen van strenge voorwaarden zal gedeeltelijke herstructurering nodig zijn en dienen hervormingen zo plaats te vinden, dat er economisch perspectief voor de Griekse bevolking blijft bestaan. Gevolg van het gedeeltelijk kwijtschelden van schulden zal zijn dat de Europese banken een gedeelte van de verliezen zullen moeten dragen. De rekening komt dan ook op de juiste plek terecht; bij hen die vanuit winstbejag te risicovolle investeringen hebben gedaan. Om herhaling te voorkomen, moet er verder een streng en automatisch sanctiemechanisme worden afgesproken. Dit mechanisme zal niet alleen moeten gelden voor schuldenlanden als Griekenland, maar voor elke lidstaat. Bovendien dienen bestaande afspraken, zoals het stabiliteitspact, aangescherpt te worden. Juist nu is het nodig om díe aanpak te gebruiken die het vermogen in zich heeft om problemen niet langer door te schuiven, maar een langetermijnvisie met voldoende draagvlak zal creëren.

Corné Kasper Commissie Sociaal Economische Zaken

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen