Een ander conflict: Syrië

Nu de strijd om Libië is gestreden, wordt des te meer duidelijk hoe moeizaam de zogenaamde ‘Arabische Lente’ in Syrië verloopt. Ondanks talloze antiregeringsdemonstraties en honderden militaire deserteurs blijft president Assads regime het land in een ijzeren greep houden. Steeds grover wordt het optreden van het Syrische leger tegen de protesten, die afgelopen maart begonnen. Sinds het begin van de opstand zijn meer dan drieduizend mensen om het leven gekomen, meldden de Verenigde Naties half oktober, en tienduizenden mensen gearresteerd. Duizenden Syriërs zijn naar Turkije gevlucht, verdreven uit angst voor represailles en op zoek naar vrijheid. Officiële cijfers zijn er echter niet, omdat onafhankelijke waarnemers het land niet in mogen.

Waarom grijpen de Verenigde Staten en Europa hier niet in? Deze vraag klinkt steeds vaker en luider. Tegoeden van Syrië zijn weliswaar al bevroren, financieeleconomische sancties zijn ingesteld en Assad en aanhangers komen Europa niet meer in. Van enige militaire actie is echter geen sprake. Onlangs werd de Syrische Nationale Raad opgericht. In tegenstelling tot de Libische Overgangsraad, die vrijwel direct massaal erkend werd door het Westen, blijft het voor de Syrische variant bij steunbetuigingen. Waarom is het Westen nu wel zo terughoudend en bij Libië niet?

Context

De hoofdreden is dat het om een conflict in een totaal andere context gaat. Syrië, een land met ongeveer 14 miljoen inwoners, wordt al decennialang geregeerd door dezelfde Ba’ath-partij. Deze Arabische socialistische partij streeft onder meer eenheid in het Midden-Oosten na. Als secretaris-generaal van die partij voert president Bashar al-Assad de regering aan. Hij volgde in 2000 zijn vader Hafez al-Assad op, die in 1970 via een staatsgreep aan de macht kwam. Zijn politieke opstelling naar het buitenland is milder dan die van zijn vader, die immers in 1973 samen met Egypte de Jom-Kippoeroorlog tegen Israël begon. In eigen land heerst al-Assad echter met harde hand. Daar houden de overeenkomsten met Libië wel op.

Muammar Kaddafi opereerde veelal op eigen houtje en kwam in een steeds groter internationaal isolement terecht. President Assad daarentegen weet zich gesteund door de ayatollahs in Teheran en heeft sterke banden met Hezbollah in Libanon. Kaddafi maakte zich door zijn grillige optreden en banden met het terrorisme niet populair, terwijl Assad een constante factor is in het Midden-Oosten. De situatie in Syrië en de omliggende landen lijkt ondanks de stabiliteit in eigen land al veel langer op een kruitvat. Grenzend aan landen als Irak, Jordanië en Libanon is er genoeg onrust aan de grenzen. Het Israëlisch-Palestijnse conflict zorgt ook voor instabiliteit, elk moment kan de spanning weer hoog oplopen. Daarom zullen de Verenigde Staten en Europa zich niet zomaar in dit conflict gaan mengen.

Verder speelt ook de vraag wie straks de macht in handen krijgt als Assad is verjaagd of gedood. De Moslimbroederschap is net als in Egypte sterk vertegenwoordigd. De situatie in Egypte wijst uit dat het wegjagen van een dictator conflicten tussen religies alleen maar kan vergroten.

Pijnlijke keuze

Waar houdt het ingrijpen op? Als Syrië gebombardeerd en bevrijd is, moeten dan Jemen, Qatar en nog een reeks landen volgen? Op dit moment is er geen mandaat van de VN-veiligheidsraad voor militair ingrijpen. Voor het optreden in Libië onthielden China en Rusland zich van stemming, maar een VN-resolutie voor ingrijpen in Syrië zullen ze zeker torpederen. Bovendien, wat doet de Arabische Liga? Zij keurt het optreden van Assad zeker niet goed, maar het blijft bij woorden.

Als laatste kan gesteld worden dat twee lang slepende oorlogen in Irak en Afghanistan wel genoeg zijn voor het Westen. Tenslotte is een land binnenvallen niet al te moeilijk, maar het ordelijk verlaten na het instellen van een democratie is een ander verhaal. Buurland Turkije heeft al gedreigd met stappen tegen het regime uit Damascus, maar durfde tot dusver niet militair in te grijpen. Ook Turkije ziet in dat militaire actie tegen Syrië vrijwel zeker leidt tot oorlog met Iran en dat is wel het laatste wat premier Erdogan wil. Het niet ingrijpen door de Verenigde Staten en Europa (en dus ook de NAVO) is dan ook de enig juiste en tegelijk pijnlijke keuze.

Nu de opstand in Libië succesvol is gebleken, zal de opstand in Syrië weer met nieuwe energie opbloeien. Echter zonder ruggensteun vanuit het Westen. Het is te hopen dat president Assad zelf inziet dat zijn dagen geteld zijn als hij geen hervormingen doorvoert. Alleen op die manier creëert hij stabiliteit voor zichzelf, zijn land en vooral ook in het Midden-Oosten.

Adriaan Otte Lid commissie Internationaal

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen