De RegioTram in Groningen

De aanleiding

De stad Groningen telt nu 125.000 arbeidsplaatsen, de helft van de hele regio. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), het Martiniziekenhuis, de Rijksuniversiteit en het gehele Zernikecomplex met zijn vele studenten. Dagelijks trekken er meer dan 160.000 mensen naar de stad om te werken, te leren, te winkelen en te ontspannen. Deze aantallen zullen, zo is de verwachting, alleen maar hoger worden. Onderzoek toont aan dat in 2020 D.V. het dagelijkse aantal bezoekers 215.000 bedraagt. Deze toename hangt samen met een pakket van maatregelen om de regio Groningen – Assen economisch te versterken.

Van de bezoekers van de stad Groningen komt 75 procent met de auto, 15 procent met het openbaar vervoer en 10 procent met de fiets. Door de groei van het aantal bezoekers dreigt een verkeersinfarct. En als je graag wilt dat de werkgelegenheid stijgt, moet je er ook voor zorgen dat mensen op hun plek kunnen komen. Mensen die tijdens de spits in de stad komen, zullen zien dat het nu al vol is. Er is eigenlijk geen ruimte om dat probleem op te lossen. Dus meer van hetzelfde is geen oplossing voor de langere termijn.

De oplossing

Analyses van de vervoersstromen en modelberekeningen laten zien dat investeren in spoorlijnen in de regio zeer kansrijk is. En een combinatie met een tram die op het bestaande net kan doorrijden de regio in, lijkt een zinvolle investering. Een tram is schoon en stil en heeft een hoge capaciteit, waardoor groei mogelijk is. In alle andere opties is groei niet mogelijk. In andere steden waar de tram (her)ingevoerd is, blijkt dat het gebruik van het openbaar vervoer flink gestegen is. Dit is ook wel nodig om de exploitatie dekkend te maken.

Door nu te investeren in de komst van een tram blijft de stad Groningen in de toekomst bereikbaar. De bussen kunnen dan verdwijnen van de Grote Markt, waardoor de binnenstad veiliger en leefbaarder wordt. Als er ook een goede inpassing komt met het te bouwen Forum (een huis van cultuur en informatie, als onderdeel van een project om de aantrekkingskracht van de binnenstad te behouden en te versterken), is dat ook een kans voor meer bezoekers aan het Forum.

Er liggen ook kansen op economisch vlak. Locaties langs de lijn zijn gewilde plaatsen voor ondernemers om te investeren. Daardoor zal er meer bedrijvigheid ontstaan, wat vaak doortrekt in verschillende wijken en buurten. De gedachte is dat de twee aan te leggen lijnen in de stad voor nieuwe levensaders zullen gaan zorgen.

Voor stad en regio

De bedoeling is dat de tram de eerste jaren alleen in de stad Groningen gaat rijden. Men wil twee lijnen aanleggen in de stad. De tracés lopen van het hoofdstation naar Zernike en van het hoofdstation naar Kardinge. Na 2020 kunnen de trams verder doorrijden, de regio in. Mogelijke bestemmingen zijn: Hoogezand-Sappemeer, Zuidhorn, Bedum, Winsum, De Punt en Leek-Roden. Inwoners van die plaatsen krijgen zo een directe verbinding met de stad.

Voor alle verbindingen zijn de mogelijkheden verkend. De verbinding tussen Hoogezand-Sappemeer en Zernike komt waarschijnlijk als eerste in aanmerking, meteen na 2020. Vervoersprognoses wijzen op een duidelijke toename van het aantal reizigers als er zowel treinen als trams rijden. De tram kan vanaf het hoofdstation op het regionale spoor doorrijden naar station Europapark en van daaruit verder. In Hoogezand-Sappemeer zijn zes stations gedacht.

Als tweede lijn komt de verbinding Groningen – Zuidhorn in aanmerking, met haltes in Hoogkerk en Zuidhorn en mogelijk een extra halte in Noordhorn. Na een eventuele aanleg van de spoorlijn Groningen – Heerenveen kan de tram via dat spoor rijden en een verbinding maken tussen Groningen en Leek-Roden.

Winsum en Bedum kunnen via het bestaande Noorderstation een verbinding krijgen met de stad. Deze lijn kan worden aangesloten op het tracé tussen Zernike, het UMCG en het hoofdstation. In zuidelijke richting is een tramlijn voorzien tussen het hoofdstation, het Martiniziekenhuis, Paterswolde, Eelde, vliegveld Eelde en De Punt.

De planning

De finale beslissing over de toekomst van de RegioTram staat gepland voor eind 2012. De regio Groningen – Assen en de gemeenteraad en Provinciale Staten van Groningen beslissen dan over het definitieve ontwerp (hoe de tram door de straten van Groningen gaat) en de bieding (wat de twee tramlijnen gaan kosten). Het voorstel is om het geheel aan te besteden bij een consortium van bedrijven. Daarbij worden afspraken gemaakt voor ontwerp, bouw, financiering, beheer en exploitatie.

Voor de aanbesteding is het van belang zo nauwkeurig mogelijk aan te geven aan welke eisen de tramlijnen en de omgeving daarvan moeten voldoen. Parallel aan de hele aanbestedingsprocedure zijn de tracédelen daarom uitgewerkt in een Voorlopig ontwerp. In het voorjaar is dit ter inspraak gelegd. Hierna worden eventuele aanpassingen doorgevoerd en wordt de gemeenteraad gevraagd het Voorlopig ontwerp van deze tracédelen vast te stellen.

Voor de tracédelen moeten bestemmingsplannen worden gemaakt. Deze moeten in werking zijn voor de bouw van de tramlijnen kan beginnen. Dan moeten ook de benodigde vergunningen zijn aangevraagd. Daarnaast moeten er afspraken gemaakt worden met de nutsbedrijven over de kabels en leidingen die verlegd moeten worden.

De bouw van de twee tramlijnen in de stad neemt drie à vier jaar in beslag. Vermoedelijk wordt dit dus zomer 2016. Dit is allerminst zeker, omdat de besluiten nog niet zijn genomen. We zitten nu in een lastige economische tijd, waarin het allerminst zeker is of de benodigde financiële middelen wel voldoende afgedekt kunnen worden. Ook is de bouwplanning een ingewikkeld proces, waarin rekening moet worden gehouden met tal van werkzaamheden in en rond de stad. Met name met de rondweg, die een belangrijke verkeersader is en die ook op de schop gaat en voor veel verkeersoverlast gaat zorgen.

Een van de eisen bij de aanbesteding is dat de overlast tot een minimum beperkt moet blijven. Ingediende plannen zullen daarop ook worden beoordeeld. Hier is dus nog veel overleg nodig met het consortium en het projectbureau RegioTram.

De kosten en de risico’s

De kosten van de twee tramlijnen kunnen we opsplitsen in twee hoofdsoorten:

1. de aanlegkosten (investeringskosten)

2. de jaarlijkse kosten na ingebruikname (exploitatiekosten)

De investeringskosten van het voorkeurstracé van het projectbureau RegioTram zijn geschat op 308 miljoen euro; de alternatieven zijn overigens een stuk duurder. De investeringskosten zijn de bouwkosten van de lijn, maar ook de vastgoedkosten, zoals aankoop en sloop van bestaande panden. Ook moeten de voorbereidingskosten en verzekering worden meegenomen. Tevens is er 37 miljoen euro opgenomen voor risico’s, denk bijvoorbeeld aan bodemverontreiniging en onvoorziene zaken.

Ook de exploitatiekosten van de tramlijn zijn berekend. Het uitgangspunt was dat de kosten van de tram en de buslijnen die er straks rijden, niet hoger mogen zijn dan de kosten van de bussen die er nu rijden. Uit de berekeningen blijkt dat dit uitgangspunt wordt gerealiseerd.

Een mooi project

Onze fractie is vanaf het begin bij het project betrokken geweest. Wij hebben er wel onze bedenkingen bij, ook gezien de projecten die nu bijna klaar zijn en die toch een forse overschrijving van de kosten laten zien. Mede vanwege de angst dat de RegioTram veel duurder gaat worden dan nu is begroot en we dan niet meer terug kunnen, is er in november 2010 een motie van onze partij aangenomen dat de kosten niet hoger mogen worden dan nu begroot. Ook vinden wij de prognose van het aantal reizigers vrij optimistisch. Wat gebeurt er als bijvoorbeeld de ov-kaart voor studenten wordt afgeschaft? Ook zitten we er een beetje mee dat de mensen die nu in de regio gaan winkelen, straks naar de stad gaan. Dan heb je wel werkgelegenheid in de stad, maar niet in de regio. Het gevolg hiervan is krimp, en dan moet je weer geld naar de regio sturen om dat probleem op te lossen. Desondanks vormt de RegioTram al met al wel een mooi project met goede groeimogelijkheden voor de stad Groningen. Wij stemmen ermee in, omdat we denken dat de voordelen van een goed bereikbare economische kernzone opwegen tegen de nadelen.

H.W. Roseboom Kernfractielid ChristenUnie namens de SGP provincie Groningen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen