Bleker: economie boven ecologie?

In het regeerakkoord ‘Vrijheid en verantwoordelijkheid’ heeft het kabinet de vrijheid genomen om 600 miljoen te bezuinigen op natuur en landschap en de verantwoordelijkheid voor het natuurbeleid te decentraliseren naar de provincies. Het beheer van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) komt daarmee financieel voor rekening van de provincies. Door de weggevallen steun dreigt een verbindingszone als de Oostvaarderswold (verbinding Oostvaardersplassen-Veluwe) te sneuvelen. Men gaat hier van natuur terug naar landbouwgrond, terwijl al begonnen was met de aanleg van de zone. Het is de vraag of zo’n project ooit weer goedgekeurd zal worden. Staatssecretaris Bleker noemt het logisch om op natuur te bezuinigen; hij zou liever eerst de zorg ontzien. Daarnaast moet er niet alleen minder worden besteed, maar ook meer economievriendelijk. Er is geen reden om natuur te ontzien bij bezuinigingen, wel alle reden om natuurbeleid aan te pakken, aldus Bleker. Bleker is in Nederland wel de hoogste baas op het gebied van natuur, maar toch is hij aan stevige regels gebonden. Brussel bepaalt mee door de oudere Habitatrichtlijnen en Natura 2000. Ons land vulde dat in met de Beschermde Natuurmonumenten en de EHS. In het nieuwe natuurbeleid wordt hierop echter sterk bezuinigd. Zo moet de EHS worden verkleind en pas in 2021 door de provincies worden afgerond. De speciale eisen voor Beschermde Natuurmonumenten worden afgeschaft. Die vormen een groot gedeelte van de EHS en Natura 2000. Punt is wel weer dat de EHS, maar ook de Beschermde Natuurmonumenten nodig zijn om Natura 2000 te halen en afschaffing ervan onderkent de Nederlandse identiteit op natuurgebied. De vraag is dan ook of Brussel overal mee akkoord gaat. Volgens rapporten van onder meer het Milieu- en Natuurplanbureau is momenteel nog maar acht procent van de Europese natuurdoelen gerealiseerd. De bescherming van Natura 2000-gebieden alleen is niet voldoende om aan de Europese en internationale verplichtingen te voldoen.

Subsidiariteitsbeginsel

De opiniepagina’s zijn niet mals over Blekers natuurbeleid. Anderzijds, geen enkele natuurbeschermer waagt het nog om te beweren dat het oude beleid ideaal was. De noodzaak van hervormingen wordt door vriend en vijand erkend. De vraag is nu of Bleker met het kind het badwater weggooit. Het overdragen van beleid aan de provincies heeft onze steun, het zomaar weg laten vallen van de staatsbijdrage niet. We pleiten voor een herverdeling van taken op basis van het subsidiariteitsbeginsel. Dit houdt in dat hogere instanties niet iets moeten doen wat door lagere instanties kan worden afgehandeld. Lagere overheden moeten verantwoordelijk worden voor landelijk gebied. Concreet betekent dit een lokale, kleinschalige en verspreide natuur. Hierin moet de overheid een belangrijke taak houden als het gaat om het geven van financiële steun, het coördineren van de krachtenbundeling van landelijke organisaties, het managen van de verantwoordelijkheden naar Brussel en het plannen van grootse projecten als de EHS. Natuurorganisaties kunnen bij deze hervormingen aan effectiviteit, efficiëntie en maatschappelijk of politiek draagvlak winnen. Samen met de lagere overheden kennen zij en de betrokkenen het gebied beter en moeten zorg dragen voor de uitvoering.

Agrarisch natuurbeheer

Het kabinet wil de EHS via bezuinigingen zo omvormen dat natuur beter verbonden wordt met het omringend agrarisch gebied. Goed om de agrariërs te laten participeren in het natuurbeleid. Boeren en natuur zullen met elkaar overweg moeten kunnen in het landelijk gebied. Natuur kan op minder ingrijpende wijze vorm krijgen en in stand gehouden worden: ecologisch beheerde slootkanten, landerijen van agrariërs, planmatig vergroende steden, ruige recreatiegebieden, oevers die de rivier weer ruimte geven en andere concepten. Boer en natuur verdienen beide meer aandacht. Het moge duidelijk zijn dat de economisch beknelde boeren de natuur niet kunnen helpen zonder rugdekking van de maatschappij. Het omgekeerde geldt ook: het is onmogelijk om boeren te helpen zonder dat de burger en de consument daarvoor kiezen. Meer betrokkenheid geeft meer draagvlak; bekend maakt bemind. Echter, je kunt wel meer maatschappelijke betrokkenheid willen, maar dan moet je ook natuurbeschermers en betrokkenen niet onnodig tegen de haren in strijken. Het lijkt erop dat de provincies nu toch niet even netjes worden behandeld. Dat komt boven op de jarenlange polarisatie tussen ecologie en economie.

Onnatuurlijk

Natuur kan en hoeft niet altijd rendabel te zijn. Inderdaad, maar het is wel noodzakelijk om het bewustzijn van de noodzaak van natuur weer af te stoffen. Natuurverliezen zijn onwenselijk: biodiversiteit is essentieel voor een leefbare aarde. Ontbossing, onduurzame landbouw, milieuvervuiling, versnippering van gebieden, klimaatverandering en allerlei andere gevaren zullen uiteindelijk ook welvaart en welzijn raken. Waar Bleker de fout in gaat is dat hij natuurbeheer te veel ziet als een aantasting van economische belangen, waarvoor geen ruimte is in een crisissituatie. Te wild bezuinigen op het ecologische stelsel is niet alleen bezuinigen op de randvoorwaarden voor het leven, maar tart ook de intrinsieke waarde van de schepping en tast de draagvlak voor het beleid aan. Bezuinigingen moeten natuurlijk wel verantwoord zijn.

Ewout van Lagen Commissie Duurzame Ontwikkeling en Landbouw

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen