Mensen en regels

Inmiddels hebben PvdA en ChristenUnie een Maurowet gepresenteerd. Kinderen die hier langer dan vijf jaar legaal verblijven (of acht jaar in gezinsverband) zouden voortaan niet meer uitgezet mogen worden. De Raad van State oordeelde vorige maand echter negatief. Zo’n regeling zou mensen ertoe aanzetten om de procedures te rekken en onrechtvaardig zijn ten opzichte van hen die na een negatief rechterlijk vonnis wel waren vertrokken. Dat moeten we inderdaad niet hebben.

Ontmoedigingsbeleid

Al jarenlang voert de Nederlandse regering (net als andere Europese landen) een ontmoedigingsbeleid ten aanzien van asielzoekers. Het is bepaald niet zo dat het huidige minderheidskabinet daar onder druk van Wilders mee begonnen is. Alles bij elkaar is dat beleid redelijk succesvol. Kwamen er in de jaren negentig soms meer dan 50.000 asielzoekers per jaar binnen, vorig jaar waren dat er maar 11.590. Asielzoekers komen hierheen vanwege burgeroorlogen, vervolging of discriminatie in eigen land, maar ook omdat het welvaartspeil hier nu eenmaal stukken hoger ligt. Ook al zouden ze hier aan de onderkant van de maatschappij terechtkomen, dan gaan ze er qua voorzieningenniveau toch nog op vooruit. Je kunt je dan ook goed voorstellen dat asielzoekers langs allerlei wegen proberen binnen te komen. Desnoods met leugen en bedrog. En als ze hier eenmaal zijn is het motto: zie maar dat je me weg krijgt. Door in hoger beroep te gaan en procedures te traineren, kunnen ze hun verblijf rekken in de hoop op een gunstiger beslissing of een generaal pardon. Wie in een strafzaak in hoger beroep gaat, loopt het risico dat de uiteindelijke strafmaat hoger uitpakt. Afgewezen asielzoekers daarentegen kunnen van een beroepsprocedure niet slechter worden.

Mensen voor regels

Nu zal vrijwel iedereen in ons land wel van mening zijn dat je de deur voor asielzoekers niet onbeperkt kunt openzetten. Dat zou een kolossale aanzuigende werking hebben. Maar waar trek je de streep? In abstracto is dat misschien nog wel te doen, maar het wordt pas echt moeilijk wanneer je te maken krijgt met mensen van vlees en bloed. Mensen vinden veelal dat hun asielzoeker (die op hun school zit, die bij hen in het dorp woont of die ze goed kennen) moet blijven. Wanneer de wettelijke regels dat onmogelijk maken, wordt algauw geroepen dat mensen voor regels gaan. Anders zou er sprake zijn van een star, onmenselijk of zelfs onchristelijk beleid, dat kwetsbare mensen in de kou laat staan. En in de huidige emotiecultuur is het voor een minister en voor een partij heel moeilijk om dan niet door de knieën te gaan. Anders kost het je populariteit en straks bij de stembus wellicht massa’s kiezers. Dat mensen voor regels dienen te gaan klinkt misschien wel aardig, maar als je er goed over nadenkt zitten daar bedenkelijke, zo niet gevaarlijke kanten aan. Want wat betekent het in de praktijk als je voor bepaalde mensen een uitzondering maakt op de geldende regels? Dat betekent dat voor wie gevoelens van medelijden en sympathie weet op te wekken, voor wie zijn zaak goed weet te presenteren in de media, voor wie een flinke achterban weet te mobiliseren, voor wie de juiste connecties heeft en de juiste wegen kent, de regels niet langer gelden. In veel landen komt daar dan ook nog de factor smeergeld bij.

Zonder aanzien des persoons

Het mooie van ons rechtsstelsel is juist dat wetten en regels toegepast worden zonder aanzien des persoons. Vrouwe Justitia heeft niet voor niets een blinddoek voor. Of je nu invloedrijke relaties hebt, of je je zaak in de media goed hebt weten te verkopen, of je duizenden steunbetuigingen hebt weten te verzamelen, uiteindelijk mag dat niet de doorslag geven. Nu is de werkelijkheid, zeker ten aanzien van asielzoekers, altijd ingewikkelder dan makers van wetten en regels zich kunnen voorstellen. Vandaar dat de minister bevoegd is om uitzonderingen te maken als het gaat om uitzettingsprocedures, wanneer strikte toepassing van de regels volstrekt onredelijk en onverantwoord zou zijn. Maar die discretionaire bevoegdheid moet heel terughoudend worden gebruikt. Het is verkeerd wanneer die steeds wordt toegepast wanneer er maar voldoende actie is gevoerd.

Te zeer geworteld

Dat mensen vooral oog hebben voor de sympathieke asielzoeker in hun omgeving die zij goed kennen, is begrijpelijk. Maar de overheid moet werken met algemene criteria van recht en billijkheid. Als je voor de ene persoon een uitzondering maakt, waarom dan ook niet voor een ander, die in tamelijk vergelijkbare omstandigheden verkeert? Om op de zaak-Mauro terug te komen, er zijn meer alleenstaande asielzoekers die hier mogen verblijven zolang ze minderjarig zijn. Maar met achttien word je geacht op eigen benen te kunnen staan. Die meerderjarigheidsgrens ligt inderdaad wel laag, maar dat is een ander probleem. We moeten niet stimuleren dat ouders uit Afrika hun kinderen op het vliegtuig naar Nederland zetten, om ze daarmee een permanente verblijfsvergunning in dat welvarende land te bezorgen. En het argument dat ze na vijf of acht jaar te zeer in Nederland geworteld zijn om terug te kunnen, is ook niet sterk. Jongeren weten zich in het algemeen snel aan te passen aan nieuwe omstandigheden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen