Bestuurlijke verantwoordelijkheid (2)

Een dilemma

Onlangs werden de heer Zevenbergen en ik indringend bevraagd op de waarde van een stemverklaring. De vraagsteller had moeite met het aanbrengen van een knip in de behandeling van een Collegevoorstel, gevolgd door een stemverklaring op een onderdeel door de SGP-fractie. Het betrof een voorstel tot het renoveren van een gemeentelijk monument, tevens gemeentelijk eigendom. Samen met de heer Zevenbergen hebben we toen geprobeerd dit dilemma evenwichtig te behandelen. Voor het juiste begrip is het goed om te weten dat de plaatselijke fractie deel uitmaakt van het College van B&W.

De casus

Voor alle duidelijkheid: elke gemeentelijke monumentenverordening bevat bepalingen over de plicht tot instandhouding van een gemeentelijk monument. Een gemeenteraadslid kan daarom geen bezwaar aantekenen tegen de renovatie op zich. Echter, in hetzelfde Collegevoorstel was een gebruikersovereenkomst opgenomen, waartegen zeer terecht principiële bezwaren waren, omdat de zondagsrust in het geding was. De moeilijkheid was echter dat het renovatievoorstel en de conceptgebruikersovereenkomst als één totaalvoorstel werden gepresenteerd. Hoe dan te handelen? In de eerste plaats mag en moet verwacht worden dat een SGP-raadslid als gemeentebestuurder zowel een principiële als een bestuurlijke afweging weet te maken. In het fractieoverleg wordt een dergelijke belangenafweging gemaakt. Als de SGP-fractie een collegedragende partij is, dient er in een vroegtijdig stadium ook een goede afstemming met de wethouder plaats te vinden, om bestuurlijke en principiële ‘ruis’ te voorkomen. Uiteindelijk komt er na zorgvuldig overleg een fractiestandpunt tot stand. De renovatie van een gemeentelijk monument is een wettelijk verplichte aangelegenheid. Daar kan niemand op tegen zijn, als het kostenplaatje evenwichtig is. Het probleem zit ‘m in de gebruikersovereenkomst, waartegen de fractie terecht principiële bezwaren heeft. Die kunnen en moeten onder woorden gebracht worden, gevolgd door een amendement (als dat zinvol is) en in ieder geval door een duidelijke stemverklaring, waarmee de fractie haar steun voor de renovatie van het pand helder verantwoordt, versus het principiële bezwaar wat het houden van culturele manifestaties op zondag betreft door de potentiële huurder.

Het is vervolgens van belang hierover te communiceren naar de achterban, maar ook naar de lokale samenleving als geheel. Een heldere persverklaring kan helpen begrip te creëren voor het optreden van de fractie. Naast rechtmatigheid (renovatieplicht) is ook de geloofwaardigheid (de SGP-visie op de zondagsheiliging) in het geding.

Stemmen en of stemverklaring

Heeft een dergelijk stemverklaring nu wel waarde? Volgens het reglement van orde in de desbetreffende gemeente is de definitie van een stemverklaring als volgt: “Na het sluiten van de beraadslaging en voordat de raad tot stemming overgaat, heeft ieder lid het recht zijn stemgedrag kort te motiveren”. Voor het juiste begrip is het van belang dat een stemverklaring geen juridisch instrument is (de stemming wel). Een stemverklaring is een politiek instrument en is altijd van belang om de consistentie in een politieke lijn voor zowel principiële als zakelijke kwesties te verantwoorden. Een stemverklaring kan zowel bij een stem voor als bij een stem tegen worden afgelegd. Dat moet uiteraard niet te pas en te onpas gebeuren. Maar wel als de uiteindelijke stem voor of tegen na een spanningsvolle en inhoudelijk onderbouwde afweging nog eens nadrukkelijk van een stemverklaring moet worden voorzien. Dit dient om elk misverstand ten aanzien van de grondhouding in principiële, maar ook in zakelijke bestuurlijke dilemma’s te voorkomen. Een stemverklaring mag en kan dus nooit op zichzelf staan, maar moet altijd het sluitstuk zijn van een grondig en zorgvuldig beargumenteerd betoog. Een dergelijke stemverklaring heeft meer waarde dan een vlak betoog gevolgd door een stem voor of tegen. Waarmee uiteraard niet beweerd wordt dat een stem tegen, na zorgvuldige afweging van principiële en zakelijke aspecten, geen meerwaarde zou hebben. Er zijn zeker situaties waar dat zelfs geboden is.

Maar om terug te komen op de vraag: een stemverklaring hoeft zeker geen afbreuk te doen aan de geloofwaardigheid van staatkundig gereformeerde politiek. Mits zorgvuldig ingeleid is het een getuigenis op zich!

, algemeen voorzitter

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen