DE HEIDELBERGSE CATECHISMUS

Aanvaard als belijdenisgeschrift.

Dat de Heidelbergse Catechismus een plaats heeft gekregen in de kerk in ons land is middellijk te danken aan Petrus Datheen. Het werk van deze predikant mogen wij nimmer vergeten. Zijn verdienstelijkheden liggen op verschillende terreinen. De Heere heeft hem willen gebruiken tot welzijn der kerken. Dit welzijn ging Datheen zeer ter harte. Daarvoor heeft hij zich ingezet met de wijsheid en gaven, die de Heere hem geschonken had. Was er , direct na de verschijning van de Catechismus geen uitgave verschenen in het Nederlands, in 1563 zorgde Datheen zelf voor een vertaling.

Na de bestudering van het leerboek kwam Datheen tot de overtuiging, dat in dit leerboek de leer der schrift, de leer der zaligheid zuiver sprak, zodat hij er voor geijverd heeft dat de catechismus een plaats zou krijgen in de kerken. Naast hem waren ook anderen die overtuiging toegedaan. En dat niet alleen predikanten, maar ook gemeenteleden. Dit blijkt duidelijk op het Convent van Wesel. Dit convent werd gehouden in het jaar 1568. Op het convent waren samen ongeveer 60 personen, predikanten en vooraanstaande gemeenteleden, die uitgeweken waren uit de Nederlanden.

Op dit convent was ook Datheen aanwezig. Tijdens dit convent werd de catechismus aanvaard als een formulier van Enigheid. Voor dit convent had Datheen reeds in samenwerking met Ds. van der Heyden gewerkt aan een kerkboek. Dit kerkboek kon in 1566 verschijnen en bevatte naast de verschillende formulieren en psalmen ook de catechismus., In Amsterdam werd in 1566 de catechismus gebruikt in de dienst des Woords. En geleidelijk aan werd het op verschillende plaatsen gewoonte om in de middagdienst de catechismus te gebruiken en door deze leerdiensten het volk de gereformeerde leer zo duidelijk mogelijk uit te leggen.

Toen het in de Nederlanden mogelijk werd om in vrijheid te vergaderen, werden er synoden gehouden. Op die synoden werd ook over het leerboek gesproken. De provinciale synode van Holland en Zeeland, die in 1574 te Dordrecht gehouden werd, bepaalde, dat men in de gemeenten „eenderleij catechismus” zou gebruiken.

Op welk leerboek men doelde was duidelijk. In de gemeenten kwam het voor, dat men gebruik maakte van verschillende catechismi. Om tot een eenheid te komen in gebruik, nam men dit besluit. Een bekende uitspraak van de synode is: „ er kan moeilijker een bondiger bekwamer, volmaakter catechismus opgesteld worden, zowel naar het begrio van de volwassenen als naar dat der jongeren”.

Op de synode van 1586 werd uitgesproken, dat de kerken op de zondag in de middagdienst de catechismus zouden gebruiken. Die uitspraak was een bindende uitspraak vbor de kerken. Op diezelfde synode viel ook het besluit, dat naast predikanten ook onderwijzers de catechismus zouden ondertekenen. De belangrijkheid van hun taak n.l.. het onderwijs aan de jeugd vereiste hun instemming met de gereformeerde leer. Het onderwijs in de weg der zaligheid naar de Schriften zag men als een zeer belangrijk deel van het onderwijs. Dit wordt door velen vandaag niet meer zo gezien. Gelukkig hebben verschillende de hand aan de ploeg geslagen en zijn er reformatorische scholen gesticht. Op de grote synode van Dordrecht van 1618-1619 stond de catechismus ook op de agenda, Het leerboek werd voorgelezen en werd door alle leden aanvaard. Door de buitenlandse afgevaardigden werd het boek warm aanbevolen. Zij spraken uit, dat noch de Engelse , noch de Franse kerken zo’n geschikte cate chismus hadden en ze wezen er op, dat de opstellers mannen geweest zijn, die bijzonder bekwaamd waren door de Heilige Geest. Die mannen waren vele theologen ook in andere zaken verre te boven gegaan, maar in de catechismus hadden ze zichzelf toch overtroffen”.

Op één dag kwam men met de behandeling van de catechismus klaar. Tot blijdschap van de Hollandse afgevaardigden.

Men kwam tot de volgende eenparige uitspraak:

„ Is met eendrachtige en overeenstemmende adviezen zowel van de buitenlandse als van de Nederlandse theologen verklaard, dat de leer in de catechismus van de Paltz begrepen, in alles met Gods Woord overeenstemt en dat er niets in gevonden werd, dat met de Schrift niet overeenkwam en derhalve moest veranderd of verbeterd worden; en dat deze catechismus een zeer goed opgesteld kort begrip van de rechtzinnige christelijke leer was en dat ze zeer goed samengesteld was niet alleen voor het begrip van de jeugd, maar ook van dat van oudere mensen. De wens werd uitgesproken dat de catechismus in de Nederlandse kerken met grote stichting geleerd en in zijn geheel gehandhaafd mocht worden”. De kerkvisitatoren werd opgedragen streng toe te zien, dat de catechismusprediking geregeld zou gehouden worden.

De synode bepaalde ook, dat met de Nederlandse Geloofsbelijdenis de Heidelbergse Catechismus moest worden ondertekend.

Het genomen besluit is één van de hoogtepunten in onze kerkgeschiedenis. Een besluit, waarop Gods goedkeuring ging rusten. Een besluit, waarvan door Gods genade, de uitwerking in prediking en onderwijs op scholen rijke vruchten liet zien en die vruchten zijn er nog. Wie het leven Gods zoekt en kent, weet zich verbonden aan de catechismus. En wel om de zuivere, echt gereformeerde uiteenzetting der leer én omdat de ware praktijk der godzaligheid steeds zo treffend en juist met het belijden verbonden wordt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen