Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

DE DORDTSCHE LEERREGELS

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

DE DORDTSCHE LEERREGELS

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

(3)

INLEIDING (vervolg)

Zo is dan met ARMINIUS, de vader van het remonstrantisme, de strijd ontbrand, die onze Godvruchtige vaderen hebben gevoerd tegen de remonstranten. Door hun verderfelijke dwalingen werd Neerlands Kerk met verdeeldheid en twist ernstig bedreigd.

Niettegenstaande Arminius zijn af wijkende gevoelens over de uitverkiezing, welke hij in zijn prediking liet uitkomen, zocht te bemantelen, werden zij toch openbaar in Amsterdam's gemeente. De Calvinistische predikanten Plancius en Trigland, van wie wij in onze vorige les hoorden, onderkenden de dwalingen van Arminius en bestreden die.

Deze beide predikanten hebben aangedrongen bij de Staten van Holland om een nationale synode te houden. Daarvoor hadden zij ook de instemming en medewerking verkregen van Jakobus I van Engeland. Maar de Staten van Holland onder invloed van Oldenbarneveld verzetten zich hiertegen. Na de dood van Arminius in 1609 laaide de strijd opnieuw sterk op onder leiding van zijn opvolgers Uytenbogart en Episcopius. Geheime vergaderingen werden gehouden. Zo werd in 1610 een vergadering bijeengeroepen te Gouda, waarop een r emonstr a nt i e (betoog) werd opgesteld en die bij de Staten van Holland werd ingediend. In vijf artikelen gaven zij een uiteenzetting over hun gevoelens inzake de uitverkiezing, de genoegdoening van Christus, de verdorvenheid van de mens, de bekering, de genade en het geloof.

Zij stelden de verkiezing als een verkiezing uit een „voorgezien” geloof; Christus’ genoegdoening, voor alle mensen geldend, dus een „algemene verzoening”; een loochening van de gehele verdorvenheid van de mens; de bekering in feite als een daad van de mens en een afvallen uit de staat der genade en van het geloof. Maar hierover nader D.V. bij de behandeling van de Dordtsche Leerregels.

Op deze vergadering van de remonstranten te Gouda ging hun betoog ook over hun wens, dat het oppergezag over de kerkelijke zaken toe moest komen aan de hoge overheid en dat op zekere punten de confessie en de Catechismus moesten herzien worden. Men wilde wel komen tot een vrije synode, maar dan zonder voorzitting van de Staten van Holland. Voorts, dat deze synode het karakter moest dragen van een broederlijk samenspreken met een wederzijdse verdraagzaamheid en dat zij (de remonstranten) niet als „gedaagden” zouden worden behandeld.

Ook de aanhangers van Gomarus (de Contra-remonstranten) hielden een conferentie, toen hun de tekst van de remonstantie der remonstranten was toegezonden. Op deze conferentie is de „contra-remonstrantie” (tegenbetoog) van de Gomaristen opgesteld. Tijdens deze vergadering hebben bijzonder de reeds genoemde predikanten Plancius en Trigland het woord gevoerd. In deze „contra-remonstrantie” werden de dwalingen van de remonstranten krachtig weerlegd. Men neemt aan, dat dit werk aan de Leidse predikant Festus Hommius moet worden toegeschreven.

Een uitnodiging van de Staten van Holland volgde tot bijwoning van haar uitgeschreven conferentie te ’s-Gravenhage in 1611 om tot nadere overeenstemming te geraken. Het waren Plancius en anderen die toen de contra-remonstantie overhandigden.

De strijd ging echter door, die op verschillende plaatsen zelfs tot scheuring leidde. De contraremonstranten zagen zich genoodzaakt in heimelijke samenkomsten te vergaderen, terwijl trouwe predikanten werden afgezet.

Hoe echter ook de Staten-Generaal gepoogd heeft een nationale synode tegen de houden, het was door krachtig ingrijpen van prins Maurits, die zich aan de zijde van de Contra-remonstranten schaarde, dat toch de Staten langzamerhand ingewonnen werden voor het houden van een nationale synode, waartoe voorbereidende maatregelen werden genomen. Oldenbarneveld werd met nog andere staatsgezinden gevangen genomen en ter dood veroordeeld. Tegen 1 november 1618 werd de nationale Synode te Dordrecht bijeengeroepen.

Zo kwam dan de Nederlandse Kerk in een otticiele nationale vergadering bijeen en wel op 13 November 1618. Metterdaad één van de meest betekenis- en waardevolle feiten in de geschiedenis der Kerk.

De stad Dordr echt werd gekozen, omdat zij als oudste stad gold met Itaar veilige ligging en wegens het feit, dat hier een Calvinistische bevolking was met rechtzinnige predikanten.

De synode werd vertegenwoordigd door 34 Nederlandse predikanten en 18 ouderlingen. Als bekende figuren uit die tijd kunnen genoemd worden: Joh. Bogerman, de Leeuwarder predikant, met zware blonde baard, fonkelend in zijn blik, zwaar van stem en levendig van gebaar (Praeses); Jacobus Rolandus, als eerste Assessor; Hermannus Faukelius als tweede Assessor, de opsteller van het bekende: "Kort Begrip"; Festus Hommius als le scriba en Seb. Damman als 2e scriba; samen vormend het "moderamen". Verder nog te noemen: Lydius, die de synode als pastor loci opende met een plechtig gebed en ernstige toespraak (in het Latijn), Voetius, Trigland, Udemannus, Hillenius. De Hogescholen waren vertegenwoordigd door de professoren : Polyander, Gomarus, Thysius en Walaeus en later ook Lubbertus.

De leden, die de Staten vertegenwoordigden, waren 18 in getal.

Ook hebben 27 buitenlandse Godgeleerden deelgenomen aan de Synode. Zij hebben op de gang der beraadslagingen en op de formulering van de besluiten grote invloed uitgeoefend. Ook de Waalse Kerken en hoogleraren waren vertegenwoordigd. Zij kregen een keurstem. De 27 buitenlandse Godgeleerden kwamen uit Engeland, Schotland, Zwitserland, de Paltz, Nassau, Hessen, Oostfriesland en Bremen. In dit opzicht kan deze nationale synode aangemerkt worden als een ware eucumenische synode.

Wen behoeven niet op al de zaken van behandeling in te gaan. Ook niet ten aanzien van de behandeling van de „vijf artikelen” tijdens synode, al vormden zij de voornaamste stof, evenals het besluit tot vertaling van de Bijbel.

Alleen dit. De behandeling van de vijf artikelen tegen de remonstranten heeft de synode heel wat zittingen gekost. Dit vond mede zijn oorzaak in het lange dralen der remonstranten, die als 13 in getal hoofdelijk waren gedaagd. Zij poogden door het opwerpen van allerlei formele excepties de afhandeling der zaak tegen te houden, ja, zo de grond onder de voeten weg te graven. Vandaar, dat de voorzitter Joh. Bogerman zich genoodzaakt zag aan de onverkwikkelijke strijd een eind te maken. 4 Januari 1619 werden de remonstranten voor goed veroordeeld. Ja, met krachtige stem riep hij hen toe: „Dimittimini, ite, ite” d.i.: „gij wordt ontslagen, gaat heen, gaat heen”!

Zo werden in de 132e zitting van de synode de ontworpen Canones of Dordtse Leerregels in hun tegenwoordige vorm vastgesteld. Zij werden met de Nederlandse Geloofsbelijdenis en de Heidelbergse Katechismus verenigd tot de „Drie Formulieren van Enigheid”, en waartoe alle ambtsdragers en leden worden geroepen, deze leer van vrije genade te belijden en te bewaren. En geve de Heere ook óns die genade, bovenal om haar te beleven.

Besluiten we deze wat uitvoerige inleiding met de laatste woorden, waarmede de vijf artikelen werden besloten:

„De Zone Gods, Jezus Christus, Die ter rechtterhand Zijns Vaders zittende, den mensen gaven geeft, heilige ons in de waarheid; brenge diegenen, die verdwaald zijn, tot de waarheid; stoppe de lasteraars van de gezonde leer hun monden; en begave de getrouwe dienaars Zijns Woords met de Geest der wijsheid en des onderscheids, opdat al hun redenen mogen gedijen tot ere Gods en tot stichting der toehoorderen Amen.”

E.

Dit artikel werd u aangeboden door: Bewaar het Pand

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 11 mei 1978

Bewaar het pand | 6 Pagina's

DE DORDTSCHE LEERREGELS

Bekijk de hele uitgave van donderdag 11 mei 1978

Bewaar het pand | 6 Pagina's