De bazuin in de stad 7.

Een verwoestend kwaad.

Dezer dagen kwam er een rapport uit, dat onze belangstelling wel zeker maghebben. Ik denk aan de nota, die van overheidswege verschenen is onder de titel “Alcohol en Samenleving”.

Zo weet u meteen, waarover het gaat. Ieder, die enigszins op de hoogte is van de feiten rond het gebruik van alcohol in de laatste jaren, zal begrijpen, dat er geen nota behoeft te verschijnen overhet matig gebruik, maar juist over het drankmisbruik. Het onmatig gebruik wordt erin gesignaleerd en beoordeeld. Vanuit dat gegeven worden er maatregelen voorgesteld, die dienstbaar zijn om tot matiging te komen.

Uiteraard gaat het me niet om een verhaal over het totstandkomen van dit stuk. Ook niet om de toetsing van bepaalde beleidsvoorstellen. Daar zullen onze lezers in de regel niet zoveel interesse voor hebben. Het gaat me meer om het vraagstuk zélf. We kunnen beter zeggen: om het verwoestende kwaad van het teveel drinken. Dat moet ons wel bezighouden. Het is een steeds verder oprukkende ondeugd in onze samenleving, ook in onze eigen kringen. Helaas zijn er niet weinigen, die daar alleen maar een glimlach voor over hebben of die de toestand op dit gebied niet zo somber inzien. Zulken geven geen blijk oog te hebben voor de werkelijkheid. op dit gebied. Erger is nog dat ze hun verantwoordelijkheid tegenover God en hun naaste niet beseffen. We zijn het verplicht tegenover onze naaste ons op deze zaak te bezinnen. Groot is de ellende, die door het drankmisbruik veroorzaakt wordt in eigen leven en dat van anderen. We zijn het schuldig tegenover Gods Woord, dat zo indringend waarschuwt tegen deze zonde. Daarom vraag ik aandacht voor de signalen, die in het genoemde rapport tot ons komen.

Hoe erg of het is.

Deze nota laat ons niet in het onzekere over de vraag, hoe het er nú met het drankgebruik in ons land voorstaat. Zij geeft een uitvoerige informatie ten aanzien van de situatie van de laatste 25 jaar. De gegevens brengen een treurige toestand aan het licht. Uiteraard is teveel drinken geen kwaad van deze tijd alleen. Dronkenschap en de gevolgen daarvan waren ook in vroeger jaren geen onbekende verschijnselen. Het was streeksgewijze verschillend, maar overal zag men van tijd tot tijd dronken mensen op straat. Toch was Nederland tot ongeveer 1960, vergeleken bij andere landen rondom, een eiland van matigheid op dit gebied. Dat is het nu allang niet meer, al zal dat zich niet zo voor ons oog openbaren in zoveel meer dronken mensen. Het blijft nogal eens vaak wat meer verborgen. De drinkgewoonten zijn inmiddels ook veranderd. Wat vroeger veelal buitenshuis gebeurde, vindt nu vaak in eigen huis plaats. Hoe dit zij, de feiten wijzen zonder meer aan, dat het drankgebruik in Nederland van 1960 tot 1985 per hoofd van de bevolking — van 15 jaar en ouder — 3x zo groot is geworden.

We behoeven niet zo lang naar oorzaken te zoeken. De eerste is ongetwijfeld de — vooral in het begin van die periode — toegenomen welvaart. Er kwam meer geld ter beschikking van de gemiddelde man. Voor een niet gering deel werd het aan drank uitgegeven. Daarbij is de drank naar verhouding van andere artikelen niet zo sterk in prijs gestegen. Niet vergeten zal moeten worden dat het aantal uren vrije tijd voor velen in die periode sterk toegenomen is, waarbij de mogelijkheden tot onderling kontakt en het — schijnbaar als noodzakelijk ervaren — drinken daarbij evenredig zijn toegenomen. Nu zpgt op zichzelf het sterk vermeerderde drankgebruik nog niet alles. Ik acht het geen eer, maar het zou kunnen zijn dat een matig gebruik zich over meerderen in de bovengenoemde periode verdeeld heeft. Zo zou dus het toegenomen drankgebruik nog geen toegenomen drankmisbruik behoeven te betekenen. Welnu, dat laatste is een onjuiste conclusie. Cijfers in andere werken dan dit rapport tonen aan, dat het aantal zware drinkers in Nederland óók zeer toegenomen is. Vele tienduizenden vergooien hun leven aan de drank.

Voeg daarbij het toegenomen drankgebruik onder de jongere mensen. Ik wil maar één zin uit de nota overnemen, als het “cijfermateriaal” over de jongeren vermeld wordt “Veel drinken bleek geen uitzondering te zijn: van de 17 en 18-jarige scholieren had 5% (9% van de jongens en 1% van de meisjes) bij de laatste gelegenheid 9 of meer consumpties — uiteraard in drankvorm! — gebruikt”. Veel jongere mensen drinken sterke drank alsof ze het al jaren gewoon zijn Moeten we hier niet zeggen: hoe ontstellend! Wie durft hier zo maar aan voorbij te gaan?

Van het één komt het ander...

Teveel drank heeft gevolgen, treurige gevolgen voor eigen leven en dat van anderen. We weten het. Gods Woord spreekt ervan op meer dan één plaats. We kunnen hier denken aan Jesaja 5, waar het “wee” over het afvallige volk wordt uitgesproken. Tot tweemaal toe wordt de drankzucht erbij betrokken. In vers 21 zegt Jesaja: “Wee dengenen, die helden zijn om wijn te drinken, en die kloeke mannen zijn om sterke drank te mengen”. Tekenend zijn hier de woorden “helden” en “kloeke mannen”. Die bedoeld worden, beschouwen zichzelf zo. Ze staan hun man in het drinken! In het vervolg wordt getoond hoe zulke drinkers het recht verkrachten. Zij rechtvaardigen de goddeloze om een geschenk en wenden de gerechtigheid van de rechtvaardigen af.

Drankmisbruik is een aanval op eigen gezondheid. Een leveraandoening, die een van de meest voorkomende ziekten bij teveel drank geconstateerd is, betekent alleen al honderden slachtoffers per jaar. Dan noemt dit rapport ook het aantal ongelukken, dat jaarlijks geregistreerd wordt op rekening van de sterke drank. Wie dan ontdekt dat er de laatste tijd zo rond 5000 gewonden en doden per jaar vielen door dat soort ongevallen, moet wel zeggen, dat het erg is. En dan gaat het alleen maar over die gevallen, waarbij het verband tussen de drank en het ongeluk vast gesteld kon worden. In hoeveel gevallen zal het laatste niet kunnen gebeuren. Als er immers snel ingegrepen moet worden en patiënten met haast naar het ziekenhuis moeten worden gebracht, zal een onderzoek naar die oorzaak heel vaak uitblijven.

En dan: hoe is de misdadigheid in ons land gegroeid door het toenemende drankmisbruik! Veel strafbare feiten worden onder invloed van alcohol gepleegd. Gemiddeld is 25% van alle misdrijven door mannen gevolg van teveel drank. En moeten we hier niet denken aan het schandaal van het zgn. voetbalvandalisme? Het vernielen van stadions, treinstellen enz. op de zondagen, dat de topsport zijn hoogtij kent, is niet het minst aan het teveel consumeren van sterke drank te danken.

In de gezinnen.

Dit rapport is niet in ónze lijn geschreven. We vinden hier geen verwijzingen naar de eigenlijke oorzaak van dit verwoestende kwaad in ons volksleven. De zonde wordt niet ontdekt. De weg tot matiging van het gebruik wordt wel gewezen in allerlei beleidsvoorstellen, maar gaat aan het wezenlijke voorbij: de wederkeer tot de Heere en Zijn Woord. Tóch, al moeten we dat opmerken en betreuren: in dit rapport klinken wel signalen tot ons,die we niet achteloos voorbij mogen gaan.

De vraag moet hier wel gesteld worden: hoe is het in onze gezindte? Ik denk dan aan de rechterflank van de Gereformeerde gezindte. Als we eerlijk zijn, is er van het drankmisbruik in de meest orthodoxe plaatsen in Nederland in veel gevallen nogal watte zeggen. Het is niet ongewoon, dat daar in niet geringe mate gedronken wordt. Ook is het niet vreemd, dat men er vreemd van opkijkt als er iets van gezegd wordt!

Er staat een opmerking in dit stuk, die onder ons zeker om zelf-onderzoek vraagt nml. dat de jongeren meestal leren drinken in het gezin. Is het vaak niet waar? Ook onder ons? Als de ouders voorgaan in het veelvuldig drinken... als er geen feestje meer kan zijn of er moet overmatig drank in allerlei vorm aanwezig zijn... als sommige recepties geen koffie meer bieden doch alleen alle soorten sterke drank... Het is veelvuldig te vermeerderen. Ik acht het een groot voorrecht als de ouders daarbij de wacht houden en zelf het voorbeeld geven. Van niet iedere drinker kan het gezegd worden, dat hij het thuis gemaakt is. Er zullen er zijn, die door een vader en moeder beweend worden, terwijl ze zelf het goede voor hun kinderen zochten. Toch zullen we hier met grote ernst toe moeten zien, dat we ten deze waken.

Niet dronken in wijn...

“En wordt niet dronken van wijn, waarin overdaad is, maar wordt vervuld met de Geest”. We kennen die vermaning van de apostel Paulus. Beleven we die ook? Het staat middenin de opwekking tot de wandel in de godzaligheid. De grote weldaad voor de gelovige Efeziers wordt erin getekend. Zij waren eertijds duisternis. Daar behoorde ook bij het leven in overdaad. Gedacht kan worden aan de heidense afgodsfeesten, waarbij de drank niet afwezig was. Bekering betekent ook een bekering van dat leven. De Heilige Geest vervult met beter dingen. Hij geeft de hoogste bezieling in de verheerlijking van God. Dat komt openbaar in het leven van de kinderen des lichts.

We mogen waardering hebben voor de pogingen van de overheid om tot matiging van het drankgebruik te komen. We worden geroepen om dat binnen onze eigen kringen te zoeken. Maar de boodschap van Gods Woord spreekt van de wederkeer tot God en Zijn Woord. Die boodschap mogen we en behoeven we niet aan de ergste slachtoffers van dit kwaad te onthouden. Het is de boodschap waarin Hij in het middelpunt staat, Die gekomen is om te zoeken en te zaligen wat verloren is: de Heere Jezus Christus. Genade spreekt van zaligheid voor arme zondaren. Genade herstelt ook het leven in de weg der bekering. We hopen dat er een verandering komt ten goede in ons volksleven in deze zaak. Het drankmisbruik ook onder jongeren doet vaak vrezen, dat het eer erger zal worden. Alleen de boodschap van Gods Woord biedt het rechte uitzicht. Om ook de strijd te kennen tegen de zonde en te wandelen tot verheerlijking van God.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen