Barendrecht

Het was op 23 december 1988 negentig jaar geleden, dat de gemeente Barendrecht werd geïnstitueerd. Dat werd aan de avond van die dag in het nieuwe kerkgebouw herdacht.

Bij de herdenking werd een gedenkboek uitgegeven, dat alle leden ten geschenke kregen. Onze redactie ontving een exemplaar ter recensie ervan in ons blad.

We hebben met belangstelling het boek gelezen. Het draagt de titel: De wond’ren gadeslaan. Het is een lijvig boek van 335 bladzijden in kloek formaat, keurig uitgegeven door de kerk van Barendrecht zelf. Het kost ƒ 35.- en kan besteld worden bij diaken J. Boer, J.C. de Backstraat 1, 2988 XH Ridderkerk, tel. 01804-21997. We verwachten dat er ook buiten de kring van de gemeente Barendrecht zelf veel belangstelling voor zal zijn. We vinden er een stukje kleine kerkgeschiedenis in.

Het werk is tot stand gekomen, dank zij een kleine commissie uit de kerkeraad, bestaande uit ds. J. Veenendaal en de ouderlingen A. Kooiman, G. Verbaas en H.T. de Jong. Zij hebben in een verantwoording uitgesproken dat het hun wens is, dat dit boekwerk samenbindend mag werken. En zij besluiten als volgt: “Maar het grootste is, als we samen verbonden worden aan de troon der genade. Opdat de Koning der Kerk de eer ontvangen mag voor alles wat Hij ons als gemeente gaf. Hem zij de eer, die Hij zo eeuwig waardig is.” We willen in dit artikel de inhoud van dit gedenkboek in het kort samenvatten.

Het begint met een hoofdstuk over het verleden van Barendrecht, dat in een gebied omringd van dijken ligt. Aanvankelijk waren de dijken er niet. Water en wind hadden vrij spel en de akkers en weilanden werden keer op keer overstroomd. De historische ontwikkeling wordt in het eerste hoofdstuk summier beschreven. Uiteraard was het aantal bewoners aanvankelijk klein, maar kort geleden was dit aantal reeds 19.460.

Aan het slot van dit hoofdstuk lezen we:

“Door de grote bedrijven en ook door de land- en tuinbouwveiling geniet ons dorp internationale faam. Het biedt woonplaats aan forenzen, maar er is ook werkgelegenheid. Door de goede hand Gods over ons mag welvaart binnen onze gemeentegrenzen zijn. Mogen wij maar niet in die weldaden, maar in de Weldoener eindigen, Die ons nog heden met zoveel gunsten overlaadt.”

Het tweede hoofdstuk heeft tot titel In het verleden ligt het heden. Daarin gaat het voornamelijk over de eeuw van de afscheiding en de doleantie, de vereniging tussen afgescheidenen en dolerenden en het herrijzen van de Christelijke Gereformeerde Kerk uit het stof. We lezen van ds. F.P.L.C. van Lingen, van ds. J. Wisse Czn. en van student P.J.M. de Bruin, die later hoogleraar aan onze theologische school wordt.

In het derde hoofdstuk gaat het over de geschiedenis van de afscheiding rondom Barendrecht. Er waren eerst allerlei moeilijkheden en verdeeldheden. Er was onder de afgescheidenen geen eenheid. Men vergaderde gelijktijdig op verschillende plaatsen. In die tijd gingen er ook mensen emigreren naar Noord-Amerika. De gemeenten in Barendrecht waren maar klein.

Een van de gemeenten vergaderde in het gebouw dat later de vergaderplaats werd van hen die niet met de vereniging in 1892 meegingen. Er staat een foto van in het gedenkboek. We vinden in dit hoofdstuk ook nog een en ander over de Hervormde kerk en een predikant Fortuin, die veel achting genoot, en over de geschiedenis van de verenigde kerken na 1892.

Het volgende hoofdstuk: Van verleden tot heden beschrijft het ontstaan van de Christelijke Gereformeerde kerk. Daarin komen we de naam tegen van H. Sparreboom, de grootvader van onze dominee Van der Ent.

Op 23 december 1898 wordt er een gemeente geïnstitueerd. We lezen hoe het in de eerste jaren ging. Er worden namen van ouderlingen en diakenen genoemd, ook van predikanten. In 1914 wordt het beroepingswerk ter hand genomen. Er worden verschillende beroepen uitgebracht, maar er volgen steeds teleurstellende antwoorden. Het is Gods tijd nog niet. Die tijd komt wel. Daarvan lezen we in het volgende hoofdstuk. Candidaat J.P. Meyering wordt beroepen en deze bericht op 27 augustus 1918 aan de scriba, dat hij met volle vrijmoedigheid de roeping naar Barendrecht aanneemt. In dit hoofdstuk kunnen we lezen hoe het in de komende jaren gaat. Er komt een jongelingsvereniging. Er komen nieuwe ambtsdragers. Er wordt belijdenis des geloofs afgelegd. De gemeente breidt zich uit. Ds. Meyering krijgt in 1921 een beroep naar Nieuwpoort. Hij bedankt, maar op 6 november daarop komt er een tweede beroep van Nieuwpoort en dat neemt hij aan. Ds. Meyering vertrekt. Op blz. 104 van het gedenkboek staat er een goed getuigenis omtrent deze eenvoudige dienaar des Woords. Barendrecht is vacant. Het volgende hoofdstuk gaat over die tijd. Het beroepingswerk wordt weer ter hand genomen. Het kerkgebouw, dat men vroeger had willen kopen, wordt bij testament aan de gemeente vermaakt. Het wordt te klein. Dat vraagt de aandacht. Er zijn in verband daarmee ook financiële zorgen.

Ds. Van Ree neemt het beroep aan. Zo begint het volgende hoofdstuk. Op donderdag 10 maart 1927 wordt hij als herder en leraar der gemeente bevestigd door ds. Bijdemast; op zondag 13 maart daarop doet ds. Van Ree zijn intrede.

De gemeente breidt zich voortdurend uit. Vergroting van het kerkgebouw wordt noodzakelijk. Het gebouw wordt vergroot, maar al spoedig is het vergrote kerkgebouw weer te klein. Dat vraagt alle aandacht. Met op één na algemene stemmen wordt een plan aanvaard dat inhoudt een vergroting van het gebouw tot 530 zitplaatsen. De kosten vallen tegen, maar de uitbreiding gaat door. Op 27 maart 1929 wordt de nieuwe kerk - zo lezen we in het boek - in gebruik genomen. Zo hebben we zelf ook het gebouw jarenlang gekend. Het zag er mooi en solide uit. We lezen echter van vele gebreken en daardoor van vele zorgen.

Er worden verenigingen opgericht. Het kerkelijke leven heeft voortgang. Er is in het gedenkboek veel over te lezen.

Het was voor de gemeente een groot verlies toen ouderling W. Stolk de eeuwige rust inging. Dat was in mei 1920. We lezen van verkiezingen en van rouw; ook over ds. Van Ree. Er wordt met veel liefde over hem geschreven. Er werd met veel respect over hem gesproken. Hij was een dienstknecht met buitengewone kanselgaven, een man die geen hoge aspiraties had. Hij kreeg veel beroepen.

Het einde van een rijke tijd. Zo luidt het hoofdstuk dat nu komt. Ds. Van Ree krijgt een beroep naar ’s-Gravenhage-west en neemt het aan. Vier maanden later gaat hij onverwachts op 44-jarige leeftijd de eeuwige rust in.

Het kerkelijk leven gaat door. Er komt wijziging in de samenstelling van de kerkeraad. Er komt een mannenvereniging. Het beroepingswerk wordt opnieuw ter hand genomen. Het wordt een moeilijke tijd. De crisis-jaren zijn aangebroken en daarna komt de tweede wereldoorlog.

In 1940 wordt candidaat P. van der Bijl beroepen en deze neemt het beroep aan. In het hoofdstuk: Candidaat Van der Bijl komt lezen we van de tijd die deze predikant in Barendrecht doorbrengt. Het is oorlogstijd. Er zijn zorgen. Het kerkelijke leven heeft voortgang. Op blz. 151 wordt vermeld, dat br. H.C. van der Ent de kerkeraad bezoekt - dat was in 1944 - en mededeelt dat hij de begeerte gevoelt opgeleid te worden tot predikant. “Onnodig wellicht, hier te vermelden dat de broeders het erover eens kunnen worden. 3 augustus 1944 wordt het attest ondertekend en naar Apeldoorn verzonden.”

Zo staat het in het gedenkboek. Toen was hij een onbekende jongeman, nu is hij al vele jaren een geliefde prediker, die ook onder ons een grote plaats inneemt.

De bevrijding komt. Ds. Van der Bijl neemt een beroep aan naar Katwijk aan Zee. Hij neemt in maart 1947 afscheid van Barendrecht.

Er worden veel vergeefse beroepen uitgebracht. Er gaan jaren heen, zonder dat Barendrecht een eigen herder en leraar heeft. Candidaat Keuning ivordt aan Barendrecht verbonden. Dat is een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van deze gemeente.

Het is dan 1952. In 1953 komt de watersnood. In Barendrecht zelf zijn er geen verdrin-kingsgevallen. Er komen klachten over de staat van het kerkgebouw. Het heeft allerlei gebreken. In 1958 gaat ds. Keuning weg. Dat was voor Barendrecht een groot verlies.

Het volgende hoofdstuk begint met een jubel: Ds. Tanis komt. Bevestiging en intrede vragen de aandacht. Het kerkgebouw wordt weer te klein. Er heeft in 1961 een ingrijpende verbouwing plaats, waardoor er meer zitplaatsen komen. Er komt een nieuw orgel. De gemeente groeit meer en meer. Er is een zondagsschool, die in deze tijd 50 jaar bestaat. Ds. Tanis gaat naar Sliedrecht-centrum. Het was niet alleen voor deze dienaar zelf, maar ook voor verschillende leden van de Baren-drechtse gemeente duidelijk dat dit de weg des Heeren was.

Herderloos. Dit is een wat sombere titel voor een hoofdstuk in een gedenkboek. Het hoofdstuk is kort. Er wordt nog een en ander vermeld. O.a. over een noodzakelijke verbouwing van de pastorie.

Het hoofdstuk dat nu komt begint op een andere toon: Ds. Slagboom verbindt zich aan de gemeente. Hij verbindt zich op 19 januari 1972 aan Barendrecht. We lezen weer van een en ander dat opgetekend moest worden in dit gedenkboek. De kosteres krijgt assistentie. Dat geldt zuster Van der Veer-Van den Berg. Eerst was haar vader koster. Zij heeft hem opgevolgd. Zij heeft meer dan 60 jaar het kosterschap uitgeoefend, met liefde, de laatste jaren met bijstand van hulpkosters. Toen de nieuwe kerk in gebruik genomen werd trad zij af als kosteres. Toen was ze al 86 jaar oud. Zij had en heeft een grote plaats in het midden van de Barendrechtse gemeente.

De vergadergelegenheid vraagt steeds de aandacht. Moet er een nieuwe kerk komen of moet de bestaande kerk worden vergroot en verbeterd? In die tijd sterft ouderling A. van Gelder, die grote betekenis heeft genad voor de gemeente. Hij ging in vrede heen op 30 augustus 1975. De jaren gaan heen, met allerlei veranderingen. Ds. Slagboom neemt op 7 december 1979 afscheid van Barendrecht om zijn arbeid in Katwijk aan Zee voort te zetten.

Opnieuw vacant. Zo luidt vanzelfsprekend het hoofdstuk dat nu komt. De gemeente gaat weer beroepen en ontvangt bedankjes. De vergadergelegenheid blijft de aandacht vragen. Er kan een verenigingsgebouw gesticht worden voor ƒ 1.400.000.-. Datgaat niet door. Er komt wel een grote parkeergelegenheid. Ouderling J. Gouw overlijdt. Hij heeft vele jaren de gemeente als ouderling gediend. Zijn arbeid was van grote betekenis voor Barendrecht.

Er kan een woning die naast de kerk staat gekocht worden. Dat gebeurt. Deze wordt verbouwd tot verenigingsgebouw.

Candidaat Veenendaal komt. Weer een jubel als titel van een hoofdstuk. Candidaat Veenendaal neemt met volle vrijmoedigheid het beroep naar Barendrecht aan. Op woensdag 23 juni 1982 vinden bevestiging en intrede plaats. Ds. J. van der Vlies van Driebergen is de bevestiger.

De kerkbouwproblemen komen weer aan de orde. Er wordt door de kerkeraad een commissie benoemd. Ouderling J. Kraaijeveld wordt ziek en overlijdt op 24 februari 1984, op de leeftijd van 84 jaar. Hij had de gemeente vele jaren getrouw gediend.

Er komt een plan voor de bouw van een nieuwe kerk. De manslidmaten komen bijeen op 6 december 1984. Er is een grote opkomst. Het gaat om een belangrijke beslissing. Er wordt tot kerkbouw besloten. Er komen allerlei acties voor het inzamelen van geld voor de kerkbouw: papier-actie, lepel-tjes-actie, verkoopdagen enz. De kosten vallen tegen. Die worden een half miljoen hoger dan was geraamd. De oude kerk wordt gesloopt. Op 30 juni 1986 wordt de eerste paal voor het nieuwe gebouw geslagen. De bouw gaat voorspoedig verder en wordt voltooid. Op woensdag 14 oktober 1987 wordt het kerkgebouw in gebruik genomen. Daarvan heeft een verslag in ons blad gestaan, opgemaakt door ds. Van der Ent.

Nu volgt een grafiek, waarin de groei van het aantal leden en belijdende leden duidelijk getekend wordt. Barendrecht is een grote gemeente geworden.

Het boek bevat vele foto’s en ook pentekeningen van predikanten uit de vorige eeuw. Van latere predikanten zijn er echter foto’s. We kunnen zien waar vroeger vergaderd werd. Er zijn foto’s van de vergrote kerk, van de afbraak ervan enz. We missen een vermelding van het aantal zitplaatsen in het nieuwe gebouw. Een plattegrond van de vergadergelegenheid zou wel gewaardeerd zijn geworden. Overigens hebben we niets dan lof voor het geheel. Slecht een enkele opmerking. Bij haar huwelijk was prinses Juliana jonger dan 35 jaar, zoals we op blz. 140 kunnen lezen.

Ds. H.C. van der Ent schrijft over herinneringen van een lid der gemeente. Hij is er geboren en getogen. Hij geeft een lezenswaardig artikel. Het verrijkt het boek. Bij wat hij schrijft is hijzelf nauw betrokken en dat maakt zijn artikel des te waardevoller.

Hierna komen er artikeltjes omtrent de predikanten Meyering, Van Ree, Van der Bijl en Keuning en vervolgens bijdragen van de vroegere predikanten van Barendrecht Tanis en Slagboom. Zij hebben nog vele goede herinneringen aan hun vroegere gemeente. Uit hun bijdragen blijkt hoe ze daar in Gods gunst hebben mogen arbeiden.

De huidige predikant ds. Veenendaal schrijft niet zelf een bijdrage, maar er is in het boek een verslag van een soort intervieuw opgenomen. Daardoor kunnen de lezers van het boek iets te weten komen uit het leven van deze predikant.

Aan het slot volgt een lijst van de namen van de predikanten die in de loop van de jaren in Barendrecht beroepen werden en lijsten van ouderlingen en diakenen van het begin af tot nu toe en nog een inhoudsopgave.

We willen onze samenvatting van het gedenkboek besluiten met het uitspreken van de wens, dat de Heere in het midden van de Barendrechtse gemeente mag blijven wonen en werken tot verheerlijking van Zijn Naam en tot zaliging van zondaren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen