Zondag en Zondagsarbeid

I.

Het christendom is er de oorzaak van dat er al eeuwen lang één dag in de week geweest is en nog is die zich onderscheidt van de andere dagen van de week. Een ieder zal begrijpen dat ik hierbij doel op de zondag. Op zich is het dan te verklaren dat wanneer pogingen worden ondernomen om het christendom terug te dringen en ware het mogelijk, het te doen verdwijnen, de zondag het doelwit is van de aanvallen op het christendom. Zoals bij veel van dit soort zaken gebeurt dit op allerlei manieren, hetzij openlijk, hetzij op slinkse en heimelijke manieren. De zondag als dag van de christenen afpakken heeft geen nut, want hoe je het ook wendt of keert, een week blijft zeven dagen tellen. Getracht wordt om het “eigene” van die dag te laten verdwijnen. Een methode om het specifieke van de zondag teniet te doen, is om het hele maatschappelijke leven op die dag hetzelfde te laten zijn als alle andere zes dagen van de week.

De bedoeling van dit en de D.V. volgende artikelen is om het vraagstuk van de “zondagsarbeid” te behandelen. In dit artikel zal de betekenis van de zondag vanuit de Schrift en de belijdenis der kerk worden bezien. Een volgende keer zullen allerlei maatschappelijke ontwikkelingen en problemen op dit terrein belicht en behandeld worden. In het laatste artikel hoop ik aandacht te besteden aan het recent uitgebrachte rapport van Deputaten Kerk en Bedrijfsleven: “Een pastorale handreiking bij Zondagsarbeid”. Dit rapport is door hen naar alle ker-keraden gezonden.

Zondag 38

Veelal wordt door buitenkerkelijken en hen die de kerk de rug hebben toegekeerd de klacht geuit dat met name de indeling en inrichting van de zondag als knellend wordt ervaren. Is dat de bedoeling van de zondag? In Zondag 38 van de Heidelbergse Catechismus wordt in vraag en antwoord 103 het vierde gebod behandeld. “Gedenkt de sabbatdag, dat gij die heiligt. Zes dagen zult gij arbeiden en al uw werk doen; maar de zevende dag is de sabbat des HEEREN uws Gods, dan zult gij geen werk doen...”. Het is belangrijk om duidelijk te onderstrepen dat Zondag 38 aan de orde komt in het kader van de dankbaarheid.

Bij het goed lezen van de vraag zien we dat er staat wat God gebiedt, niet wat Hij verbiedt. Dit gebod heeft door de loop der jaren heen al heel wat discussie-stof opgeleverd in kerk en gezin. Hoe vaak is hier niet onheilig over gestreden. Hete hoofden - koude harten. De Heere beware ons hiervoor. Laten we niet dit gebod overdenken op de manier van “wat mag er niet en wat is verboden”. Het gaat toch om een stuk der dankbaarheid!

Als je de vraag over de betekenis van de zondag wilt behandelen op de golflengte van wat nu wel en wat nu niet geoorloofd is, mishandelen we de bedoeling van de zondag. Op dat niveau zullen we nooit toekomen aan een gezegende heiliging van de sabbat. De zondag zal dan een dag zijn van gebod op gebod en regel op regel. Vast moeten we houden dat God ons gebiedt om de sabbat te houden.

Niet vanuit het negatieve maar voluit POSITIEF. De Heere komt tot ons met Zijn dag tot ons heil.

Als ik dan nu vervolgens op zou sommen wat nu allemaal niet mag op zondag, zou ik uiteindelijk nog niet gezegd hebben wat wel Gods bedoeling is.

De zondag is te heerlijk en te heilig om gelijk gesteld te worden met een rijtje verboden.

Wat is de bedoeling van de zondag?

Sabbat

Reeds in het begin van de Bijbel, in Gen. 2 wordt er gesproken over de sabbat. Er staat dat God rustte van Zijn arbeid. We zullen daaronder niet zozeer het uitrusten moeten verstaan, als wel dat God rustte in al Zijn werken. Hij verlustigde Zich erin. Hoe prachtig wordt dit verwoord en komt dit uit in de zgn. Sabbatspsalm, Ps. 92: “O HEERE! hoe groot zijn Uw werken!” Er is verschil, maar zeker geen tegenstelling tussen het sabbatsmotief in Ex. 20 en in Deut. 5. In Ex. 20 staat de rust centraal, terwijl in Deut. 5 de bevrijding de hoofdinhoud van de sabbat dient te zijn. Hier is een duidelijke uitbreiding van het sabbatsmotief omdat het volk bevrijd is uit de slavendienst van Egypte en nu is aangekomen in het beloofde land. Steeds weer wordt het volk bij dit gebod eraan herinnerd dat zij een slavenvolk zijn geweest en dat God hen verlost heeft uit deze slavernij en hen geroepen heeft om niet meer in de slavernij der zonde te leven. Het gaat in de sabbatsviering om al Gods werken.

Zondag

Op de zondag gaat het nu ook om die werken van God. De Nieuw Testa-mentische rustdag. Op die dag wordt in het bijzonder stil gestaan bij al Gods werken, zowel van de schepping als de herschepping. Het gaat dan om de deugden van God in Jezus Christus. Deze werken zijn op de morgen der opstanding aan het licht gekomen. Daarom vieren wij nu de rustdag op de eerste dag van de week, omdat Christus op die dag is opgestaan, de rust heeft aangebracht en de bevrijding geproclameerd. Er is in de Nieuw Testamentische gemeente een geleidelijke overgang geweest van de sabbat naar de zondag. We horen in het N.T. spreken over de samenkomst op de eerste dag der week, ook wel genoemd de dag des Heeren (dag van Jezus Christus). Zie Hand. 20:7; 1 Kor. 16:2 en Openb. 1:10. Keizer Constantijn de Grote, die christen is geworden, heeft uiteindelijk in zijn gehele rijk de zondag als rustdag ingesteld. Daarmee heeft hij het gebruik van de christenen gehonoreerd.

Rustdag

De betekenis van de zondag, van de viering daarvan, is van groot belang. Uit het paradijs zijn twee gaven behouden, te weten: het huwelijk en de rustdag. We kunnen niet dankbaar genoeg zijn dat we deze dag nog hebben.

De betekenis van de zondag is een heel speciale. Het is een geheiligde dag, apart gezet door de Heere. Van de zeven dagen die de week telt heeft de Heere er één apart gezet voor Zichzelf. Zes dagen heeft de Heere aan ons gegeven om al ons werk te doen. Alles wat wij te doen hebben, alles waar we druk mee kunnen zijn. Maar die ene dag nam de Heere voor Zichzelf. In Hebr. 4:1-13 lezen we duidelijk de bedoeling van de zondag als rustdag en niet als werkdag. “Indien zij in MIJN rust ingaan....”. Het is Gods rust, “MIJN RUST”.

In antwoord 103 wordt ook gesproken over RUSTDAG. Wat moeten we hieronder verstaan? Is dat een dag voor u en mij om uit te rusten? De opstellers van de catechismus hebben DAT niet bedoeld met het begrip RUSTDAG. Van zo’n invulling van het begrip RUSTDAG straalt egoïsme af. Dat is wat anders dan God liefhebben boven alles.... Maar wat mag ik dan wel? Zo moeten we niet bezig zijn. Dan trekken we het toch nog naar ons zelf toe. Rustdag betekent uiteindelijk niet luieren en niets doen en om mezelf denken, nee het is een hoogst actieve dag. De zondag is als het goed is juist een dag van geestelijke activiteit.

Zegen

En wee ons, wanneer dit ons tot een last is. Deze ene dag heeft de Heere geheiligd. Hij heeft die ene dag afgezonderd om samen met Zijn schepselen te genieten van de sabbatsrust. Het is als het ware Gods liefdedag. Hij heeft er Zijn zegen aan verbonden. Want de Heere heeft die dag niet alleen apart gezet maar ook GEZEGEND. Zo was dit al in het paradijs. Op de zevende dag heeft de Heere al Zijn werk opzij geschoven, aan de kant gezet en nam Hij tijd voor Zijn schepping om Zich erin te verblijden. Dit dienen we goed voor ogen te houden, doen we dat niet, maar gaan we alleen maar redeneren, dan gaan we de zegen, die de Heere aan deze dag heeft verbonden, vernietigen. En dat terwijl deze dag juist doortrokken is met Gods welbehagen jegens Zijn volk en kinderen!

Gods Woord

Wanneer we God lief krijgen, krijgen we ook Zijn dag lief!

Het één kan niet buiten het ander. Te zeggen God lief te hebben en Zijn dag niet botst met elkaar.

Van belang is de invulling van de zondag, de “inhoud” van de zondagsrust. Vanzelf zal dan duidelijk worden wat daarmee niet strookt, wat als zon - dagsarbeid niet geoorloofd is. De Catechismus noemt in dit verband “dat ik ... op de rustdag, tot de gemeente Gods naarstiglijk kome, om Gods Woord te horen, de Sacramenten te gebruiken, God de Heere openlijk aan te roepen....”. Dat is de kern van de zondagsrust. Calvijn schreef in dit verband: “Verder moet vooral deze algemene leer vastgehouden worden, opdat de godsdienst onder ons niet in verval gerake of verslappe, de heilige bijeenkomsten ijverig moeten worden waargenomen en men de uiterlijke hulpmiddelen, die van belang zijn tot het bevorderen van de dienst van God, moet verzorgen”.

Doel

Daar is de zondag voor bedoeld. Het Woord dient centraal te staan. Het getrouw opgaan naar de kerk. Diverse Bijbelteksten zijn hiervoor te noemen, bv. Hebr. 10:25: “en laat ons onze onderlinge bijeenkomsten niet nalaten....”. Waar het bezoeken van de tweede dienst op zondag zorgen baart, is er iets mis met de bestemming van de zondag. De beide diensten hebben een eigen karakter en doel, de ene Evangelie-verkondiging en de andere onderwijzing in de christelijke leer.

De kerkdienst wordt door Gods kinderen beleefd zoals hij is, namelijk als goddelijke samenkomst. De Heere Zelf heeft ze ingesteld en Hij Zelf wil daar in het midden van de Zijnen zijn. Dat wordt ook geproefd en beleefd - de ene keer sterker dan de andere keer: de Heere is aan deze plaats. Hier woont Hij. Hier heeft Hij tot in eeuwigheid Zijn woning, lust en rust.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen