Waken over de aangenomen leer

3.

We hebben gezien dat het tot de taak van de Kerk behoort te waken over de aangenomen leer en dan ook over alles wat tot die leer behoort; niets ervan mag worden achtergehouden. De vraag laat zich nu stellen: Waarom moet dat? Op deze vraag is een drievoudig antwoord te geven.

God wil het!

Het eerste antwoord is: God wil dat de kerk over de aangenomen leer waakt. Het verhaal gaat dat voorafgaande aan de eerste kruistocht een zekere Peter van Amiens stad en land afreisde om mensen op te roepen ter kruistocht te gaan om het Heilige Land van de bezetters te bevrijden en de heilige plaatsen in Palestina weer toegankelijk te maken voor pelgrims. En telkens en telkens weer liet hij horen dat het de wil des Heeren was, dat dit zou gebeuren: God wil het! God wil het! Maar welk schriftuurlijk bewijs had hij voor die stelling? Hoe wist hij dat het inderdaad Gods wil was? Een mens kan wel eens menen, dat dit of dat de wil des Heeren is, maar waar gronden we het op? We kunnen zoiets ook te snel zeggen!

Is het ook te snel gezegd dat God wil dat over de leer gewaakt wordt? Nee, dat kunnen we zo zeggen op grond van wat de Heere Zelf gezegd heeft. Ik denk aan het woord van Paulus aan Timotheus in 1 Tim. 4:16: Heb acht op uzelf en op de leer. Ik denk ook aan het woord van Judas in vs. 3 van zijn brief, waarin hij zegt, dat er gestreden moet worden voor het geloof dat eenmaal aan de heiligen overgeleverd is. “Vasthouden aan het getrouwe woord, dat naar de leer is”, is volgens Tit. 1:9 de roeping van de ambtsdragers. Het is door de hele Schrift heen duidelijk, dat we hier inderdaad met de opdracht des Heeren te doen hebben.

Dat alleen al dient voldoende motief voor de Kerk te zijn om over de leer te waken. Uit dankbaarheid voor wat God ons in deze gezonde leer gegeven heeft. En uit respekt voor de wil des Heeren, die haar ten allen tijde heilig moet zijn.

Uit dankbaarheid! Want het is toch wel een geweldig rijk geschenk, dat de Heere ons in de zuivere leer gegeven heeft. Die leer bevat niet minder dan de openbaring van de weg der zaligheid. God laat ons niet in het duister; Hij vertrouwt ons Zijn genade-woorden toe. Wie ooit iets verstaan heeft van het wonder dat daarin gelegen is, zal niet anders kunnen dan in grote dankbaarheid dat Woord zuinig en zuiver bewaren. Hij kan het niet verdragen als die waarheid verminkt wordt en de leer verduisterd.

Maar ook uit respekt voor de Heere zal dan de leer bewaakt worden. God is immers al onze eerbied en erkenning waard en elk bevel dat Hij geeft, dient de kerk heilig te zijn. Als Hij dan zegt, dat we acht moeten hebben op de leer, dan is Zijn wil genoeg om de Kerk getrouw te maken ook in het vervullen van deze taak. Zo hoort het te zijn, of niet? En zou het dan niet de bede van ieder, die in de Kerk tot een bepaalde taak geroepen is, moeten zijn: Heere, maak mij getrouw ook in deze taak; laat ik toch altijd Uw leer op de rechte wijze met eerbied en ontzag behandelen en ook bewaren.

God wil, dat over de leer gewaakt wordt. Dat is de eerste reden, die de kerk heeft voor het nakomen van deze verplichting. Maar er is een tweede reden.

Satan zit niet stil

Het is altijd al de opzet van de duivel geweest de kerk in verwarring te brengen. Hij heeft daar allerlei methoden voor uitgevonden. Hij zoekt de Kerk van het Woord te beroven. Hij zoekt ook het Woord te vervalsen door dwaalleer bijvoorbeeld. Dan wordt de leer verbasterd. Soms gebeurt dat op een grove manier, waarin het voor iedereen duidelijk is dat er wat anders gezegd wordt dan wat de Bijbel zegt. Maar het gebeurt soms ook, dat de dwaalleer zo verfijnd gebracht wordt, dat het nauwelijks te herkennen is als dwaalleer.

Satan heeft goed begrepen, dat het van groot nut kan zijn als hij net doet alsof de waarheid verkondigd wordt. Hij verandert zich soms als een engel des lichts. Paulus zegt dit van hem in 2 Kor. 11:14 en daar zegt hij het in verband met het feit, dat er “bedriegelijke arbeiders” zijn, die zich voordoen als waren ze apostelen van Christus. Maar ze doen dat zo bedriegelijk, dat vele mensen het niet door hebben en dus uiterst groot gevaar lopen van te worden meegetrokken.

Zo is de taktiek van de duivel altijd door geweest. Petrus schrijft over mensen, die de Schriften verdraaien tot hun eigen verderf (2 Pe. 3:16). In Paulus’ dagen waren daar al Hymeneus en Alexander, die het geloof niet in een goed geweten gehouden hebben maar van het geloof schipbreuk hebben geleden (1 Tim. 1:19, 20). Verder spreekt hij van Hymeneus en Filetus, die van de waarheid zijn afgeweken en nu verkondigen, dat de opstanding reeds geschied is en zo brengen ze zielen in verwarring en “verkeren sommiger geloof’ (2 Tim. 2:17, 18).

Trouwens, toen Paulus afscheid nam van de ouderlingen van de gemeente van Efeze, voorzag hij deze dingen al. “Want dit weet ik, dat na mijn vertrek zware wolven tot u inkomen zullen, die de kudde niet sparen. En uit uzelven zullen mannen opstaan, sprekende verkeerde dingen om de discipelen af te trekken achter zich” (Hand. 20:29, 30). Dat is nog al wat! Die verleiders en valse predikers komen dus niet van buiten. Ze komen binnen vandaan, uit het midden van de kring van de ouderlingen. Zo dicht bij sluimert het gevaar en de verleiding. Of het ook nodig is te waken en de geesten te beproeven of ze uit God zijn!

Ik zei al, dat de duivel dit werk niet altijd doet op een manier die duidelijk herkenbaar is. Hij doet het stiekem, in stilte. Hij gooit niet in een keer het hele gebouw van de waarheid omver. Nee, hij neemt er de tijd voor. Hij doet het kalmaan. Hij wrikt nu hier een steen los uit het gebouw en dan daar een. En dan nog weer ergens anders een. Hij weet goed genoeg dat in het gebouw van de waarheid alles met alles samenhangt en als je hier begint te wrikken, er vanzelf ook andere stenen los komen te zitten en er op den duur uitvallen. Zo bereikt de duivel zijn doel wel, ook al neemt hij er de tijd voor. En het resultaat is, dat na verloop van tijd het hele gebouw in puin ligt. Zien we dat niet bij vele kerken?

Begin maar met de leugen van de evolutie te geloven. Het gevolg is, dat we een geheel andere leer van de val des mensen krijgen. En nog verder op die weg zullen we een heel andere verlossingsleer gaan aanhangen. Dat is de gang van zaken geweest in de Gereformeerde Kerken en waar zijn die kerken op dit moment? Hoeveel van de leer is daar nog over? En als Satan het daar met sukses heeft geprobeerd, zou hij het in onze kerken dan niet proberen? Of moeten we zeggen, dat proces al aan de gang is?

Laten we goed bedenken, dat het soms uiterst subtiel gaat. Satan weet dat hij niets bereiken zal bij velen als hij ze aanbiedt een geheel andere weg in te slaan; een weg die met een hoek van 90 graden op de weg staat, die we nu bewandelen. Nee, hij begint met een zogenaamde parallelweg, die eerst nog een poosje naast de weg der waarheid loopt. Er zit echt geen afwijking in. Maar dan, bijna ongemerkt, begint die weg af te buigen. Eerst een heel klein beetje, maar verderop meer en meer, totdat hij op den duur een heel andere richting uitloopt. Daarom: Waakt!

Zuivere leer - zuivere beleving

Een hele voorname reden voor de kerk om de leer te bewaren is, dat er zonder deze zuivere leer ook geen zuivere beleving kan zijn. En zeg maar dat dit niet van belang is! Wij hebben in onze kerken altijd gestaan voor een bevindelijke prediking, omdat we geloven, dat wat beleden wordt ook beleefd moet worden. Het is immers geen zaak van het hoofd alleen, maar ook van het hart, ja van het hele leven. Gods Geest hebben we nodig opdat Hij ons in al de waarheid zal leiden en we de waarheid zullen mogen verstaan en door de waarheid ook vrij zullen worden gemaakt.

Ja, bevinding heeft in onze kerken altijd hoog in het vaandel gestaan. En dat dient zo te blijven. Niet een bevinding als iets bijkomstigs, dat er wel of niet bij kan horen. Maar bevinding als een bestanddeel van de geloofswaarheid en geloofsbeleving, dat onmisbaar is. En als dit element gemist wordt, is het niet authentiek.

Maar, dit gezegd hebbende, komt natuurlijk wel de vraag op: Wat beleven we? Wat bevinden we? Het blijkt, dat er op dit gebied nogal wat op de markt gebracht wordt, dat eerst nog wel eens op zijn deugdelijkheid onderzocht mag worden. Want ook hier is het niet allemaal goud wat er blinkt.

Dat er op het gebied van de beleving zoveel is, wat wel echt lijkt, maar toch niet echt is, hangt samen met het feit, dat de leer niet zuiver is. De leer wordt de “gezonde” leer genoemd. Het is ook de gezond-makende leer. Maar dwaling maakt ziek. Dwaling is iets ongezonds en het resultaat ervan is ook iets ongezonds. Daarom moet het ons niet verbazen als we allerlei ongezonde beleving tegenkomen.

Het is ook om deze reden van zo groot belang dat de leer zuiver blijft en dat gewaakt wordt over die leer. Daarom kreeg Titus van Paulus opdracht ervoor te zorgen - voorzover hij als mens daar inderdaad voor kon zorgen - dat er op Kreta, waar zijn arbeidsveld was, mensen werden aangesteld, die vasthielden aan het getrouwe woord, dat naar de leer is (Tit. 1:9). Dat moeten mensen zijn, die in staat zijn te vermanen door de gezonde leer en die de tegensprekers kunnen weerleggen. Ja, ze moeten zelfs in staat zijn als de nood dat vordert die tegensprekers de mond te stoppen (Tit. 1:11). Het mag immers niet toegestaan worden, dat zielen in verwarring gebracht worden. Daar zijn die zielen veel te kostbaar voor.

Zal de zuivere leer op Kreta bloeien, dan dient het middel dat God daarvoor gegeven heeft en gebruiken wil, zuiver te worden gehouden. En wie daaraan afdoet of dat verminkt, dient scherpelijk bestraft te worden (vs. 13). Of waken over de aangenomen leer in dit licht ook belangrijk is!

Paulus is hierin heel duidelijk en hij gebruikt taal, die erg scherp is. Waarom hij dat doet, willen we een volgende keer zien.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen