Boekbesprekingen

Vuurproeven, Sybe Bakker, 144 pag. Prijs ƒ 22,75.

Uitgeverij: De Vuurbaak, Barneveld.

Sybe Bakker schreef tien jaar geleden een kleine roman: “Eliberis of het ene spoor”. De hoofdpersoon in dit verhaal, dat in Spanje speelt, is iemand die, na ingrijpende ervaringen in zijn leven op zoek is naar tekens of sporen van zingeving. Hij vindt slechts en dan nog terloops, vage aanduidingen. Nu is recent opnieuw een boek van Bakker verschenen. Dit keer geen roman, maar een bundel essays. De bundel “Vuurproeven”, met als ondertitel “over literatuur”, bestaat uit drie delen.

In het eerste deel gaat Bakker in op de ideeën over literatuur. Zo bespreekt hij onder meer de gedachten van prof.K. Schilder - de grote vrijgemaakte voorman - over literatuur. Aardig is ook dat hij ingaat op de bekende vraag of een verhaal “waar” moet zijn of “verzonnen” is.

In het middelste gedeelte bespreekt Bakker vijf schrijvers. Eén er van is Etty Hillesum, bekend om haar brieven uit Westerbork en haar dagboek aantekeningen “het verstoorde leven”. Trefzeker schetst hij leven en denken van deze moedige en begaafde vrouw. Het derde deel van deze bundel gaat over poëzie. Daarin staat deze vraag centraal: Zijn de twee grote Nederlandse dichters Nijhoff en Achterberg christelijke dichters? Hier wordt bij Bakker duidelijk wat hij met Vuurproeven zeggen wil: Iets kan heel bij-bels/christelijk lijken; dat wil nog niet altijd zeggen dat het dan ook christelijk is.

Daarom is het lezen van literatuur niet zonder gevaar en is een goede gids dus heel wat waard.

Sybe Bakker schrijft helder; hij stelt fundamentele vragen aan de literatuur. Of hij kritisch genoeg is ten opzichte van de moderne literatuur is een vraag waarover verschillend gedacht zal worden.

Aanbevolen voor mensen die van lite-ratuur houden en wellicht ook voor geïnteresseerde leerlingen uit de exa-menklassen havo/vwo als secundaire literatuur voor het vak Nederlands.

Wilhelmus à Brakel “Roeping en wedergeboorte”

In het hedendaags Nederlands herschreven doordrs. S.D. Post Uitgeverij: Den Hertog, Houten Prijs ƒ 15,90; 103 blz.

Het gaat om een gedeelte van Brakels meest bekende werk “Redelijke Godsdienst”. Wie de oude uitgave van dit boek bezit, weet dat hier samengevoegd zijn de hoofdstukken 30 en 31 van deel I, “van de roeping” en “van de wedergeboorte”.

Op de achterzijde van dit boekje wordt van de Redelijke Godsdienst gezegd, dat het niet alleen reeds in de 18e eeuw twintig herdrukken beleefde, maar ook “ tot op heden veel belangstelling” geniet. Het woord “belangstelling” kan je ruim nemen, maar als je het in de gewone zin leest, vrees ik dat de kring waarbinnen men kennis heeft van dit boek zeer klein is. In het verleden werd het nog door meerderen gelezen, maar naar mijn waarneming staat het óf meestal ongebruikt in een boekenkast óf is het onder de oude boeken naar de zolder verhuisd.

Het is daarom een goede zaak, dat een gedeelte herschreven is in het hedendaags Nederlands. Zelf blijf ik de voorkeur houden aan het oorspronkelijke werk in het geheel. Dan is er ook meer informatie over het verband. Ik moet trouwens zeggen, dat drs. Post die informatie in dit boekje niet onthouden heeft als aan het begin staat: “de roeping is het eerste, dat behandeld moet worden, als we gaan spreken over de wegen, waardoor de Heere de bondgenoten overbrengt in het genadeverbond en hen tot het einde, de zaligheid leidt”. Het is daarom des te meer goed, dat juist déze hoofdstukken zijn herschreven. Het gaat om een altijd belangrijke zaak nl. het deel krijgen aan het heil dat door Christus verworven is. Dat moet tot ons allen spreken.

We moeten er daarbij op letten hóe Brakel schrijft over wat wij de heilsorde noemen. Hij benadrukt “de wegen, waardoor de Heere de bondgenoten overbrengt in dat Verbond en tot het einde, de Zaligheid leidt”. Het is niet te doen om een louter leerstellige behandeling maar vooral om de praktijk. Zo moet dit boekje ook gelezen worden. Brakel wordt nogal eens gebruikt om eigen dogmatisch standpunt te verdedigen. Wie vooral dit gedeelte leest zal ontdekken dat hij nu eens gelijk krijgt en de andere keer helemaal niet. Ik ben daar erg blij om! Het gaat om de vraag of ik persoonlijk deel in de weldaden van Christus en niet vreemd ben aan de wegen, waardoor God het heil doet beleven.

Zo kan ik dit werkje van harte aanbevelen. Het is keurig uitgegeven en leest niet moeilijk. Het kan een aanbeveling zijn om heel het boek van Brakel te lezen!

John Bunyan “Het gebed”, vertaald door E.J. Timmer

Uitgeverij: De Groot, Goudriaan-Kampen

Prijs f 14,90; 68 blz.

De serie “Geschriften van Schotse en Engelse Puriteinen” is verrijkt met de uitgave van dit boekje. Het is van John Bunyan over het gebed naar aanleiding van 1 Korinthe 14:15: “Ik zal wel met de Geest bidden, maar ik zal ook met het verstand bidden”. Bunyan heeft veel geschreven. Het was wonderlijk. Het was een tijd van vervolging, waarin het zeer moeilijk was om een werk van de drukpers te krijgen. Er was ook een scherpe censuur als het ging om geschriften van de “inde-pedenten”. Toch heeft God er voor gezorgd dat deze werken uitkwamen en bewaard bleven. Soms moesten de regeringsambtenaren in Engeland meewerken. Zij verkochten de verboden lectuur door aan de boekhandelaren en staken het geld in eigen zak! Er was behoefte aan geschriften, waarin de bewogenheid en de ernst spraken in het omgaan met zielen. Zo is er ook dit eenvoudige boekje van John Bunyan. We mogen er dankbaar voor zijn. Het geeft leiding aan het leven des gebeds en het ontdekt de schijn. Het bevat behalve inleiding en besluit vijf hoofdstukken: het ware gebed, bidden met de Geest, bidden met de Geest en het verstand, vragen en tegenwerpingen, gebruik en toepassing.

Bunyan had een bijzondere wijze van zeggen. De weg, waarlangs God hem bekeerd heeft en ook de diepten van beproeving, waarin hij verkeerd heeft, hebben daar ongetwijfeld aan meegewerkt. Hij had een directe manier van spreken en wist de verborgenheden van het leven der genade zó weer te geven, dat er invloed van uitging naar anderen. Al aan het begin van dit geschrift moet dat opvallen. Zo lezen we daar over het gebed: “Het gebed opent het hart van God en is een middel, waardoor de ziel, hoewel leeg, wordt verzadigd”.

De noodzaak van het ware gebed door de Heilige Geest komt hier zo duidelijk uit. De afhankelijkheid van het werk van de Heilige Geest in het leven des gebeds wordt onderwijzend beschreven. Ook wordt er indringend gesproken van het bidden “ook met het verstand”. “Helaas, wat zijn er op de wereld veel arme zielen, die de Heere waarlijk vrezen en die doordat hun verstand niet goed is onderwezen, te vaak op het punt staan om alles als verloren te beschouwen, bij vrijwel elke list en verzoeking van Satan”. Het zijn woorden die een blijvende actualiteit hebben.

Dit kleine werkje bevat een schat van geestelijk onderwijs. Het is voor een betrekkelijk kleine prijs te verkrijgen. Koop en lees!

Israel - Uitgeheven boven de volkeren.

Uitgave Jeugdbond Geref. Gemeenten, Woerden onder redactie van E. van Heil en J.H. Mauritz

Het is verheugend dat binnen de Geref. Gemeenten de bezinning op de plaats van en onze taak ten opzichte van Israel op gang gekomen is. De studiedagen, die aan dit onderwerp gewijd worden en deze bundel opstellen geven daar duidelijk getuigenis van. Dat is een goede zaak: een kerk kan haar roeping tegenover Israel niet laten liggen, al zal niet altijd zo doorzichtig zijn hoe we die roeping moeten vervullen. Met belangstelling zien we dan ook de beslissing van de a.s. synode van de Geref. Gemeenten tegemoet ten aanzien van het verzoek om wegen te zoeken om metterdaad het Evangelie onder de Joden te verkondigen.

Over deze bundel, die op initiatief van de jeugdbond is uitgegeven, is veel goeds te zeggen. Het is alles wel erg beknopt gehouden, maar in kort bestek worden toch verschillende aspecten belicht. Historische aspecten worden belicht door B. Stolk en J.J. de Jong. I. den Dekker schrijft iets over diverse stromingen binnen het Jodendom. Ds. R. Boogaard schrijft over de onvervulde beloften, die er voor Israel zijn; hij maakt duidelijk dat er nog een heilrijke toekomst voor de Joden verwacht mag worden.

Iets minder stellig is E. van Heil in zijn bijdrage “Israel en de heidenen”; hij laat de verklaring van Rom. 11:26 (“gans Israel”) onbeslist. Ds. R van Ruitenburg wijst op de roeping van de kerk ten opzichte van Israel. Een vraaggesprek met Ds. Baruch Maoz uit Israel maakt duidelijk dat naar de overtuiging van deze christen-jood de Heere Jezus de enige weg tot behoud is, zowel voor heidenen als Joden. J.H. Mauritz schrijft tenslotte over “Israel en wij” - wat Israel ons te zeggen heeft en wat wij Israel te zeggen hebben.

Ik ben dankbaar voor deze bundel en beveel die dan ook graag aan. Ik hoop dat hierdoor meegewerkt mag worden aan de opleving van het gebed voor Israel, opdat velen uit dit volk de Heere Jezus mogen leren kennen.

Wijsheid van het vlees, over 97 onbekende stellingen van Maarten Luther, door H.N. Hagoort, RIC no. 1.

Uitgave: RIC, Postbus 658, 2400 AR Alphen a/d Rijn, tel. 071-142134, 87 blz., f 14,90

Het Reformatorisch Instituut voor Cultuurwetenschappen (R.I.C.) biedt in onderzoek en onderwijs een fundamentele bijbelse bezinning op de verhouding tussen christelijk geloof en (moderne) cultuur. Het R.I.C. wil een bijbelse cultuurkritiek ontwikkelen en uitdragen. De medewerkers van het R.I.C. onderzoeken de samenhang tussen het ongeloof en morele verval van onze samenleving enerzijds en de opkomst van de moderne wetenschap en techniek anderzijds. Vanuit de Schrift wil men gegronde kritiek geven op de moderne wetenschap en techniek.

Ook geeft het R.I.C. aandacht aan de bijbeltalen, de geschiedenis van de exegese en de joodse godsdienst en cultuur.

De 95 stellingen zijn veel bekender dan de 97 stellingen. Ruim een maand voordat de beroemde 95 stellingen werden aangeslagen, publiceerde Luther de 97 stellingen. De inhoud van de 97 stellingen werpt licht op het begin van de reformatie in 1517. De kritiek van Luther op de kerk van zijn dagen is vooral bedoeld als kritiek op het door de scholastiek bepaalde wetenschappelijke denken. Dit denken heeft de theologie sterk beïnvloed. Luther stelde dat het juiste verstaan van Gods Woord verloren was gegaan omdat in de theologie het menselijk denken en het menselijk bevattingsvermogen centraal waren komen te staan. Luther ontmaskerde deze theologie als wijsheid van het vlees. In dit boekje worden de achtergrond en inhoud van de 97 stellingen besproken. Aan de orde komt dat westerse geleerden in de 13e eeuw het verstand al hebben losgemaakt van God. Iets wat tot op de dag van vandaag doorwerkt. De 97 stellingen tonen ons dat Luther niet allereerst bepaalde misstanden in de kerkelijke praktijk wilde bestrijden, maar dat hij bovenal het universitaire onderwijs betreffende de filosofie, de theologie en de logica wilde veranderen. Hebben wij vandaag ook niet veelal te doen met een theologische wetenschap die Gods Woord verduistert? Ook vandaag is er veel menselijke wetenschap en wijsheid die ook wijsheid van het vlees is. Deze menselijke wetenschap moet niet met menselijke wetenschap bestreden worden. Zo moet de evolutieleer niet bestreden worden door de schepping wetenschappelijk te willen bewijzen. Wij hebben in alle eenvoud en nederigheid het Woord van God te geloven omdat het Gods Woord is. Wie zich wil verdiepen in de achtergrond van de reformatie en met name in Luther vindt hier gedegen stof.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen