De Confessie van Westminster (2)

In het eerste artikel hebben we enkele algemene aspecten bezien van de Confessie van Westminster. Dit belijdenisgeschrift is de meest uitgebreide en meest verspreide confessie binnen het Gereformeerd Protestantisme. Zij werd niet opgesteld door een bepaalde theoloog of reformator, maar door een gehele synode. In dat eerste artikel hebben we een begin gemaakt met de achtergronden te bezien, die leidden tot het ontstaan van deze confessie.

De reformatie in Engeland is niet te danken geweest aan het werk van een bepaalde grote reformator, zoals Luther of Calvijn, maar aan de doorwerking van de kracht van het Woord van God. Vorige keer zagen we hoe de vertaling van het Nieuwe Testament van William Tyndale een grote invloed uitoefende in Engeland. Daarnaast werden de geschriften van Luther in Engeland gelezen. Binnen een jaar na de publikatie waren Luthers 95 stellingen in Engeland reeds algemeen bekend. De boekdrukker Frobenius uit Bazel exporteerde in 1519 veel Lutherse geschriften naar Engeland. Schepen uit Nederlandse havens brachten zijn boeken naar Londen. Ze werden vertaald en werden door het gehele koninkrijk verspreid.

Naast de grote invloed van het Woord van God als ontstaansreden van de Engelse Reformatie moet ook genoemd worden de politiek van het Engelse koningshuis dat over het algemeen een onafhankelijke koers wenste te volgen ten aanzien van Rome.

Invloedrijk was de Engelse koning Hendrik de Achtste die regeerde van 1509-1547. Hij leek eerst toegewijd Rooms Katholiek te zijn. Hij was nl.sterk anti-Luthers en schreef een verdediging van de Rooms katholieke leer tegen de opvattingen van Luther en verkreeg daarvoor van de Roomse paus de titel: Fidei Defensor. Dat wil zeggen: Verdediger van het geloof. Deze titel wordt sinds 1544 door de Engelse koningen gedragen.

Toen echter Hendrik de Achtste wilde scheiden van zijn eerste vrouw en daarvoor goedkeuring van de paus vroeg en toen laatstgenoemde dat uit politieke overwegingen niet wilde geven, bewerkte Hendrik de Achtste een politieke scheiding van de macht van Rome. Voortaan zou de Engelse koning hoofd van de Engelse kerk zijn en had de paus officieel in Engeland niets meer te zeggen. De Engelse bisschoppen werden onder het gezag van de Engelse koning geplaatst. Hendrik de Achtste greep in, in de financiën en de goederen van de kerk. De Church of England was een feit geworden.

Deze kerk was onafhankelijk van Rome, maar was nog Rooms in de leer. De geschriften van Luther en Tyndale’s Nieuwe Testament waren verboden boeken.

Hugh Latimer en een vooraanstaand theoloog aan het hof van Hendrik de Achtste, Thomas Cranmer, trachtten de reformatorische beginselen voorzichtig door te voeren, hetgeen maar ten dele gelukte.

Een belangrijke gebeurtenis was dat in 1538 Hendrik de Achtste bepaalde dat de Bijbel in de Engelse taal aanwezig moest zijn in alle kerken. Het gevolg hiervan is zeer groot geweest. Er is een statistiek opgesteld van de laatste wilsbeschikkingen van mensen in Engeland tussen 1538 en 1551. Van 1538 tot 1540 blijken de meeste mensen in hun testament hun ziel niet alleen aan te bevelen aan Christus, maar ook aan de heilige maagd Maria en aan de heiligen. In 1550 en 1551 is het alleen nog een minderheid die zich zo uitdrukt. De meerderheid maakt geen melding meer van de heiligen maar beroept zich alleen op de verdiensten van Christus.

De losbandige Hendrik de Achtste, die zes maal getrouwd was geweest, stierf in 1547. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Eduard de Zesde. Hij regeerde van 1547 tot 1553. Tijdens diens regering zette Cranmer zijn streven tot reformatie van de kerk voort,o.a. door het uitgeven van sommige van zijn preken en door het opstellen van een Engels liturgisch gebeden boek, The Book of Common Prayer, dat gematigd protestants was en gebruikt moest worden in de kerkdiensten van de Engelse kerk.

Eduard de Zesde werd opgevolgd door zijn halfzuster Maria. Koningin Maria regeerde van 1553 tot 1558. Zij verklaarde dat zij terug wilde keren tot het Rooms Katholicisme en ze wilde dat het volk haar daarin zou volgen. Haar regering werd gekenmerkt door bloedige vervolgingen tegen de protestanten. Tijdens haar regering werd o.a. ook Thomas Cranmer verbrand en wel in 1556.

Maria werd opgevolgd door Elizabeth de Eerste, die ook een dochter was van Hendrik de Achtste. Zij regeerde van 1558 tot 1603. Onder haar regering werd de staatskerk in Engeland geleid in een middenpositie tussen de roomse en protestantse opvattingen. Dit ging sommige protestanten niet ver genoeg en zij wensten de kerk te zuiveren. Zij werden de puritans genoemd, die streefden naar “purification”, dat is zuivering van de liturgie, kerkorde en leer. Zij eisten een schriftuurlijke fundering voor alle onderdelen van de eredienst. Onder hen werden de opvattingen van Calvijn meer en meer beslissend. De invloed van de puriteinen nam gaandeweg toe.

In 1603 werd Jacobus de Eerste koning van Engeland. Hij regeerde tot 1625. Deze koning zocht aansluiting bij de hoogkerkelijke partij in de kerk van Engeland. Dat hield o.a. in dat de roomse liturgische vormen behouden moesten blijven, eveneens leervrijheid en een zeer vrije zondags opvatting. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Jacobus de Eerste zich sterk verzette tegen de opvattingen van de puriteinen. Wel werd onder zijn regering een nieuwe bijbelvertaling opgesteld, die naar deze koning de King James Bijbel vertaling werd genoemd. Jacobus de Eerste bemoeide zich met de leer der kerk. Hij verbood in zijn land de openbare behandeling van het leerstuk der uitverkiezing. Mede hierdoor werd het arminianisme in Engeland bevorderd.

De kerkelijke situatie verscherpte zich tijdens de regering van zijn zoon Karei de Eerste, die over Engeland regeerde van 1625 tot 1649. Karei de Eerste was een warme voorstander van het hoog kerkelijke Anglicanisme. De puriteins-gereformeerde oppositie groeide sterk. Het getal van degenen die zich niet wilden conformeren aan deze opvattingen nam sterk toe. Deze tegenstand consolideerde zich in het Engelse parlement, dat daarop door de koning ontbonden werd. De koning regeerde daardoor jarenlang zonder parlement. Velen vonden dat Karei de Eerste toegeeflijk was ten aanzien van het rooms katholicisme.

Toen er een dreiging ontstond van het Schotse leger was Karei de eerste genoodzaakt steun te zoeken in het parlement dat daartoe in 1640 weer bijeengeroepen werd. Vanaf 1640 voerde het parlement een heftige oppositie in puriteinse geest en verzocht de koning een synode bijeen te roepen om te komen tot meer overeenstemming met de Schotse kerken en andere kerken der reformatie. De koning weigerde. Er ontstond een definitieve breuk tussen de koning en het parlement. De situatie van Karei de Eerste was feitelijk onhoudbaar geworden.

Het Engelse parlement nam toen twee besluiten:

Het eerste besluit was om met de Schotten een verbond te sluiten, genaamd: “Solemn League and Covenant”. Doel van dit verbond was een kerkelijke eenheid te bewerken tussen Engeland en Schotland op gereformeerde grondslag. Daarbij moest een eind gemaakt worden aan de kerkregering door middel van bisschoppen.

Het tweede besluit werd genomen op 12 juni 1643 en behelsde een synode bijeen te roepen die de kerkelijke zaken ten aanzien van de leer, liturgie en kerkregering zou regelen. Deze synode was de Synode van Westminster, ook wel genoemd de Westminster Assembly en kwam bijeen van 1643 tot 1649.

De Synode van Westminster is in verschillende opzichten te vergelijken met de Synode van Dordrecht 1618-1619. Evenals de laatste kwam de Synode van Westminster bijeen op last van de overheid. De door haar opgestelde catechismi en belijdenis zijn niet minder gereformeerd dan de Dordtse Leerregels.

De Synode van Westminster was feitelijk niet een synode met afvaardigingen van verschillende gemeenten. Zij was slechts een vergadering van overwegend theologen, die door het parlement was bijeen geroepen om advies en leiding te geven in de heersende kerkelijke verwarring. Er waren 121 theologen en 30 niet-theologen aanwezig. Bekende Engelse theologen waren William Bridge, Jeremiah Burroughs, Thomas Goodwin, Edmund Calamy, Edward Reynolds, Henry Scudder en John Lightfoot. Daarnaast zond de Schotse kerk 8 adviseurs die een belangrijke invloed op deze vergadering hebben uitgeoefend. Bekende namen van deze Schotse theologen zijn: Samuel Rutherford, George Gillespie en Alexander Henderson. Tot voorzitter werd William Twisse gekozen.

Niet alle leden waren altijd aanwezig. Er was een gemiddelde opkomst per zitting van 70 a 80 leden. De grote meerderheid was gereformeerd en stond dan ook een presbyteriaal-syno-dale wijze van kerk regering voor.

De Synode van Westminster heeft veel werk verzet. Zij stelde een orde voor kerkdiensten op en een grote en een kleine catechismus. Haar voornaamste werk was de Westminster Confessie.

Deze kwam gereed op 3 december 1646. Het werd aan het parlement aangeboden die het terug zond met het verzoek, de bewijsplaatsen uit de Schrift in de marge toe te voegen. Dit gebeurde en op 29 april 1647 bood de synode het eindresultaat aan, aan het parlement.

In 33 hoofdstukken wordt de gereformeerde leer uiteengezet.

De Westminster Synode wilde haar nieuwe confessie formuleren in overeenstemming met de belijdenissen van de Gereformeerde kerken op het continent. Daarbij heeft zij niet de text voor haar confessie ontleend aan deze belijdenisgeschriften, maar heeft zich bewust willen aansluiten bij de confessionele ontwikkeling zoals deze voorheen in Groot Brittannië tot stand was gekomen.

In een volgend artikel hopen we nader in te gaan op de typerende kenmerken van de Westminster Confessie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen