Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

“Verzoening... Bijbelse notities bij een omstreden thema

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

“Verzoening... Bijbelse notities bij een omstreden thema

Lijden en verzoening

9 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het is goed, dat onder ons de lijdens-prediking nog in ere is. We hebben het ook dit jaar weer kunnen merken en hopen dat er nog een enkele keer naar te luisteren. Meestal wordt er dan gepreekt over één van de momenten van Christus’ lijden ons in de evangeliën geopenbaard. Soms wordt een tekst belicht uit het Oude Testament, die profetisch van Zijn vernedering spreekt of ook wel een verklarende tekst uit de brieven van de apostelen. Het is dan telkens niet te doen om een nevenfiguur maar om de lijdende Christus Zélf, zoals Hij de weg van het lijden heeft willen gaan terwille van de Zijnen.

Wat dat lijden betekent is niet zo gemakkelijk te omschrijven. We staan in dat lijden voor een verborgenheid, die de natuurlijke mens niet verstaat. Het verduisterd verstand kan het niet ontleden, wat het de Heere Jezus gekost heeft om een weg te banen voor arme zondaren. Zelfs voor het levend geloof blijft het een geheim, waarvan de diepte niet doorgrond wordt. Niettemin wordt dat geheim wel gekénd door Woord en Geest. Gods Woord openbaart de betekenis van de lijdende Christus. We horen ervan in de lijdensgeschiedenis. Het wordt nader verklaard. De Heilige Geest maakt er plaats voor in de harten van zondaren, ontdekkend en onderwijzend.

Hij geeft licht in de lijdensgangen van Christus en verklaart Zijn betekenis vanuit Gods Woord.

De betekenis van Christus’ lijden mogen we niet vanuit de mens verklaren, vanuit zijn behoefte of vanuit zijn verwachten. Het kan alleen vanuit God verklaard worden. “Het behaagde de Héére Hem te verbrijzelen’’ (Jesaja 53:10). Niettemin was Christus in Zijn lijden van het begin tot het eind verbonden aan de Zijnen. Gericht op de eer van Zijn Vader was het Hem te doen om de zaligheid van dat volk. In het middelpunt staat naar Bijbels getuigenis de verzoening van de schuld voor de Zijnen. Het kan alleen door voldoening aan het recht van God. We kunnen hier spreken van het hoofdaspect in het lijden van Christus. Er zijn andere aspecten, maar die zijn niet te denken zonder de kern: Hij heeft geleden in plaats van de Zijnen om zo verloren zondaren rechtens met God te verzoenen.

Schrift en belijdenis

We hebben hier geen aanhangsel van het belijden. Héél de Schrift spreekt hierin mee. We lezen ervan in de offerdienst van het Oude Testament, in Jesaja 53. Het gaat trouwens als een lijn door heel het Oude Testament, vanaf de diepe val en de belofte van Christus’ komst. Spreekt het Avond-maalsformulier er niet van, dat de “Heere Jezus Christus (naar luid der beloften, die aan de voorvaderen in het Oude Testament van het begin af geschied zijn)... de toorn Gods... voor ons gedragen heeft...”? Inderdaad: naar luid der beloften! Het Nieuwe Testament getuigt er heel direct van. We noemen maar enkele teksten: Marcus 10:45: “Want ook de Zoon des mensen is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en Zijn ziel te geven tot een rantsoen voor velen” en Galaten 3:13: “Christus heeft ons verlost van de vloek der Wet; een vloek geworden zijnde voor ons..”

We horen het doorklinken in de belijdenis.

In de Nederlandse Geloofsbelijdenis, art. 21: “Wij geloven, dat Jezus Christus... Zichzelf in onze naam voor Zijn Vader gesteld heeft om Zijn toorn te stillen met volle genoegdoening, Zich Zelf opofferende aan het hout des kruises en vergietende Zijn dierbaar bloed tot reiniging onzer zonden..” In de Heidelbergse Catechismus in Zondag 15: “Dat Hij... de toorn Gods tegen de zonde des gansen menselijk ge-slachts gedragen heeft, opdat Hij met Zijn lijden als met het enig zoenoffer... van de eeuwige verdoemenis verloste..” (antwoord 37).

De Dordtse Leerregels in hoofdstuk 2 art. 2: “Maar alzo wij zelf niet kunnen genoegdoen en ons van de toorn Gods bevrijden, zo heeft God... Zijn eniggeboren Zoon ons tot een borg gegeven, Die... voor ons of in onze plaats, zonde en vervloeking aan het kruis is geworden”.

Een omstreden thema?

Er is veel strijd vandaag over de betekenis van Christus’ lijden. Dat is geen wonder, want we zijn van uit onszelf vijanden van de kern: verzoening door voldoening. In hoofdzaak om twee redenen: we verweren ons tegen Gods eis van voldoening en we menen zelf nog wel te kunnen voldoen. In ieder geval blijkt het, dat de belijdenis van het verzoenend lijden niet naar de mens is! Kort geleden verscheen er een boek, dat tot titel heeft: “Verzoening.. Bijbelse notities bij een omstreden thema”. Het is geschreven door dr. Den Heyer, professor aan de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken te Kampen. De naam van die kerken zou het doen veronderstellen dat er over verzoening gesproken zou worden in de zin van het Bijbels belijden. Dat is tenminste “gereformeerd” in de echte zin. En de plaats, waar deze professor onderwijst, zou ook aan het Bijbels belijden doen denken. Immers aan deze universiteit is in het verleden menig woord ten goede van het schriftuurlijk belijden over de verzoening gesproken of geschreven. Helaas moeten we zeggen, dat het in dit boek niet gebeurt! Het komt gelijk al uit in de titel, waarin de verzoening een “omstreden’ thema wordt genoemd. Dat zegt iemand niet, die van harte gelooft, dat Christus geleden en gestorven is tot verzoening van zonden. Het blijkt ook duidelijk uit het boek zélf, dat we hier te doen hebben met een instelling die lijnrecht daartegen ingaat.

Dr. Den Heyer is vanuit de voorstelling van de “historische Jezus’ gekomen tot een andere beoordeling van de leer der verzoening. Volgens hem vinden we die niet terug in de Bijbel.

De Bijbel komt niet met een afgeronde leer over de verzoening. De Evangelisten en apostelen zochten naar de betekenis van het lijden en sterven van Christus. Ze geven verschillende antwoorden, die elkaar soms tegenspreken. Er is een “verwarrende wirwar van visies en meningen”.

De evangelisten Mattheüs, Marcus en Lucas geven het verhaal van het leven en sterven van Jezus, volgens deze schrijver. Deze beschrijving laat Hem zien als een “bijzonder mens op zoek naar mensen in nood; een mens naar Gods hart, die vijandschap opriep en uiteindelijk aan het kruis moest sterven”. Hij is de lijdende rechtvaardige, die de weg wijst en een voorbeeld is voor allen, die in deze wereld verdrukt worden.

In het evangelie van Johannes gaat het om de vleeswording van het Woord. De menswording heft de vervreemding op tussen God en de mens. Het kruis is bij Johannes niet anders dan de kroon op de menswording. Zo ziet de schrijver het. Van verzoening van de zonden zou geen sprake zijn. En het bekende woord: “zie het Lam Gods, Dat de zonden der wereld wegneemt” heeft geen betekenis voor de verzoeningsgedachte. Daar wordt het beeld opgeroepen van de lijdende rechtvaardige. Hij verschaft heil. Hij wijst de gelovige de weg, hoe hij moet handelen en leven.

Alleen in de brieven van Paulus wordt meer ingegaan op het lijden en sterven van Christus in plaats van zondaren. Niettemin zou Paulus zich volgens de schrijver totaal niet kunnen vinden in wat onze belijdenis daarvan zegt. We moeten er rekening mee houden dat Paulus spreekt in beelden bijv. als hij het heeft over het “gekocht zijn”. Hij gebruikte het beeld, maar beschreef de werkelijkheid niet!

Gekozen voor de ontkenning

De schrijver van dit boekje zegt, dat de veelkleurigheid van de Bijbel ten aanzien van de waardering van het lijden en sterven van Christus eigenlijk een voordeel is. Dat kan volgens hem de mens van vandaag inspireren om de weg der verzoening te gaan. Daartoe heeft Jezus geleefd en is Hij gestorven om het uitzicht daarop te geven. Temidden van alles is het duidelijk, dat hij meent: de voorstelling van de leer, zoals wij die kennen in onze belijdenis, wordt niet of nauwelijks in de Bijbel gevonden. Het blijft ook niet verborgen, dat deze professor tégen die belijdenis gekant is. Ieder zal dit onderschrijven, die dit boek eerlijk leest. Het is verdrietig dit zo te moeten zeggen. Het gaat hier echter om een centrale waarheid: de verzoening door het bloed van Christus. Het raakt de eer van Hem, Die Zijn bloed gegeven heeft voor in zichzelf verloren zondaren. Wie die eer op het hart gebonden is, kan daarvan niet zwijgen en zal tegen allen inspreken, die dat bloed miskennen.

Hoe moet het aan het hart gaan van allen, die de kracht van dat bloed voor eigen leven hebben nodig gekregen en door een waar geloof mogen weten van Gods vergevende genade. Het moet ook opvallen hoe in dit boek gesproken wordt over de instellingswoorden van het Avondmaal. Ik denk dan aan die bij de beker: “En Hij zeide tot hen: dat is Mijn bloed, het bloed des Nieuwen Testaments, hetwelk voor velen vergoten wordt”.

Hoe wordt het hier verklaard? De mogelijkheid wordt uitgesproken dat het bij de woorden “voor velen vergoten”, gaat om een latere toevoeging van de vroeg-christelijke gemeente. Deze woorden zouden ook niet spreken van het offer, dat Hij voor de Zijnen brengt om hun zonden te verzoenen. Door die woorden zou Hij Zich alleen maar verbinden aan Zijn discipelen om waar te maken, wat die tafel zegt: “Ik leef niet voor Mijzelf maar voor anderen”.

Hoe wordt zo de troost voor Gods kinderen miskend, die in deze woorden voor hen ligt! Juist, omdat Hij Zich Zelf voor hen gegeven heeft tot een losprijs, om voor hun schuld te betalen, is er gemeenschap mogelijk tussen God en arme zondaren. Nooit kunnen we die woorden lezen zonder te denken aan het offer, dat Christus gebracht heeft. “Ik voor u daar gij anders de eeuwige dood zal moeten sterven...”.

Verzoening gekend

Laten we ons niet blind staren op de velen, die in onze tijd de schriftuurlijke belijdenis van verzoening door voldoening ontkennen. We zijn van nature geen haar beter. Het is ook mogelijk in de praktijk die belijdenis te miskennen, als we persoonlijk de kracht niet kennen van deze belijdenis. Wat in de belijdenis beleden wordt door het geloof heeft telkens een schuldbelijdenis achter zich.

Wij moeten met God verzoend worden. De Heere nodigt daartoe vanuit het offer van Christus. In dat offer ligt zo grote kracht en waardigheid, dat de zaligheid van de grootste der zondaren mogelijk is. Niemand die onder dat Evangelie leeft, kan én mag daaraan voorbijgaan. Het zal tegen ons getuigen, als we dat bloed onrein achten.

De Heilige Geest werkt dit uit in het leven van verloren zondaren. Hij leert de breuk kennen, die wij geslagen hebben. Hij doet het verstaan, dat ik naar recht moet omkomen. Hij doet er onder buigen. Hij opent het uitzicht in het werk van Christus. Hoe enig van betekenis is dan het lijden en sterven van het Lam van God. Het wordt het grote wonder in leven. “Maar God bevestigt Zijn liefde jegens ons, dat Christus voor ons gestorven is, als wij nog zondaren waren”.

Dit artikel werd u aangeboden door: Bewaar het Pand

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 maart 1997

Bewaar het pand | 12 Pagina's

“Verzoening... Bijbelse notities bij een omstreden thema

Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 maart 1997

Bewaar het pand | 12 Pagina's