Een bezwaarschrift en een artikel

Nogmaals Loonstra’s boek

Het is eigenlijk overbodig om te zeggen, dat er tegen het boek, dat dr. B. Loonstra enkele jaren geleden onder de titel “De geloofwaardigheid van de Bijbel” het licht deed zien, ernstige bezwaren in te brengen zijn. Van allerlei kanten is dit boek door verschillende recensenten onder kritiek gesteld. In een drietal artikelen in dit blad heb ik indertijd aangetoond waarom de conclusie getrokken moet worden, dat dit boek op gespannen voet staat met de gereformeerde confessie en dat de schrijver in dit boek op sommige punten zelfs over de grens van wat confessioneel geoorloofd is, heenstapt. Het is om die reden dan ook een boek, dat in een kerk die aan de gereformeerde belijdenis wenst vast te houden, tegenspraak oproept.

Een beroep op het feit, dat er ook nog zoiets is als de ‘vrijheid van profeteren’ is in dit verband misplaatst. Als onder deze ‘libertas profetandi’ verstaan wordt dat theologen hun gang kunnen gaan en dat zij ook de ruimte dienen te krijgen om hun theologische experimenten te verrichten, wordt deze vrijheid misbruikt. Een theoloog, die predikant is in een kerk van gereformeerde confessie - en dat is dr. Loonstra - is gebonden aan de confessie doordat hij zich daar vrijwillig aan gebonden heeft. Anders zou hij niet eens predikant in onze kerken kunnen zijn! En zo’n predikant-theoloog moet niet doen alsof hij binnen die confessie blijft als hij die confessie anders interpreteert dan zij geïnterpreteerd wil zijn.

Kortom, het genoemde boek van Loonstra kan in feite niet. Daar wil ik ook nu geen twijfel over laten bestaan. Daar zijn terecht bezwaren tegen in te brengen. Ook officieel en formeel.

Maar dan is de wijze waarop dat gebeurt niet onbelangrijk. In de kerk horen de dingen met orde te geschieden. Alles dient op kerkelijke wijze plaats te vinden. Daarbij dient de kerkelijke weg gegaan te worden. Dat wil zeggen, dat zij die een bezwaar in de kerken aan de orde willen stellen zich in het genoemde geval eerst met dr. Loonstra moeten verstaan. Levert dat geen bevredigend resultaat op, dan staat de weg open naar de kerkenraad van Hoogeveen. En mocht daar ook geen voldoening ontvangen worden dan is er de weg naar de classis Hoogeveen. En zo voort.

Het Wekker-artikel

Nu is er een bezwaarschrift tegen het boek van Loonstra gekomen. Een bezwaarschrift afkomstig van de kerkenraad van Meerkerk, mede ondertekend door de kerkenraden van Broek-sterwoude-Andreas, Elburg en Urk-Eben Haëzer. Enige weken geleden besteedde prof. dr. Van ‘t Spijker daar aandacht aan in ‘De Wekker’ in een artikel ‘De kerkelijke weg’. Hij deed het in dat artikel voorkomen alsof met dit bezwaarschrift niet de kerkelijke weg betreden zou zijn. Voor zover mij bekend is, heeft hij daarin geen gelijk. Er is correspondentie geweest met dr. Loonstra en nu er langs die weg volgens de bezwaarden geen bevredigende oplossing bereikt is, ligt de weg naar de kerkenraad van Hoogeveen open. Daar is niets onkerkelijks mee.

In het artikel van prof. Van ‘t Spijker stond trouwens ook nog een passage waarin de hoogleraar het in twijfel trok of hier wel echt van een stuk van slechts vier kerkenraden sprake kon zijn waarvoor alleen zij verantwoordelijkheid dragen. Zonder nu behoefte te gevoelen het bezwaarschrift te verdedigen, moet ik wel zeggen, dat ik deze opmerking niet fraai vind. Daarmee is namelijk gesuggereerd dat ook anderen mede verantwoordelijk zijn voor het genoemde bezwaarschrift. Alleen, die anderen gaven er dan de voorkeur aan in de anonimiteit te blijven. Wie zouden het dan wel zijn die niet dapper genoeg waren om ook hun naam in het openbaar aan dit stuk te verbinden? Aan wie denkt de hoogleraar? Door dit zo te schrijven is de lezers van ‘De Wekker’ een raadseltje opgegeven en dat kan weer gemakkelijk leiden tot verdenkingen in welke richting dan ook. Het zou beter geweest zijn, als deze passage niet zou zijn geschreven.

Het bezwaarschrift

Evenwel, afgedacht van deze onzorgvuldigheden zegt het Wekker-artikel terecht dat er ernstige bedenkingen tegen de actie van de vier kerkenraden in te brengen zijn. Ik heb die bedenkingen ook. Het eerste bezwaar is dat dit bezwaarschrift aan alle kerkenraden binnen ons kerkverband is toegezonden met verzoek er adhesie aan te betuigen en dit kenbaar te maken in een door preses en scriba ondertekend schrijven. Op deze wijze wordt echter gebruik gemaakt van een methode, die weliswaar in de wereld opgeld doet, maar die in de kerk geen toepassing behoort te krijgen. Wat is het nut van het verzamelen van handtekeningen? Moeten we op die manier pressie uitoefenen? Ligt in de kerk de kracht dan in het getal? Ik dacht dat in de kerk het argument de doorslag moet geven. Het schriftuurlijke en confessionele argument. En de waarheid wordt niet vastgesteld als we een flink aantal handtekeningen hebben. De profeten onder Israel stonden soms helemaal alleen! Die zaten ook niet verlegen om adhe-sie-betuigingen om daarmee sterk te staan. Zij hadden God aan hun kant, omdat God hen aan Zijn kant getrokken had. Dat was hun kracht!

Een andere bedenking tegen de actie acht ik het feit, dat aan kerkenraden gevraagd wordt om instemming te betuigen met een stuk, dat in feite een uitgebreide bespreking van het boek van Loonstra is. Maar dan zal wel de hele kerkenraad van dit stuk kennis moeten nemen. Dan zal ook de hele kerkenraad van het boek van Loonstra kennis moeten nemen. Dan zal ook de hele kerkenraad de materie waarom het gaat een beetje moeten kunnen beoordelen. Is het aan te nemen dat dit echt ook zo zal gaan? Zullen er geen handtekeningen geplaatst kunnen worden. waarbij alleen afgegaan wordt op wat er in het stuk van de vier kerkenraden staat? Maar dan kan onmiddellijk de vraag gesteld worden of dit geloofwaardig is. Zullen we dan straks een discussie krijgen niet over Loonstra’s boek over de geloofwaardigheid van de Bijbel, maar over de geloofwaardigheid van het ingediende bezwaarschrift met daarbij gevoegde adhesiebetuigingen? En dan zal daarmee tegelijk de zaak waar het eigenlijk om gaat, op dood spoor zijn gerangeerd. Hadden de indieners van het bezwaarschrift niet moeten bedenken, dat het indienen van bezwaren langs de kerkelijke weg alleen nut heeft als ook de wijze waarop dat gebeurt, in kerkelijk opzicht juist is?

Begrijp me goed, ik spreek hier niet over de in het bezwaarschrift genoemde argumenten. Daar kan ik voor een heel groot deel nog in meegaan. Ik zeg ook niet dat het boek van Loonstra maar onweersproken moet blijven. Integendeel. Ik stem prof. Van ‘t Spijker helemaal toe dat deze zaak -hoe vervelend ook - ons aangaat. Het gaat om het gereformeerd karakter van onze kerken. Dat is sterk gezegd, maar het is niet anders. En ik ben het met de indieners van het bezwaarschrift eens, dat er wat dient te geschieden. Waar ik in dit artikel echter op heb willen wijzen is de wijze waarop bezwaren wel en niet aan de orde dienen te worden gesteld.

(Dit artikel is geschreven omdat het bezwaarschrift van de vier kerkenraden vragen en zelfs een bepaalde mate van onrust op ge roe pen had; omdat ‘De Wekker’ in het bezwaarschrift aanleiding vond om het genoemde artikel te publiceren en omdat dit Wekker-artikel door de pers is aangegrepen om vragen te stellen en over een en ander te schrijven. Hierdoor kreeg de zaak al maar meer bekendheid en kwamen er alleen maar meer vragen op. Jammer is alleen, dat ‘Bewaar het Pand’ vanwege de vakantie een week later verschijnt dan normaal het geval zou zijn. Daardoor is een stuk van de actualiteit verloren gegaan).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen