De Nieuwe Bijbelvertaling (8)

Niet veranderen

Wie zich zet tot vergelijking van de weergave van het boek Handelingen in de Statenvertaling en in de Nieuwe Bijbelvertaling merkt ingrijpende verschillen op. Heel wat veranderingen zijn aangebracht die beslist geen verbeteringen genoemd kunnen worden. Het is beslist niet zo dat er sprake zou zijn van heel kleine verschillen. Er is geen sprake van veranderingen in de marge, die te verwaarlozen zouden zijn. Vergelijking van de Statenvertaling met de Nieuwe Bijbelvertaling laat zien dat er sprake is van ingrijpende verschillen. Maar zelfs al zou er alleen sprake zijn van kleine verschillen, dan is dat nog uiterst verontrustend. Want het past ons als mensen niet iets toe te doen tot het Woord van God of iets af te doen van het Woord van God. Het zou toch al zeer ongepast zijn als we enkele woorden zouden toevoegen aan de woorden die onze vorstin heeft laten opschrijven. Hoe zouden we erover oordelen wanneer wij door een enkele toevoeging aan de woorden van onze vorstin, of door een weglating van enkele woorden of door een verandering in haar woorden een heel andere betekenis aan haar schrijven zouden geven? Dat zouden we toch volstrekt afkeuren? Hoeveel te meer past ons dan voorzichtigheid en eerbied wanneer het gaat over het Woord van de allerhoogste Koning. De minste verandering mag niet aangebracht worden, de minste toevoeging mag dan toch niet aangebracht worden, waardoor een andere betekenis aan Zijn woorden gegeven zou (kunnen) worden? De hoogste eerbied en het diepste ontzag voor het Woord van de allerhoogste Majesteit dienen in het hart te leven. Dit dient dan ook tot uitdrukking te komen in de manier van vertalen. De vertaler dient beducht te zijn voor de geringste verandering van de betekenis en inhoud van Gods Woord. Bij het vertalen is waakzaamheid geboden tegen het indragen van eigen gedachten of het weglaten van een gedachte die duidelijk in de grondtekst is weergegeven. In biddend opzien tot de Heere dient zo nauwkeurig mogelijk vertaald te worden wat er in de grondtekst staat opgetekend opdat de lezers geen verkeerde indruk zouden krijgen aangaande de betekenis en de inhoud van Gods Woord. Het luistert dus zeer nauw. Een weergave van de oorspronkelijke Bijbeltekst in onze Nederlandse taal die niet aan deze normen voldoet, dient dan ook afgewezen te worden. Die afwijzing vindt haar oorzaak niet in een overdreven verering van datgene wat oud en bekend is, maar vindt zijn oorzaak in diepe eerbied voor het Woord van de allerhoogste Majesteit. Aan dat Woord mag niets veranderd worden. Er mag aan dat Woord niets toegevoegd worden en er mag niets weggelaten worden. Wanneer we dan zien wat er aan veranderingen, weglatingen en toevoegingen in de NBV worden aangetroffen, kunnen we niet anders dan haar afwijzen. De Nieuwe Bijbelvertaling heeft heel wat veranderingen aangebracht. Vaak zijn het zogenaamde verklarende vertalingen die gemakkelijk aanleiding kunnen geven tot een niet goed verstaan van de tekst. Dan schiet de vertaling aan zijn doel voorbij, als het goed is gaat het de vertaler immers om het goed verstaan van de tekst. Dat is toch het doel van het vertalen van de Bijbel. Als het tegenovergestelde wordt bereikt is er eigenlijk sprake van een mislukte vertaling, een vertaling die zijn doel mist, een vertaling die juist het tegenovergestelde in de hand werkt van datgene wat beoogd zou moeten worden. Enkele voorbeelden willen we geven om u duidelijk te maken dat we niet schrijven over denkbeeldige gevaren en ook niet schrijven vanuit een overdreven angst voor vernieuwingen.

Toch veranderd

In Handelingen 10:37 en 38 lezen we in de Statenvertaling: “Gijlieden weet de zaak die geschied is door geheel Judea, beginnende van Galilea, na den doop, welken Johannes gepredikt heeft. Belangende Jezus van Nazareth, hoe God hem gezalfd heeft met den Heiligen Geest en met kracht; Welke het land doorgegaan is, goeddoende, en genezende allen die van den duivel overweldigd waren; want God was met Hem.”

In de Nieuwe Bijbelvertaling lezen we: “U weet wat er in het hele Joodse land is gebeurd, beginnend in Galilea: hoe God, na de doop waartoe Johannes opriep, Jezus uit Nazareth heeft uitverkoren door hem de heilige Geest te schenken en hem te bekleden met kracht; hij trok als weldoener door het land en genas iedereen die in de macht van de duivel was, want God stond hem bij.” Over het hoofdlettergebruik als het gaat over Jezus Christus hebben wel al eerder geschreven. Dat laten we nu verder rusten. We willen nu uw aandacht vragen voor een ernstige zaak die we tegenkomen in de weergave van de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV). Volgens de NBV is Jezus door God verkoren na de doop van Johannes. Deze gedachte sluit aan bij de opvatting in de moderne theologie, die in Jezus een menselijk schepsel ziet, die wegens zijn bijzonder optreden door God is uitverkoren. Moeten we niet constateren dat er (on)bewuste aansluiting bij de opvatting van de moderne theologie wordt aangetroffen? Op zijn minst wordt er ruimte geboden voor deze aansluiting aan de gedachte die opgeld doet in de moderne theologie. Waarom wordt dat gedaan? Waarom wordt die ruimte geboden? Is het niet opdat ook mensen die moderne theologische denkbeelden aanhangen gebruik kunnen maken van de NBV? Gods Woord leert ons echter duidelijk dat Christus van eeuwigheid is bestemd tot Zijn middelaarsarbeid op deze aarde. Hij is van eeuwigheid door de Vader tot deze arbeid verkoren. In de Raad des vredes, in de eeuwigheid, heeft de Zoon op de vraag van de Vader, Zijn bereidwilligheid uitgesproken alles te doen in de tijd wat nodig is om de zaligheid te verwerven. In Hand. 15:8 lezen we in de Statenvertaling: “En God, de Kenner der harten, heeft hen getuigenis gegeven, hun gevende den Heiligen Geest gelijk als ook ons.” In de NBV lezen we: “God, die weet wat er in de mensen omgaat, heeft blijk gegeven van zijn vertrouwen in de heidenen door hun de heilige Geest te schenken, zoals hij die ook aan ons geschonken heeft.” In plaats van “God heeft hun getuigenis gegeven” lezen we dus “God heeft blijk gegeven van zijn vertrouwen in de heidenen.” De NBV stelt dus dat God blijk heeft gegeven van Zijn vertrouwen in de heidenen. Een vreemde gedachte die we in heel de Bijbel niet aantreffen.

Heel wonderlijk is ook wat we in de NBV lezen in Hand. 17:18 “omdat ze dachten dat hij predikte over Jezus en een godin die Opstanding heette.” De Statenvertaling heeft hier: “omdat hij hun Jezus en de opstanding verkondigde.” De tekst geeft geen aanleiding om de opstanding tot een godin te verheffen en te verzelfstandigen. In Handelingen 28:4 treffen we iets soortgelijks aan. De Statenvertaling heeft: “En als de barbaren het beest zagen aan zijn hand hangen, zeiden zij tot elkander: Deze mens is gewisselijk een doodslager, welken de wraak niet laat leven, daar hij uit de zee ontkomen is.” De NBV heeft: “Toen de Maltezers het beest aan zijn hand zagen hangen, zeiden ze tegen elkaar: ‘Die man is vast een moordenaar. Hij is aan de zee ontsnapt, maar de wraakgodin Dike wil niet dat hij blijft leven’.” “Maltezers” in de NBV is een verklarende weergave die beslist niet noodzakelijk is. De vertaling van het Bijbelgenootschap van 1951 heeft “inlanders”. In Handelingen 28:1 wordt duidelijk de naam van het eiland vermeld waar Paulus en de andere schipbreukelingen zijn terecht gekomen. De NBV heeft blijkbaar geen hoge dunk van het begripsvermogen en het geheugen van de lezers. Ernstiger is wat we verder in deze tekst aantreffen.

“De wraak” uit de Statenvertaling is geworden tot “de wraakgodin Dike.” Het lijkt wel origineel wat de NBV doet, maar het is beslist niet uit de grondtekst af te leiden.

In Hand. 19:11 lezen we in de Statenvertaling: “En God deed ongewone krachten door de handen van Paulus.” In de NBV lezen we: “Door Gods toedoen verrichtte Paulus buitengewone grote wonderen.” Vergelijking van beide weergaven laat zien dat het onderwerp is veranderd. In de Statenvertaling is God de handelende Persoon, in de NBV is Paulus de handelende persoon. Dat is een ingrijpende verandering. We moeten eraan vasthouden dat mensen geen wonderen kunnen doen, maar dat de Heere door middel van mensen wonderen verricht. Vergelijking van Hand. 20:9 in de Statenvertaling en in de NBV heeft ons verwonderd. In de Statenvertaling lezen we ondermeer: “alzo Paulus lang tot hen sprak.” In de NBV lezen we: “toen Paulus maar doorging met zijn toespraak.” De Statenvertaling geeft een werkelijkheid weer zonder hierover een negatief oordeel uit te spreken. In de NBV wordt een negatief oordeel over het lange spreken van Paulus gegeven. Als we zeggen dat iemand maar doorgaat met spreken dan ligt daar toch in opgesloten dat die persoon eigenlijk allang zijn toespraak zou hebben moeten beëindigen. Daar klinkt toch in door dat de spreker veel te lang is doorgegaan? Het houdt een negatief oordeel in over de lengte van de toespraak. De spreker zou het korter hebben moeten maken.

Uit bovenstaande voorbeelden blijkt opnieuw dat de NBV vergeleken met de Statenvertaling geen verbetering is. Laten we beducht mogen zijn voor een weergave van Gods Woord waar veel aan mankeert. Er zij gebed om Gods Woord op de juiste wijze te mogen verstaan. Het leve in het hart: “Uw Woord is een lamp voor mijn voet en een licht voor mijn pad.”

Dat er ernst gemaakt mag worden met Openbaring 22:19 waar we lezen: “En indien iemand afdoet van de woorden des boeks dezer profetie, God zal zijn deel afdoen uit het boek des levens, en uit de heilige stad, en uit hetgeen in dit boek geschreven is.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen