VACANTIETIJD

Ook over de vacantie wordt gesproken tijdens de kerkvisitatie. Nu de vacantie voor de meesten reeds aangebroken is, kan het nuttig zijn hierover enkele woorden te zeggen. De betreffende vraag luidt: “Welke aandacht besteedt u aan gemeenteleden die regelmatig voor recreatie elders verblijven?”

Het gaat hier dan om leden die elders een tweede woning of een caravan hebben en daar ook regelmatig te vinden zijn. Daardoor kan de band met de eigen gemeente verslappen. Maar het gevaar bestaat ook, dat men tussen de wal en het schip terecht komt, omdat men in de gastgemeente ook niet helemaal erbij hoort. Nauw hiermee verbonden is dan de jaarlijks terugkerende vacantie, die we doorgaans elders doorbrengen.

Ik heb juist kort geleden nog gehoord, toen ik in een bekende badplaats preekte, dat de tijd van de vele vacantiegangers in de diensten daar voorbij is. Die geluiden worden in meedere plaatsen gehoord. Er waren voorheen vacantieplaatsen, waar tijdens de zomer veel vreemdelingen, recreanten, de diensten bezochten. Dat zal hier en daar nog wel zo zijn, maar ik weet anderzijds dat het verschijnsel op retour is. Belangrijk om er aandacht aan te geven. Wat is hiervan de oorzaak?

moderne onrust

Het zal te maken hebben met het feit, dat we tegenwoordig niet meer zo exclusief gebonden zijn aan diensten van het eigen kerkverband. Het lijkt juist ook wel eens aardig om naar een Hervormde dorpskerk te gaan of een predikant van de Gereformeerde Gemeente te bezoeken. Ik geef maar voorbeelden. Campingdiensten trekken wellicht ook meer gewone kerkgangers, waardoor zij gemist worden in de gemeentelijke diensten. Het komt verder voor dat gemeenteleden thuis zijn en gedurende de vacantieweken er toch niet zijn, omdat de mensen wel zullen denken “dat we vacantie hebben”. Mooi om ook thuis eens ergens anders heen te gaan of gewoon thuis te blijven.....

Ik heb indertijd ds. W. L. Tukker eens horen zeggen in een preek dat God nooit vacantie geeft (van kerkelijke en geestelijke plichten) en (gelukkig) dat Hij ook nooit vacantie neemt. Niettemin denken mensen daar soms anders over.

Voor iedere gemeente is de vacantietijd tegenwoordig dus wel een komkommertijd. In sommige gemeenten blijft de vacantie niet beperkt tot enkele weken in de zomer. In een stadsgemeente als Utrecht was vacantie een frequent verschijnsel, begrijpelijk. Men was soms wel drie of vier maal in een jaar elders. In het Friese land neemt het wegtrekken een veel bescheidener plaats in. Maar overal ligt het kerkelijke leven vrijwel stil en vallen allerlei activiteiten weg. Dat is jammer en het kan leiden tot een stuk onvruchtbaarheid. Ook tot vervreemding. Overzie je de kudde na de vacantiedrukte, dan blijft dat er soms heel wat gebeurd is in dagen van afwezigheid. Na die tijd van betrekkelijke rust moeten we ons dan weer storten in de maalstroom van vergaderingen, verenigingen en ga zo maar door. In de winter wordt er soms wel teveel van de gemeente gevraagd en in de zomer is alles wel eens te vrijblijvend. We zouden thuis meer moeten kunnen rusten en we zouden in de vacantietijd niet moeten vergeten om zinvol bezig te blijven. De contrasten zijn te groot. Opjagers als de TV, de mobiele telefoon, de auto zorgen er helaas voor dat je nergens meer tot jezelf kunt komen. Onthaasting is nodig, maar hoe? En toch zou juist de kerk daar wel weg mee moeten weten. Het grote gevaar is dat we over de belangen van onze onsterfelijke ziel heenstormen. Hebben we een geschikte plaats en een bestemde dagelijkse periode om de Heere te zoeken?

beloofde rust

De hierboven aangehaalde woorden van Ds. Tukker zijn treffend en ieders overweging meer dan waard. De Heere geeft nooit vacantie van Zijn dienst, in de kerk en in de binnenkamer. Nee, deze dingen zijn juist de échte vacantie. Recreatie betekent herschepping. Het heeft te maken met de rust van de sabbath en de latere zondag. Hier wordt de rust geschonken. De Heere geeft nooit vacantie, maar wel altijd rust! De dienst van de Heere is niet gejaagd en mat de ziel juist niet af. O zeker, er kan ook een tijd zijn in het leven van harde dienstbaarheid. Christus riep de vermoeiden en de beladenen, die zuchten onder het juk der wet. In de dagen van Jesaja was het volk vermoeid van hun grote reis, zonder te zeggen: Het is buiten hoop (Jesaja 57:10). Vermoeid van de werken der wet, vermoeid van een strenge godsdienstige werkheiligheid buiten Christus, vermoeid van preken en bidden en werken. Maar juist daartegenover licht het beloftewoord van de Heere Jezus des te rijker op. Ik zal u rust geven. Hoe rijk en heerlijk is zulk een woord.

Maar de Heere neemt ook nooit vacantie, was het tweede element uit de woorden van Ds. Tukker. Hij is er altijd. Hij is een Toevlucht te allen tijde. De dokterswacht is in onze dagen een treurig verschijnsel voor mensen, die heel plotseling en acuut geholpen moeten worden. Te vaak krijg je een antwoordapparaat of een keuzemenu. Nee, bij de Heere gaat het zo niet. Juist in dagen van nood is Hij er voor verlorenen en vermoeiden. Hoe rijk als dat ervaren mag worden. En de ware rust blijft nog over en wenkt nog allen die hier hun hoop op de Heere hebben leren vestigen.

Deze geestelijke overwegingen kunt u niet alleen extra elke zondag het hele jaar door ontvangen, maar u kunt zelfs in de grootste drukte en spanningen deze rust vinden in Hem.

Recreatie is een positief verschijnsel; we kunnen en mogen het positief duiden, maar er zijn ook wel negatieve kanten aan. Sociaal, medisch en kerkelijk gesproken. Denk aan ouderen, die zich alleen voelen in die tijd. Hun kinderen zijn ver weg en dat geeft een gevoel van onrust. Als er eens wat gebeurt of als ze eens niet allemaal meer terugkomen?

Er zijn er ook, die tijdens de vacantie uit hun ritme raken en zodoende in de moeilijkheden komen. Een hartinfarct kan een gevolg daarvan zijn. Daarom is het wel nodig om de geestelijke kanten te belichten. Christus heeft gezegd: “Ik zal u rust geven”. Ik las juist deze week een meditatie over de woorden van de Zaligmaker: “Komt gijlieden hier in een woeste plaats alleen en rust een weinig” (Mark.6:31). Dat is de beste rust die gevonden kan worden. Vestig de aandacht van de gemeente op deze geestelijke lijnen, juist ook in deze jachtige tijd. Vacantie heeft te maken met rust en Gods Woord spreekt daar op veel plaatsen heel treffend over.

vreemdelingschap

Er waren eens twee schilders die beide de opdracht kregen om een schilderstuk te maken over “rust”. De ene schilder schetste het idyllische beeld van rimpelloos water op het meer en een windstille dag in de polder, terwijl de vogels floten en de zon straalde. De ander beeldde daarentegen een woeste stormdag uit, waarin bladeren en takken van de bomen afgerukt werden, met een vogel in de boom, die zich vastklampte aan een stevige tak. Het dier had een rustpunt, een vast punt. Zo kan rust verschillend belicht en beleefd worden.

Vacantie heeft ook andere elementen in zich. We zwerven uit over de aarde en komen in aanraking met vreemde culturen en landen. Taal en gewoonten zijn anders. Ik denk aan een kerkdienst nu ongeveer 35 jaar geleden in een zaaltje van de kerk in Hamilton in Canada. Daar zaten toen enkele voortrekkers, de meesten waren al op leeftijd, in een klein groepje bij elkaar. Ik preekte toen over de tekst: “Ik ben een vreemdeling op de aarde, verberg Uw geboden voor mij niet”. Deze mensen wisten beter wat dat inhield dan ik. Ze hadden de moeilijke tijden van de trek naar het verre land meegemaakt. Denk aan de dagen van ds. Tamminga e.a. U moet het boek van Risseeuw, getiteld: “Landverhuizers” maar eens lezen; hij schrijft over de barre omstandigheden van mensen als Ds. van Raalte en Ds. Scholte, die ruim een eeuw terug naar Canada trokken. Een emigrant blijft in een zeker opzicht altijd een vreemdeling. Maar het moest van ons allen gelden.

Een vreemd land en een vreemde taal! Daar worden vacantiegangers mee geconfronteerd. Vandaar dan de lijst Hollandse kerkdiensten, die in de vacantiemaanden gehouden worden in andere landen en streken. Deze hebben een positief effect. Kerkvolk komt wat meer bij elkaar over de vloer en ze merken tot hun verrassing ook nog dat die dominees uit de eigen kerk of uit andere kerkverbanden het zuivere Woord brengen. Het kan meewerken aan een stukje oecumene binnen de kring van de Gereformeerde Gezindte. Ik herinner me dat zo ongeveer veertig jaar geleden Ds. Baan en Ds. K.J. Velema broederlijk de Zwitserse dienst in Interlaken bezochten. Samen met ons en vele anderen. In een meer ontspannen sfeer kon er gesproken worden over natuurlijke en geestelijke zaken. Nu zijn er alom de Nederlandstalige diensten. Het geestelijke en het kerkelijke leven kan er in ruime mate door gediend worden. Zulke diensten en zulke preken kunnen je soms meer nog bijblijven dan de “gewone” diensten. De Heere wil het Woord ook daar soms rijk zegenen.

gevaren

Nog even terug naar ons eigen land. Vanwaar de lege plaatsen in de kerk? Zeker, mensen zijn weg en dat is hen gegund. Maar ik wijs nog op een andere oorzaak. Er zijn ook op veel plaatsen de zogenaamde campingdiensten. Een zondagse dienst op de camping. Zo blijven de vacantiegasten beter in de stemming. De opstart van dit verschijnsel is ongetwijfeld goed bedoeld geweest. Feitelijk zijn deze bijeenkomsten bedoeld voor de onkerkelijke mens, die het en passant tijdens de vacantie wel mooi vindt dat de kinderen worden bezig gehouden. Als evangelisatie kunnen dergelijke bijeenkomsten een goed doel dienen. Hulde aan allen die zich in deze weken daarvoor inzetten en een deel van hun vacantietijd afstaan voor de medemens.

Maar de zaken kunnen wel ernstig uit de hand lopen. Zo’n dienst kan de gemakzucht in de hand werken. Het kan de mensen uit de gewone diensten houden. En dat is koren op de molen van de duivel. Met daarbij de aardigheid dat het er in zulke diensten heel anders aan toe gaat. De voorganger is meer betrokken op de buitenkerkelijke, dus hij moet simpel en eenvoudig spreken. Geen vaste spijs kan er geboden worden en men spreekt er niet voor een gehoor dat bestaat uit “leraars vanwege de tijd”. Alles lichtverteerbaar en vooral dan ook wat luchtig en vrolijk. Het is immers vacantie en je staat op de camping. Dat kunnen we dan trouwens wel duidelijk waarnemen. De kleding van de kerkgangers nadert soms het minimale en er ligt zeker geen waas van eerbied over de kerkdienst. Zo zal het lang niet overal zijn, maar zo gebeurt het wel. Nog te begrijpen als we staan voor buitenkerkelijken, maar volkomen buiten de orde voor kerkleden, die het allemaal toch eigenlijk wel “leuk” vinden. En zo kan het toch ook wel?

We moeten oog hebben voor de schadelijke werking van dit alles. Ook in de vacantietijd gewoon naar de kerk, naar de gewone dienst en de onaangepaste preek. De kerk moet vooral geen ambtelijke diensten beleggen op een camping. Evangelisatie voor de buitenkerkelijken is goed, maar het mag geen loopplank worden naar een wereldse in- en uitkleding van de diensten.

Geef de Heere de hand en kom in Zijn heiligdom. De kerk is een heiligdom en de Heere is daar. Geef Hem de hand, in liefde, maak kennis, telkens opnieuw, en hoor naar Zijn woorden. Hij zal tot Zijn volk en gunstgenoten van vrede spreken.

Dat is vacantie, recreatie, het kan ’s zomers gebeuren, maar net zo goed in december. Het kan plaats vinden in Duitsland, maar ook in Nederland. Kennen we tenslotte het uitzicht van die dichter, die sprak;

“O vaderland der ruste, daar zwijgen alle lusten, daar rusten moeden uit. Daar is geen drijvers roede, maar rust in overvloede, voor Jezus’ ware bruid”?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen