Vernieuwing en verwarring (4)

Vr. 82. Tot wie worden de beloften des verbonds gericht? Antw. Tot allen, die het evangelie horen en tot hun zaad. Hand. 2: 39: “U komt de belofte toe en uw kinderen.” Vr. 83. Wat voor recht tot de beloften hebben de hoorders van het Evangelie door deze algemene overmaking ervan? Antw. Een recht van toegang tot de beloften en al de goederen die erin toegezegd worden, zodat zij niet te verontschuldigen zijn als zij niet geloven. Joh. 3: 18. Vr. 94. Wat is de grondslag van de onbeperkte bediening van het verbond in het evangelie-aanbod? Antw. Die rust niet op de uitverkiezing, maar op de wezenlijke algenoegzaamheid en dood van Christus tot behoudenis van allen. Joh. 1: 39: “Zie het Lam Gods, dat de zonde der wereld wegneemt.”

Het boekje is uitgegeven in 1948. De schrijvers zijn de Schotse dominees Ebenezer en Ralph Erskine en James Fisher.

In het boek van ds. M. Golverdingen komt deze brochure en de inhoud ervan diverse keren ter sprake. Dat gebeurt nadrukkelijk in de weergave van wat er plaats vindt op de tweede synodedag van de Gereformeerde Gemeenten te Utrecht op 12 januari 1950. Die generale synode was vooral bijeen geroepen om een uitspraak te doen in een pijnlijke kwestie. De particuliere synode van het westen had een aanklacht tegen de Veenendaalse ds. R. Kok geformuleerd en op de tafel van de generale synode gedeponeerd. Die aanklacht betrof de publicatie en inhoud van een recent boek van ds. Kok, getiteld Het aanbod van Gods genade. Dat boekje van ds. Kok bevatte een groot aantal citaten van Engelse, Schotse en Nederlandse oudvaders, maar ook artikelen van ds. G.H. Kersten in De Saambinder uit de vooroorlogse jaren en publicaties van ds. J. Fraanje. Aan de keur van citaten ging een inleiding van ds. Kok vooraf, aangevuld met een samenvatting van diens visie op de prediking in twaalf punten. Het speerpunt van de benadering van ds. Kok lag in zijn accent op de algenoegzaamheid van het werk van Christus als de grondslag voor het algemene aanbod van Gods genade aan ieder van de hoorders. Hij verdedigde met grote vrijmoedigheid en vasthoudendheid het heil in Christus aan elke kerkganger. Hij beklemtoonde daarbij dat de beloften van het Evangelie zijn geschonken aan ieder tot wie de prediking komt. Niet alleen in deze brochure maar ook in zijn vele prekenbundels had hij dit standpunt uitgedragen. De keur aan citaten van de oudvaders diende om zijn benadering te ondersteunen.

Dit standpunt van ds. Kok had binnen zijn kerkverband verontrusting en hier en daar zelfs verontwaardiging veroorzaakt. Dat was vooral het geval nadat dr. Steenblok een prominente plaats binnen de Gereformeerde Gemeenten had ontvangen. Als docent aan de Rotterdamse predikantenopleiding en als hoofdredacteur van De Saambinder was hij de beoogde opvolger van ds. G.H. Kersten als primus inter pares binnen de kring van de gemeenten. Er leefden heftige bezwaren tegen de voorstelling van ds. Kok. Was er geen sprake van afwijking van de leeruitspraken van 1931, waarin toch nadrukkelijk was uitgesproken dat het verbond der genade staat onder de beheersing van de uitverkiezing ter zaligheid, en dat het wezen van het verbond daarom alleen geldt de uitverkorenen Gods en nooit gelden kan het natuurlijk zaad? En vertolkte ds. Kok niet precies dat wat als een zielsmisleidende en verbondsontzenuwende leer werd ervaren, namelijk de leer van de christelijke gereformeerden: de leer van de drie verbonden? Dr. Steenblok en anderen meenden van wel. Een en ander resulteerde – nadat eerder diverse kerkelijke vergaderingen zich hiermee hadden bezig gehouden – in de samenkomst van de generale synode te Utrecht in de januarimaand van 1950. Ds. Golverdingen geeft in zijn dissertatie een nauwkeurige weergave van wat er allemaal tijdens die synodevergadering gebeurt. Op de ochtend van de tweede synodedag gaat het op enig moment naar de besluitvorming toe. De preses vraagt: “Ds. Kok, herroept u uw woorden dat aanbieding en belofte hetzelfde is?” Het antwoord luidt dat hij het bevestigen wil en toelichten uit het boekje van ds. Kersten. Kok had, zo verklaart hij later, de boven geciteerde woorden van de Schotse oude schrijvers willen aanhalen. Zijn leer was op dit punt geen andere dan de hunne. Hij krijgt er van de preses echter geen gelegenheid toe. Enkele minuten later besluit de vergadering ds. R. Kok te schorsen als predikant van de Gereformeerde Gemeente te Veenendaal.

Blijft de vraag: hoe kon het toch gebeuren dat deze door velen gewaardeerde predikant werd geschorst vanwege onzuiverheid in leer en prediking, terwijl hij zich beroept op onverdachte predikers uit het verleden, geciteerd door niemand minder dan ds. G.H. Kersten?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen