Grondslag en karakter van de Italiaansch-fascistische staatsleer - pagina 28

26

DE FASCISTISCHE STAAT 26

negentiende eeuw", (Mussolini, Ene.) Terecht zegt Heller, dat het rationalisme „eine furchtbare Öde und Leere zurückgelassen hat". Er is dan ook vooral bij de jongere generatie een algeheele ommekeer gekomen, en al dateert die volstrekt niet van den laatsten tijd alleen, haar practisch doordringen in zoo ruimen kring doet dit wel. Tegenover de rationeele wordt een irrationeele wijsbegeerte verdedigd; tegenover de logische „reinheid" het werkelijke leven met zijn eigen levensphilosophie gesteld; het wijsgeerig idealisme door pragmatisme vervangen. Hoonend verbant men de „doode" wiskunde weer naar haar eigen terrein van a en b, p en q, x en y. Wetenschappelijk onderzoek brengt van alle zijden het individueele en onder geen wet te brengen bijzondere aan den dag. Intuïtieve schouwing van het geheel is noodig, logische versnijding in onderdeelen benevelt den juisten kijk daarop. Lorenz en Einstein hebben de mechanica in haar grondslagen geschokt; de quantenleer in de physica, de mutatietheorie in de biologie hebben aan de wetmatigheid der natuur een einde gemaakt. De atomen zijn niet enkel quantitatief te verklaren. En de Berlijnsche hoogleeraar Nernst kwam dan ook in zijn rectorale rede van 1922 tot de slotsom, dat tot nu toe de natuurwetenschappen niet één enkele werkelijk algemeen geldende natuurwet gevonden hebben (Heller). Op geestelijk gebied worden het recht en de vrijheid des levens, het instinct en de intuïtie, de daadkracht en de wilsdrift ten troon verheven, die in hun mystieken oorsprong en hun bonte veelvormigheid spotten met alle rationeele verklaring. De alles vervlakkende en verdorrende verstandelijke wet moet plaats maken voor de ethisch zoowel als aesthetisch alleen aantrekkelijke spontane persoonlijkheid met haar activisme en heroïsme. Voor de wettelijke noodwendigheid kome de „eenmalige" vrijheid, voor de zekerheid en de veiligheid het avontuur en het gevaar, voor den vadsigen vrede de wilde worsteling, voor het redeneeren de daad, voor den denker de held, voor het recht de macht en het geweld, voor het wetenschappelijk stelsel de mythe, voor de democratie de hiërarchie en de élite, voor de beginsel-partijen de economischsociale corporaties, voor den rechtsstaat de machtsstaat in de plaats. — Het is deze ommekeer van de algemeene geestesgesteldheid, door Rickert in zijn boekje over „Die

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen