Afscheiding - Doleantie - pagina 24

22 stap tot stap zijn pad gevolgd, en is tenslotte tot den beslissenden stap gekomen om zich af te scheiden van een genootschap, dat al de kenmerken van de ware kerk h a d verloren. Wanneer wij dus bij de Doleantie een rustig en planmatig werken zien, mag niemand dit veroordeelen. Het wordt echter gansch anders, wanneer dit planmatige al meer den indruk van een verstandsberekening vestigt, dan van een heroïeke geloofsdaad. De geloofsdaad vraagt: wat eischt God, en volgt dan onvoorwaardelijk. De verstandberekening h e e f t het drukker met het kerkrecht en het kerkverband, en met allerlei kwesties, die gesteld en spitsvondig opgelost worden. Dit laatste n u vinden wij zeer sterk in het Tractaat. Ge hoort daar niet de taal, „ik geloof, daarom heb ik gesproken en daarom heb ik gehandeld," m a a r hier wordt de gehoorzaamheid aan God opgeschort en een scheeve positie wordt goedgepraat. En juist dit planmatige is het verkeerde, ja, het zondige in de Doleantie van 1886. Als wij ter schole gaan bij m a n n e n als Luther en Calvijn en op h u n voetspoor bij Hendrik de Cock, dan zien we, hoe zij lang en ernstig met de Schrift in de h a n d hebben overwogen, wat gedaan moest worden in gehoorzaamheid aan den Koning der Kerk. Dat h e e f t dezen m a n n e n veel strijd der ziel en worsteling des geloofs gekost. Wat bleef Calvijn lang bevreesd staan tegenover een stap, die tot breuke zou leiden met de kerk, waaraan hij zijn leven eens h a d verpand. De Roomsche kerk was hem de massieve, schitterende eenheid van het lichaam van Christus. Een geest, als die van Calvijn, die zoo systematisch dacht, en die altijd n a a r de hoogste eenheid zocht, moest wel bekoord worden door het gezag en de eenheidsdrang der Roomsche kerk. Deze kerk stond voor zijn oog in h a a r eerbiedwaardige en heilige eenheid. Tot h a a r hadden immers behoord al de martelaren der eerste eeuwen, al de Kerkvaders, en al de groote leeraren der Middeleeuwen? Stond niet aan h a a r hoofd de Paus, als de Stedehouder van Christus op aarde, en riep deze conceptie niet tot eenheid van kerk en staatsleven, die niet anders dan den volken ten zegen kon zijn. Deze Kerk scheen Calvijn het Godsgebouw toe, als door den Heere Zelf gesticht. Ondanks al h a a r gebreken was deze toch de luisterrijke Kerk van Christus op aarde. Deze heerlijke, deze goddelijke eenheid prijsgeven wat h e e f t Calvijn daar lang en zwaar over getobd. Niet minder gold dit van Luther, die met h a r t en ziel de Roomsche kerk wilde terugroepen n a a r het Woord des Heeren. Maar zie — toen onze Reformatoren tot het licht werden gebracht, toen h u n ziel de blijdschap in Christus mocht smaken, toen zij „gereformeerd" n a a r binnen werden, toen redeneerden en filosofeerden zij niet langer over een methode van reformatie, maar toen spraken, toen handelden zij, natuurlijk niet in het woeste weg, niet ontactisch, doch ongetwijfeld met overleg, met voorzichtigheid, met wijsheid, m a a r wat zij nooit, nooit hebben gedaan — en wat de mannen der Doleantie wel hebben gedaan h u n gehoorzaamheid aan God op-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen