De basis van de eenheid der wetenschap - pagina 7

aan de overige w e t e n s c h a p p e n op en a n n e x e e r d e ze op die manier. De „ V o r a u s s e t z u n g s l o s i g k e i t " deed de w e t e n s c h a p zich een roes drinken. Het geloof w e r d uit collegezaal en laboratorium verwijderd. M.a.w. de w e t e n s c h a p , althans w a t men zoo beliefde te noemen, werd aan het ongeloof c a d e a u gedaan. In zulk een atmosfeer had K u y p e r nu zijn e n c y c l o p a e dische beginselen te ontwikkelen en in practijk te b r e n g e n . Alle w e t e n s c h a p p e l i j k e s t r o o m i n g e n had hij tegen. Zijn w e t e n schappelijke n a a m stond met zijn Encyclopaedie op het spel. Men kan zich t h a n s nauwelijks voorstellen, welk een moed d a a r t o e g e v e r g d w e r d . M a a r God w e k t e den heros in hem, die niemand en niets vreest. Zoo w e r d de Encyclopaedie tot een titanenwerk. Schoon en m a c h t i g klonk het pleidooi voor een w e t e n s c h a p die niet slechts in h a a r g r o n d s l a g van het geloof afhankelijk w a s , m a a r die in h a a r o p b o u w tot de spits toe van het geloof moest zijn doortrokken. Heeft K u y p e r s E n c y c l o p a e d i e h a a r Schuldigkeit g e t h a n ? Integendeel. Zij heeft nog niets van h a a r actualiteit verloren. Wel d w o n g zij respect af bij menigen nobelen t e g e n s t a n d e r en w o r d t heden ten d a g e het invectief „ o n w e t e n s c h a p p e l i j k " w a t minder royaal n a a r de b e o e f e n a a r s der geloovige w e t e n s c h a p g e w o r p e n . M a a r er is geen kijk op, dat de mogelijkheid van een geloovige w e t e n s c h a p algemeen zal worden a a n v a a r d . C o m p o n e e r d e niet een G e r e f o r m e e r d h o o g l e e r a a r het lied van den eeuwigen vrede tusschen religie en w e t e n schap, w a a r i n z w a a r de- ondertoon dreunde, d a t de religie zich niet met de w e t e n s c h a p had te moeien? O o r d e e l d e hij niet, d a t een Universiteit op Hegeliaanschen g r o n d s l a g meer l e v e n s v a t b a a r h e i d zou bezitten dan een op G e r e f o r m e e r d e n ? Anderen w e e r zijn van gevoelen, d a t het geloof slechts een correctief op de positivistische w e t e n s c h a p heeft te oefenen, m a a r dat het geen aanzijn b e h o e f t te schenken aan een eigen w e t e n s c h a p . Het spook van de M i d d e l e e u w s c h e kerkelijke w e t e n s c h a p intimideert hen, z o o d a t het vermogen om te onderscheiden tusschen kerkelijke en geloovige w e t e n s c h a p bij hen niet w e r k t . En vooral t e g e n w o o r d i g , w a a r de dialectische theologie h a a r p o l i e p a n n e n n a a r alle richtingen uitbreidt, w a a r zij inzonderheid het Calvinisme tracht te ver-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen