Ter inleiding

Voor een gelegenheid als deze, waarop voor u gerefereerd zal worden over "Aanbod-en belofteprediking" namen we het boek met discussie-interviews van Rik Valkenburg "Wat wij geloven" weer eens ter hand. We horen in het interview van dhr. Valkenburg met Ds. R. Kok, toen te Ameide, de laatste zeggen: "Niet het besluit maar alleen het aanbod geeft recht. Zo geeft de uitverkiezing of het Besluit Gods geen enkel recht op Christus, maar alleen het genadeaanbod. Dit evangelie-aanbod komt tot allen. Jezus zegt immers: Predik het Evangelie aan alle creaturen (schepselen). Bijgevolg durf ik in Gods Naam te beweren, dat in dit opzicht, een verworpene evenveel recht heeft om tot Christus te komen als een uitverkorene. En die tot Hem komt, zal Hij geenszins uitwerpen....”

Valkenburg zegt: "Dat is nog krasser taal, (dan in een eerder stadium geuit, S.) kunt u dit wel verantwoorden? " Waarop Ds. Kok antwoordt: "Het is de Waarheid, en anders niet!"

Ds. Kok gaat zelfs zover, dat hij n.a.v. de tekst uit Joh. 3 : 16 (Alzo lief heeft God de wereld gehad....) letterlijk zegt: Bij die wereld hoort ook Ez.au. God had Ezau ook lief. Maar Ezau verwierp het eerstgeboorterecht." (cursiveringen van de schrijver) Kok stelt hier zeer algemeen, dat een genade-aanbod of een evangelie-aanbod tot allen komt en allen (zelfs verworpenen) recht geeft op Christus. En direct laat hij hierop volgen: En die tot Hem komt zal Hij geenszins uitwerpen." Het lijkt er zeer op, dat de mens een vrije wil heeft om te kiezen. God had immers ook Ezau lief, maar deze verwierp het eerstgeboorterecht en leek zo vrijmachtig te beslissen.

Hoor nu wat ds. G.H. Kersten zegt in zijn Dogmatiek. Vergelijk en oordeel zelf. Ds. Kersten zegt: "Het is onze ernstige grief tegen hen, die den jongsten tijd met hun nieuwe beschouwingen van het verbond de kerk beroerd hebben, dat zij aan niet-uitverkorenen de rechten toekennen op de weldaden des verbonds. Hoe geheel ten onrechte beroepen zij zich voor hun verbonds-ontzenuwende leer z.flfs op Calvijn. Nimmer heeft één dergenen, die de Hervormde leer met hart en ziel was toegedaan, het verband tussen Verkiezing en verbond verbroken. Ook Calvijn niet." Ds. Kersten gaat zo verder met zijn verklaring om tot slot te concluderen: "Men doet Calvijn onrecht aan, door hem toe te schrijven, dat hij het Verbond der

Genade losmaakte van de verkiezing, en dit verbond zoo algemeen maakte, als zou het ook met niet-uitverkorenen zijn opgericht en als zouden ook de verworpenen recht hebben op de goederen des Verbonds." Ds. Kok noemt het "recht hebben op Christus.”

We zullen Kersten met betrekking tot deze materie nog duidelijker laten spreken. In zijn Dogmatiek (blz. 326) stelt hij dat zij, die het verbond van de verkiezing losmaken en Christus niet erkennen willen als representerend Verbondshoofd. de ware Gereformeerden de Kerk uitbannen, door wier geschriften de gemeente gebouwd is op het vaste fundament der apostelen en profeten. "Maar velen nemen blijkbaar liever afscheid van onze Gereformeerde vaderen, dan dat zij hun verderfelijke theorieën laten varen. Daar komt men toe, als men een verbond gaat leren, dat geen wezenlijk verbond is, doch slechts bestaat in een aanbieding van zaligheid en dat los zou zijn van de verkiezing, (curs. A.L. S.)

Het zijn de uitverkorenen echter alleen, met wie God in den tijd het verbond sluit en die Hij uit vrije genade door het geloof tot Zijn bondelingen maakt.”

Na deze aanhalingen heeft u met mij het grote verschil in leer tussen beide predikanten kunnen constateren. Niet mijn visie is weergegeven, maar hun eigen gesproken of geschreven woord is aangehaald.

Mag ik u nu presenteren wat wijlen ouderling Saarberg uit Utrecht schrijft in het herdenkingsboek " 'k Zal gedenken", uitgegeven ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de Gereformeerde Gemeenten? Hij schrijft onder het kopje "Grote verwarring" aldus: "Ds. R. Kok, predikant van de Gereformeerde Gemeente te Veenendaal en sinds 1915 predikant van onze gemeenten, achtte zich geroepen om door prediking en geschrift zich tegen dr. Steenblok te keren. De verwarring werd er groter door. Ds. Kersten keerde zich tegen Ds. Kok en plaatste zich achter Dr. Steenblok. Daarbij moeten we wel bedenken, " schrijft hij, ”dat

Ds. Kersten toen ernstig ziek en zeer verzwakt was, en naar ons gevoel, - we schrijven dit met schroom, omdat grote liefde voor deze predikant ons hart vervult - mogelijk te veel onder de indruk was gekomen van de geleerdheid van de overgekomen doctor in de theologie.”

Wel zeker, Ds. Kersten heeft in zijn Dogmatiek, die in 1947 gereed kwam, zich onder meer tegen de opvattingen van Ds. Kok gekeerd en zich achter Dr. Steenblok gesteld, omdat hij zo verzwakt was, misschien niet zo helder meer van geest!? Saarberg vertelt dan nog wel even hoe grote liefde hij voor Ds. Kersten had! Dat zal dan wel; maar hij bezat in elk geval niet de zorg voor de handhaving van de zuivere leer, die, blijkens het Voorwoord op de Dogmatiek, bij Ds. Kersten wèl aanwezig was. We hoeven dan alleen maar deze woorden uit het Voorwoord aan te halen: "opdat zij weerstaan worden, die nieuwe, van de oude beproefde leer afwijkende, gevoelens, willen invoeren.”

Van Ds. Kok zegt Saarberg, dat hij in een uiterst moeilijke positie kwam, vanwege een aanklacht die tegen zijn prediking en brochures werd ingediend. "Maar helaas, " schrijft hij, "wat op een classicale vergadering zorgvuldig onderzocht had dienen te worden, kwam te snel ter generale synode." Toen volgde de schorsing en Saarberg vervolgt: "Ds. Kok heeft deze schorsing echter nimmer aanvaard en onttrok zich met Veenendaals oude gemeente." "Jammer!" verzucht Saarberg. Ja, zo staat het er echt: "Jammer!"; in een boek met een officieel karakter, immers samengesteld en uitgegeven ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de Gereformeerde Gemeenten.

Er kwam wel even een brok in mijn keel, toen ik dit las. Ik herinner me nog heel goed, dat van de zijde van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland meerdere malen - direct al na 1953 - gesteld werd, dat Ds. Kok weer binnengehaald zou worden. Ik heb dat nooit geloofd, maar moet nu erkennen, dat Ds. Kok weliswaar niet meer in het verband van de Gereformeerde Gemeenten zal weerkeren (hij is emeritus), maar dat hij blijkens deze publicatie toch wel bij een (groot? ) deel welkom zal zijn.

Het gaat ons uiteraard niet om de persoon van Ds. Kok, maar om zijn leer. Helaas ook moeten we constateren, dat in het mooie boekwerk de zorg om de handhaving van de zuivere, schriftuurlijkbevindelijke leer en een beduchtheid voor het vormelijke en wereldgelijkvorige wel niet gemist, maar dan toch hier en daar slechts zijdelings aan de orde komt, met name daar waar het bij

uitstek om "de leer" gaat. In bepaalde bijdragen overheerst een oppervlakkig-godsdienstige, veelal triomfantelijke terminologie: "Dat komt omdat de Heere beloofd heeft dat, zolang de zon en de maan er zullen zijn, Zijn Naam van kind tot kind zal worden voortgeplant." En de zon en de maan zijn er nog, ook boven Alkmaar” en:

”We schreven reeds, dat in vele plaatsen nieuwe kerkgebouwen verrezen.”

”Gods werk gaat door, ook onder ons. Daarvoor past ons ootmoedig erkennen.”

”In gehoorzaamheid en eensgezindheid zijn de gemeenten verder gegaan, zich houdend aan de kerkorde en aan de leer, eenmaal de vaderen overgeleverd. En daarover heeft de Heere Zijn zegen willen geven.”

Dit zijn zo enkele aanhalingen uit dit boek.

Gezien o.a. het feit, dat "De Saambinder" en "Daniël" in hun bijdragen over dit herdenkingsboek veel aandacht geven aan het hoofdstuk van Saarberg, met name aan het gedeelte dat handelt over de jaren 1950-1953, leidt het m.i. geen twijfel dat " 'k Zal gedenken" (ook) het antwoord is op "Uit ons uitgegaan". Een echt antwoord is het niet geworden. Er is niet ingegaan op wat in het laatste boek met feiten en bewijsmateriaal is gestaafd. Het antwoord is verpakt in een rijkelijk geïllustreerd herdenkingsboek en bestaat goeddeels uit onbewijsbare en subjectieve beweringen, (zie hiervoor de blz. 57-60).

Ongetwijfeld zal ik het etiket opgeplakt krijgen van te polariseren. Dit is geheel mijn bedoeling niet. Ik ben eerder zeer teleurgesteld, met name in een dergelijke bijdrage. En openlijk eerherstel van een predikant, die - dat kan toch een ieder duidelijk zijn - een leer verkondigt waartegen Ds. Kersten de pen zou hebben opgenomen omdat liefde tot de Waarheid hem drong, had ik zelfs in 1981 niet mogelijk geacht. We mogen met recht bedroefd zijn - en ik herhaal het: bedroefd, niet verblijd - om een dergelijke ontwikkeling en ik kan me niet voorstellen, ja ik weet het zeker, dat niet een ieder binnen de Gereformeerde Gemeenten hier blij mee is.

We hebben niet zonder reden dit als stof voor ons openingswoord gekozen. Er zou meer actueels zijn aan te dragen.

Een ieder zal ook wel begrijpen, waarom we Ds. Mallan vroegen juist dit onderwerp voor ons in te leiden. Als we mogelijk hier en daar wat op het terrein van de referent kwamen, bedenke men, dat een inleiding waarin het komende referaat reeds geplaatst of geduid wordt, de belangstelling wekt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen