Optiek

Betrokkenheid van ouders bij het onderwijs dat op school aan hun kinderen wordt gegeven is een belangrijke zaak. Het mag ouders niet onverschillig laten hoe dat onderwijs wordt gegeven. Ze hebben immers beloofd bij de Heilige Doop hun kinderen 'in de voorzeide leer te doen onderwijzen'.
Het is daarom een goede zaak dat de school de ouders op de hoogte houdt van het onderwijs dat op school wordt gegeven en de ontwikkelingen die zich voordoen. Wanneer dat onvoldoende gebeurt, hebben ouders de verantwoordelijkheid zich te laten informeren. Op veel van onze scholen (alle?) is de ouderbetrokkenheid goed geregeld. Via contactavonden, ouderavonden, informatiebrieven, etc. worden ouders op de hoogte gehouden van het reilen en zeilen op school.

WMS
De minister van Onderwijs is van mening dat de betrokkenheid van ouders op onze scholen moet worden geïnstitutionaliseerd. Alle scholen moeten een medezeggenschapsraad instellen. De plannen van de minister zijn te vinden in het wetsvoorstel 'Wet medezeggenschap op scholen' (WMS). In dit wetsvoorstel worden ouders en personeel bepaalde bevoegdheden toegekend met betrekking tot het onderwijs dat op school wordt gegeven. Het gaat dan bijvoorbeeld om instemmingsbevoegdheden met betrekking tot het schoolreglement en de klachtenregeling; en adviesbevoegdheden met betrekking tot de onderwijskundige doelstellingen en het financieel beleid. Op dit moment kunnen scholen die principiële bezwaren hebben tegen medezeggenschap nog ontheffing krijgen.
Als het aan de minister ligt, is dat straks niet meer mogelijk. Ze vindt dat nu scholen steeds meer autonomie en verantwoordelijkheid krijgen, het bevoegd gezag van de school ouders en personeel op een adequate wijze bij het schoolbeleid moet betrekken. In het wetsvoorstel staat dat wanneer scholen geen medezeggenschapsraad instellen, de minister kan besluiten de subsidiekraan geheel of gedeeltelijk dicht te draaien.

Bezwaren
Het voornemen van de minister om alle scholen te verplichten een medezeggenschapsraad in te stellen is bedenkelijk. In ons land is de vrijheid van onderwijs grondwettelijk verankerd. De Onderwijsraad heeft onlangs laten weten dat een verplichte medezeggenschapsraad in strijd is met de vrijheid van richting. Scholen die principiële bezwaren hebben tegen medezeggenschap, moeten de vrijheid behouden zelf op een adequate wijze invulling te geven aan de betrokkenheid van ouders.
Het wetsvoorstel over de medezeggenschap is nog niet in de Tweede Kamer behandeld. Het is dus nog mogelijk dat een meerderheid in de Tweede Kamer de visie van de Onderwijsraad steunt en in het wetsvoorstel alsnog een ontheffingsbepaling wordt opgenomen. Maar wat als die vrijstellingsmogelijkheid er niet komt? Is het dan principieel verantwoord een medezeggenschapsraad in te stellen, omdat de overheid ons daartoe verplicht?

Uitzonderingsbepaling
De bezwaren van de VBSO (en de VGS) tegen medezeggenschap zijn de minister bekend. Ze heeft daaraan tegemoet willen komen door in artikel 29 van het wetsvoorstel een uitzonderingsbepaling op te nemen. Scholen die principiële bezwaren hebben tegen medezeggenschap mogen alle instemmingsrechten van ouders en personeel omzetten in adviesrechten. Scholen mogen daartoe slechts overgaan wanneer twee derde van de ouders en het personeel dat ondersteunt. Het bevoegd gezag stelt het medezeggenschapsstatuut en het medezeggenschapsreglement waarin deze en andere zaken zijn vastgelegd vast, nadat het advies heeft ingewonnen van de medezeggenschapsraad.

Adviesraad
Wanneer er geen vrijstellingsmogelijkheid voor het instellen van een medezeggenschapsraad in de wet wordt opgenomen, is de vraag actueel of de ruimte die de minister heeft geboden in voldoende mate tegemoet komt aan de principiële bezwaren tegen medezeggenschap. Scholen mogen alle instemmingsrechten van ouders en personeel omzetten in adviesrechten. Wanneer dat gebeurt, is feitelijk geen sprake meer van een medezeggenschapsraad, maar van een adviesraad. Van ouders en personeel wordt niet de instemming gevraagd, maar de mening. Er zullen allerlei praktische bezwaren tegen instelling van een adviesraad denkbaar zijn. Maar wanneer er geen zwaarwegende principiële argumenten zijn, hebben we onze overheid als Gods dienares in deze te gehoorzamen en een adviesraad in te stellen. Een bezwaar kan zijn dat scholen voor instelling van een adviesraad in plaats van een medezeggenschapsraad de steun nodig hebben van twee derde van de ouders en het personeel. We moeten dan niet vergeten dat scholen nu ook al de steun nodig hebben van twee derde van de ouders en het personeel om ontheffing voor de instelling van een medezeggenschapsraad te krijgen.

Geschillen
Het kan voorkomen dat het bevoegd gezag een advies van de adviesraad niet of slechts gedeeltelijk opvolgt. Als daardoor een besluit wordt genomen dat naar de mening van de adviesraad de belangen van de school of de belangen van de adviesraad ernstig schaadt, kan ze binnen zes weken naar een geschillencommissie gaan. Deze commissie doet een bemiddelingsvoorstel of een bindende uitspraak of het betrokken besluit al dan niet in stand kan blijven.
Formeel kun je zeggen dat door deze bepaling de adviesraad via de geschillencommissie het bevoegd gezag kan dwingen tot een bepaald besluit. Deze situatie doet zich echter alleen voor als de geschillencommissie van mening is dat het bevoegd gezag niet in redelijkheid tot zijn besluit heeft kunnen komen. Het is de vraag hoe realistisch een dergelijk scenario is. Daarbij komt dat we op onze scholen nu ook al een geschillencommissie kennen die bindende uitspraken doet.

Tot slot
Waarschijnlijk zitten veel ouders niet te wachten op een mate van betrokkenheid zoals die in de nieuwe wet wordt voorgesteld. Toch hebben scholen en ouders wanneer dit actueel wordt hierin hun verantwoordelijkheid te verstaan. De inspectie zal ook toezicht houden op het functioneren van de adviesraad. Een deskundige adviesraad kan voor schoolbesturen een gewaardeerde klankbordfunctie vervullen. De complexiteit van het besturen neemt steeds meer toe en de verantwoordelijkheden voor schoolbesturen worden steeds groter.
Uiteindelijk dragen scholen en ouders gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor het onderwijs dat aan de kinderen wordt gegeven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen