Optiek

School of ouders
Wie zijn verantwoordelijk voor de opvoeding van kinderen? Het antwoord op deze vraag is vanzelfsprekend: "De ouders natuurlijk." Laten we echter bedenken dat hierover in onze maatschappij anders gedacht wordt. Dat is ook geen idee van de laatste jaren. Al in de negentiende eeuw was de filosoof John Stuart Mill van mening dat ouders onvoldoende intellectuele en morele capaciteiten hadden om kinderen op te voeden. Het schortte volgens hem vooral aan ouderlijk gezag. Deze gedachte heeft meer en meer ingang gevonden. Het gevolg hiervan is dat de school steeds meer een opvoedingsinstituut is geworden dat voor een belangrijk deel de ouderlijke opvoeding overneemt. Ons doopformulier zegt dat dit absoluut een verkeerde keus is. De ouders zijn en blijven de eerst verantwoordelijken voor de opvoeding, terwijl de school hooguit aanvullend bezig mag zijn als pedagogische instantie. Als tegengeworpen wordt dat veel ouders toch kennelijk niet in staat zijn verantwoord op te voeden, let alleen maar op kindermishandeling en losbandigheid van de jeugd, dan nog moet aan dit beginsel vastgehouden worden. Beter is het ouders bij te staan in de primaire verantwoordelijkheid aangaande hun kinderen, dan de opvoeding van hen over te nemen. Gaan we de andere kant op dan kunnen ouders in de eerste plaats hun eed die ze aflegden bij de doop van hun kind, niet nakomen en in de tweede plaats dreigt er een soort staatsopvoeding waar de communisten van de vorige eeuw van stonden te likkebaarden.

Stop therapeutisch onderwijs
Het voorgaande wordt ondersteund door de Kohnstammlezing die de Engelse hoogleraar F. Furedi op 27 maart 2009 uitsprak. Hij pleit ervoor om terug te keren naar de school als onderwijsinstituut. Hij ontkent niet dat onderwijs niet zonder opvoeding kan, maar hij vindt dat het in de eerste plaats moet gaan om onderwijs. Heel terecht signaleert de heer Furedi bovendien dat de opvoedkundige taak die de school heeft toebedeeld gekregen, een andere is dan het overdragen van waarden en normen van vorige generaties. Wij zouden zeggen: waarden en normen gegrond op en in overeenstemming met de Bijbel. In plaats daarvan wordt de opvoedkundige taak van de school geheel anders gericht. Volgens Furedi worden er op de tegenwoordige scholen onder het toeziend oog van deskundigen, technieken voor gedragsbeheersing overgedragen en is de aandacht erop gericht hoe kinderen over zichzelf denken en wat ze daarbij voelen. Kinderen wordt geleerd met hun emoties, persoonlijke problemen en relaties om te gaan. Gering zelfvertrouwen en gebrek aan emotioneel welbevinden zouden dan de oorzaak van de meeste problemen zijn. Emotionele training moet hier een einde aan maken. Deze gedragstherapeutische benadering moeten we verlaten, vindt Furedi. Hierdoor wordt het ouderlijk gezag ondermijnd en krijgen deskundigen een veel te grote plaats in de opvoeding. Hij heeft gelijk. `

Geweten
Al meer is in dit blad gewezen op het belang van opvoeding gericht op het geweten. Het moet erom gaan de Bijbelse waarden en normen over te dragen op de volgende generatie en de opvoeder moet zich daarbij richten op het geweten. Emotionele training en een gedragstherapeutische benadering gaan geheel voorbij aan de gewetensvorming. Zou de crisis van onze jeugd niet daarin bestaan dat het geweten onvoldoende spreekt en dat de innerlijke stem niet van belang geacht wordt? De postmoderne mens is wars van het zogenaamde preken tegen kinderen en het voorhouden van goed en kwaad. Daar wordt iets anders voor in de plaats gesteld. Kinderen leren gedragstechnieken en leren zelf kiezen. Zelfbewuste keuzemakers moeten het worden die welwillend gadegeslagen worden door de vorige generatie. Geen indoctrinatie en het is beslist een ernstige fout van die generatie om met eeuwenoude waarden en normen aan te komen, zo vindt men tegenwoordig. Arme jeugd die zo wordt overgegeven aan het goeddunken van het eigen boze hart. De eis God lief te hebben boven alles en de naaste als zichzelf, past hier totaal niet in. Opmerkelijk is ook dat individualisme het gewonnen heeft van dienstbaarheid.

Omslag
Als het voorgaande juist is, moet er alles aan gedaan worden om de morele opvoeding gericht op het geweten weer terug te krijgen in de gezinnen. Ouders moeten daarbij gesteund worden, maar we mogen niet vervallen in het aanleren van technieken. In dit verband is het belangwekkend wat prof. dr. J. Hermanns op 9 juni stelde tijdens zijn oratie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij zei dat de meeste ouders voldoende toegerust zijn om opvoeder te zijn. Als ze problemen ondervinden, hebben ze tijdelijk ondersteuning nodig, geboden door opvoedexperts. Deze experts mogen het heft niet in handen nemen, maar moeten de opvoeding bij de ouders laten liggen. We zijn het daar mee eens. Vandaar dat het Ds. G.H. Kerstenonderwijscentrum opvoedingsondersteuning biedt, opdat ouders weer alleen verder kunnen met hun kinderen. Daarbij dient wel hoog in het vaandel te staan dat herstel van het ouderlijk gezag broodnodig is. Is de gezagsondermijning niet een oordeel over ons? Bepaalt ons dat niet bij onze hemelhoge schuld? Waar ligt dan het begin van de omslag in de opvoeding? Niet in goede voornemens, maar in de naar Gods soeverein welbehagen geschonken beleving en doorleving van psalm 106 : 4 (berijmd). In die weg gaan we anders aankijken tegen de volgende opvoedtechnieken die we nu als lapen stopmiddelen gebruiken: Bomjeda, PAD-leerplan, De Vreedzame school, Kanjertraining, Onderwijs duurzaam, Pestweb, aanleren van sociale competenties, Minder boos en opstandig, gedragskaarten op muren en ramen, sociale vaardigheidstraining enz. Zeker als deze technieken het gat van de morele opvoeding moeten opvullen, zijn ze misplaatst. Misschien is er een (bescheiden) plaats voor weggelegd, namelijk ingebed in een Bijbels verantwoorde morele opvoeding in gezin en school.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen