BOEK IN BEELD

Huib Uil, De scholen syn planthoven van de gemeente. Het onderwijs in Zeeland en Staats-Vlaanderen 1578- 1802, Marberg Media, Bergschenhoek 2015. ISBN 978-90-820494-7-3. Prijs € 34,95.

In dit ruim 800 pagina's tellend proefschrift doet dr. H. Uil, de gemeentearchivaris van Schouwen-Duiveland, verslag van zijn promotieonderzoek naar zo'n twee en een halve eeuw onderwijs in Zeeland. Met dit onderzoek geeft Uil antwoord op de vragen hoe het onderwijs in Zeeland geregeld was, wie het beïnvloedde en wat het opleverde.

Zowel de overheid als de kerk hadden in de door Uil onderzochte periode invloed op het onderwijs. De kerk beschouwde de scholen als de ‘planthoven van de gemeente’ en aanvankelijk zette de Gereformeerde kerk een groot stempel op het onderwijs. In de loop van de tijd werd echter de invloed van de overheid steeds groter. Dat leverde regelmatig competentiestrijd tussen kerk en overheid op.

Naast de verhouding kerk en overheid besteedt Uil ook aandacht aan de schoolmeesters en het onderwijs dat ze gegeven hebben. In het laatste deel van het proefschrift gaat Uil in op de leerlingen en de resultaten van het onderwijs.

Het is de kracht van Uil dat hij van de genoemde aspecten niet alleen de grote lijnen schetst, maar deze met tal van concrete voorbeelden weet te illustreren. Daar is, zo valt uit de bronvermelding in de voetnoten af te leiden, een indrukwekkende hoeveelheid Zeeuwse archieven voor geraadpleegd. Naast de kracht van het detail valt de grondigheid en volledigheid op, waarmee Uil het Zeeuwse onderwijs beschrijft. Werkelijk alles wat met onderwijs te maken heeft, komt uitvoerig en systematisch aan de orde.

Het resultaat van zestien jaar onderzoek mag er zijn. Uil heeft een Zeeuws standaardwerk over het onderwijs vanaf Reformatie tot aan de Franse Revolutie neergezet. Dit kloeke naslagwerk reikt ieder die geïnteresseerd is in de geschiedenis van het onderwijs een zee van informatie aan.

Dr. L.D. van Klinken

Het leven en sterven van meneer Kwaad, naverteld door M.J. Ruissen

De aanleiding tot het schrijven van dit boekje geeft Bunyan in een voorwoord van het originele boekje zelf aan: “Bij velen in ons land is De Christenreis goed ontvangen. Nu kwam de gedachte in mij op om in dit boek niet de reis naar de hemel te beschrijven, maar de reis naar de hel. Zoals de titel aangeeft, gaat het over: Het leven en sterven van meneer Kwaad.”

Het boekje bevat een samenspraak tussen de heer Wijsman en zijn buurman Oplettend. Samen zijn zij in gesprek over het zondige leven van meneer Kwaad. Bunyan geeft aan dat het beschrevene op waarheid berust. Ook het leven van Kwaads kameraden wordt beschreven. Bunyan beschrijft hoe Kwaad een slaaf is van de zonde en dat er vanaf zijn kinderjaren een steeds toenemen in het kwaad is. Als kind liegt Kwaad met een stalen gezicht, later steelt hij. Als hij bestraft wordt, reageert hij onverschillig en brutaal. Kwaad onteert de zondag, in toenemende mate. Met vloeken probeert Kwaad bij anderen ontzag te wekken. Soms lijkt het even beter met hem te gaan, bijvoorbeeld als hij bij een goede werkgever terecht komt. Na zich uitgeleefd te hebben met verschillende slechte vrouwen, trouwt hij op listige wijze een godvrezend meisje. Zij krijgt een slecht leven bij hem. Na haar sterven trouwt hij met een hoer. Uiteindelijk komt Kwaad tengevolge van zijn zondig leven ziek op bed te liggen. Hij toont dan nog steeds geen berouw, wil beslist niet aan zijn zondig leven herinnerd worden, bidt niet en is als het ware dood voor de dood. Aangrijpend is dat hij heel rustig sterft.

Dhr. Ruissen heeft het boek eenvoudig herschreven. Dat is over het algemeen goed gedaan. Wat mij betreft had het voor onze jonge mensen soms nog wat meer ingekort mogen worden. Die vrijheid mag je nemen als je een boek navertelt. Voor de hedendaagse (jonge) lezer vraagt het soms wat inspanning om door te blijven lezen.

Dit boek is vooral geschikt om in het gezin, hoofdstuk voor hoofdstuk, gelezen en besproken te worden. Achter elk hoofdstuk zijn gevarieerde gespreksvragen toegevoegd. Ook zijn er in deze derde druk eenvoudige vragen toegevoegd voor de kleintjes. Dit maakt het boek erg geschikt voor huisgodsdienst op zaterdagavond of op de zondag. Bunyan houdt vooral onbekeerden in dit boek een confronterende spiegel voor.

Na de eerste druk in 1995, verscheen er een tweede in 1997. Deze derde druk is ook anno 2016 het lezen waard!

N.a.v. Het leven en sterven van meneer Kwaad, John Bunyan, naverteld door M.J. Ruissen, 2016, Uitgeverij De Ramshoorn, ISBN 9789080238916, prijs € 18,50.

M. den Haan

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen