Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

VADERLANDSCHE GESCHIEDENIS.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

VADERLANDSCHE GESCHIEDENIS.

c. De Romeinsche bezetting en haar cultuurinvloed

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het bezette gebied. ± 50 v. Chr. zaten dus de Bataven als vrienden en bondgenooten der Romeinen in hun „Insula" ten Z. van den Rijn (= Oude Rijn — Vaartsche R — Rijn).

In het tegenwoordig Belgenland en Frankrijk (= Gallia) waren de Romeinen heer en meester. De vermeestering van deze gebieden door J. Caesar was niet bepaald een „militaire" wandeling geweest. Sommige stammen, b.v. de Nerviers, gingen geheel te gronde. Van de 60.000 strijders bleven er nauwelijks 500 over. Ze deinsden geen stap terug. Stijgend op de hoopen der gevallen kameraden, trachtten ze de aanrukkende Romeinen van de hoogte uit te treffen.

Zoo was nu het land ten Z. en W. van den Rijn, Romeinsch gebied en kwam het volgend probleem: de verovering van Germania, n.1. het gebied ten N. en O. van den Rijn (Friezen-Duitschland). Maar dat hebben ze niet kunnen veroveren.

We kunnen dan ook zeggen, dat minstens tot het midden der 4e eeuw de Rijn de grens en tevens de verdedigingslinie vormde van het R. gebied, plus de grenswal (limes) van 548 km, waar in 1000 torens en waarachter 100 legerplaatsen, loopend van den Taunus tot den Boven-Donau.

Ook in ons land waren zulke legervestingen (castra) b.v. Fectio (nu: Vechten), Noviomagus (nu Nijmegen), Castra Vetera (nu Xanten) enz. Deze castra waren onderling verbonden door heir (= leger) wegen.

De bekende K. Augustus zond nu in 12 v. Chr. zijn stiefzoon Drusus met een vloot en troepen den Ouden Rijn af. Hij ging de Noordzee op, viel het Vlie binnen en onderwierp de Friezen. Hij had buitenom ook naar Germanië gewild, maar de Noordzee was te onstuimig en zijn schepen te klein. Dan maar op een andere manier: hij liet de Vecht uitdiepen en nu ging het van C. Vetera, binnendoor via Rijn, Kromme Rijn, Vecht, Flevo Meer, Noordzee: de zeeweg werd er een beetje korter door.

Maar Drusus stierf, nog maar 29 jaar, (hij verongelukte met zijn paard) en werd opgevolgd door zijn broer Tiberius (den lateren keizer). Aan dezen gelukte het Germanië te vermeesteren tot aan de Elbe. Een prachtig bruggenhoofd. Ja, maar daar bij den Harz zat de Cheruskenvorst Arminius en deze bestond het in 9 n. Chr. tegen Varus op te trekken en 20.000 Romeinen neer te slaan. Germanië voor de Germanen! Zijn standbeeld (Hermann denkmal) staat bij Detmold in het Teutob. Woud.

Dat was voor de Romeinen een angstig oogenblik. Zouden de Germaniërs doorstooten via de Insula naar het Z. en zoo het Rom. Rijk binnendringen?

Er gebeurde niets. De Bataven bleven trouw en de Friezen...... keken de kat uit den boom.

Eenige jaren later hebben de Romeinen het nog eens beproefd Germanië te veroveren. Tiberius, inmiddels keizer geworden, zond zijn neef Germanicus (zoon van Drusus) er weer op af. Deze trok met een groote vloot vanuit Fectio door het Flevomeer en het Vlie de Noordzee op. Maar het was zulk boos weer, dat hij van geluk mocht spreken het Vlie weer binnen te kunnen vallen.

Germanicus werd door den keizer teruggeroepen naar Rome en hiermee werd verklaard: we kunnen Germanië er niet onder krijgen.

Het verblijf der Romeinen heeft in deze streken zijn sporen achtergelaten, die gedeeltelijk tot op heden nog merkbaar zijn.

Zij zorgden voor goede bedijking langs zee- en rivierwater, legden vaste wegen en bruggen aan, de landbouw ontwikkelde zich, nu „de sterke arm" het onderling getwist remde; enkele nieuwe huisdieren en cultuurplanten werden geïmporteerd.

De R. castra waren tevens marktplaatsen (aanv. ruilhandel). Bataven, Friezen en Menapiers gingen aan zeevaart doen. In huizenbouw, kleeding, wapenen enz. kwam ook verandering.

Merkwaardig, dat de Zuidlimburgsche hoeve van heden nog overeenkomt met de Romeinsche villa (= landhoeve) van vroeger.

Veel Ned. woorden zijn aan het Latijn ontleend. B.v. leeuw (leo), populier (populus), roos (rosa), enz. Te veel om op te noemen. Kortom, we werden geromaniseerd.

De Bataven hadden ook een stad: „de stad der Bataven". Zij moet ongeveer gelegen hebben, waar nu Nijmegen ligt. Daar konden ze zich bergen, als er soms eens een invasie uit Germanië kwam!

Al wat de Romeinen hier aan cultuur brachten, was echter puur eigenbelang. Het zou spoedig blijken.

De Friezen stonden het eerst op, n.1. 28 n. Chr. Zij moesten koeienhuiden leveren, die men gebruikte om over de schilden te spannen. De belastingambtenaren hingen ze op toen die grootere huiden vorderden, dan ze leveren konden. Maar Tiberius liet ze begaan. Hij kende de Germanen.

Eerst in 47, onder K. Claudius, zijn ze weer onderworpen door Corbulo.

Ook de Bataven begonnen te mopperen. Ook hier allerlei afpersingen. Inplaats van jongelui namen ze kinderen en grijsaards. In de Insula lag toen een Bataafsche legerafdeeling, gecommandeerd door den zeer vrijheidlievenden Bataaf J. Civilis. Deze koesterde een bitteren haat tegen de Romeinen. Nero had n.1. zijn broer ter dood veroordeeld en hij zelf had met de gevangenis kennis gemaakt. De Romeinsche officieren vertrouwden hem in 't geheel niet. Hij was te illegaal! Civilis besloot dan ook de eerste de beste gelegenheid aan te grijpen, de Bataven tot de vrijheid te leiden. En die gelegenheid kwam in 't jaar 69. Een jaar te voren was Nero gestorven en twee veldheeren, Vitellius en Vespasianus betwistten elkaar het keizerschap. De eerste was door de legioenen aan den Rijn, de ander door die in het Oosten tot keizer uitgeroepen. Vesp. vroeg ook hulp aan Civilis en deze vond het een prachtgelegenheid de Romeinen te bestrijden onder den schijn van een Rom. partij te helpen. Vitellius had zich bovendien ernstig het misnoegen van de Bataven op den hals gehaald door zijn vorderingen van Bataafsche jongelui. Kortom, een pracht kans.

Civilis verzekerde zich van de hulp van de wichelares Velleda, riep de energiekste Bataven ter vergadering samen in een heilig bosch, wist ook de Kanninefaten en Friezen voor zijn plannen te winnen en het leger trok onder aanvoering van den Kanninefaat Brinio tegen de Romeinen op.

't Ging alles goed, totdat Vitellius verslagen was. Nu bleken de geheime bedoelingen van Civilis. Van erkenning van Vespasianus was geen sprake! Ook een Gallisch bloc (de Treviren; hoofdstad Trier) stond op. De „Geallieerden" boekten menige winst. Ze vermeesterden zelfs C. Vetera. In deze hachelijke omstandigheden zond Vespasianus zijn veldheer Cerealis, die er een eind aan maakte, al ging het niet van een leien dakje. Met het Gallisch bloc had hij spoedig afgerekend; maar Civilis gaf hem handen vol moeite. De Kanninefaten wisten zelfs een naar hun kusten afgezonden vloot te vernietigen!

Toch moest Civilis ten slotte wijken naar zijn eiland, op den voet gevolgd door Cerealis. Deze paste daar de taktiek van de verschroeide aarde toe, alleen de goederen van Civilis sparend. Deze werd daardoor bij zijn eigen volk verdacht en moest vluchten over den Rijn, Germanië binnen. Maar nog was Cerealis er niet. Want Civilis verzamelde ginds aan den overkant een nieuwe legermacht.

Hij begon daarom te onderhandelen met de Bataven, met Velleda en met Civilis zelf. Op een afgebroken brug over de Nabalia (IJsel?) had een mondgesprek plaats en eenigen tijd later werd het bondgenootschap vernieuwd. Nieuwe verwikkelingen zijn in den vervolge uitgebleven. Met de Romeinsche legers trokken de Bataafsche jongelui weer overal heen, zelfs naar Brittannië en het Balkan schiereiland. Alleen schijnen de Romeinen geen afzonderlijke Batavenlegioenen meer gevormd te hebben: ze zaten tusschen de anderen in! Mijn lezers zullen zeker wel begrijpen waarom.

't Jaar 70!

Dit artikel werd u aangeboden door: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 16 augustus 1946

Daniel | 8 Pagina's

VADERLANDSCHE GESCHIEDENIS.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 16 augustus 1946

Daniel | 8 Pagina's