RONDOM KERK EN STAAT

Ditmaal vertoeven tv ij eens bij het bestuur onzer provincies. Dit voor het voetlicht te halen is tvel nodig, want over het algemeen is de belangstelling voor de provincie maar matig. Toch is er nog een goede zijde aan die mindere belangstelling, want men mag er uit afleiden dat de zaken goed marcheren. Schokkende beslissingen vallen daar niet en men krijgt uit de verslagen en wat er voorts bekend wordt de indruk, dat er serieus gewerkt wordt. En komt al de politiek om de hoek kijken, men kan toch niet zeggen dat de Pr. Staten zulke verpolitiekte colleges zijn als de Kamers of de Gemeenteraden.

Het bestek van deze artikelenreeks brengt mede, dat wij nu maar beknopt enige hoofdzaken vastleggen. Het aantal Statenleden is voor elke provinciie apart bepaald, namelijk:

Drente 35, Friesland 50, Groningen 45, Overijsel 47, Gelderland 62, Utrecht 41, N.-Holland 77, Z.-Holland 82, Brabant 64, Limburg 45, Zeeland 42. Totaal 590. De statenleden zijn ook kiezers, cl.w.z. zij verkiezen de leden van de Eerste Kamer. Uit dien hoofde reeds is een statenr verkiezing belangrijk! De staten vergaderen als regel twee maal per jaar in een zitting die omstreeks een ivee\ki duurt. Te voren komen de leden wel sa-

men in commissievergaderingen. Ook wordt er vergaderd wanneer er spoedzaken zijn. In de wet is het dagelijks bestuur der provincies aan een college van Gedeputeerde Staten opgedragen, dat zijn 4 d 5 personen (oncler wie zich ook al dames bevinden) die do o r en u i t de prov. staten gekozen worden, De gedep. staten zijn dus dagelijks present om hun werk te doen, en genieten salaris; de statenleden hebben alleen presentiegeld plus reiskosten op de dagen van vergadering.

Het provinciaal bestuur heeft een griffier, die door de staten wordt benoemd, evenzo een hoofd-ingenieur voor de waterstaatszaken. Denk voorts aan de polderzaken, wegenwet, verenreglement en de subsidies voor krankzinnigenzorg; voor zwakzinnigen en andere sociaalmisdeelden.

De Gedeputeerde Staten hebben het toezicht op de financiën der gemeenten en ook de goedkeuring van gemeentelijke verordeningen. Dit zijn zeer belangrijke bevoegdheden. Men heeft voor al deze zaken ook knappe ambtenaren nodig. Voeg daarbij dat de Gedeputeerden ook belast zijn met de administratieve rechtspraak, clat is rechtspraak in geschillen over het bestuur van gemeenten, waterschappen, polders enz. enz., en ge begrijpt dat de kiezers goecl moeten opletten wie zij bij een verkiezing in de prov. staten brengen, want zij aanvaarden de verantwoordelijkheid voor het bestuur, wanneer hun mensen gekozen worden. Aan het hoofcl van de provincie staat cle Commissaris van cle Koningin. Deze hoge functionaris wordt door cle Koningin benoemd. De titel „commissaris' is niet zo mooi, ze heeft iets stroefs. De benoeming, zonder enige voordracht, door de Kroon stamt nog uit de tijd toen men bang was dat cle provinciën weer hun oude zelfstandigheid zouden terugeisen.

Een commissaris houdt nu eenmaal toezicht. Deze commissaris stemt mede in het college van Gedep. Staten, niet in de vergadering der provinciale staten.

Hij is ook voorzitter van beide instanties. Deze post is altijd aan personen van hoge statuur toegewezen'; de laatste jaren zijn het niet uitsluitend adellijke personen die benoemd worden. Ook dragen zij zelden meer cle rok, de geklede jas of liet jacquet waarin ik enkelen hunner nog al eens zag verschijnen, 't Zit 'm niet in de kleren, zegt men. Nu, dat dit clan blijke uit de daden. Dr. van Karnebeek uit Z.-Holland was ook Kamerheer van de Koningin en droeg, wanneer hij met H.M. medeging een grote gouden sleutel aan de gordel van zijn fraai ambtsgewaad.

Nu letteti wij nog even op de inpassing van de provincie in heel het bestuursbeleid van ons land. De provincies zijn autonoom, dat is zelfstandig. Maar toch niet zo, clat zij maar wat zouden mogen vrijbuiteren. Ja, ja, ge weet nooit hoe de zaken nog eens lopen; in Finsterwolde willen cle communisten nu de baas spelen. Nemen nu cle Staten een besluit clat de Commissaris helemaal verkeerd acht,

dan draagt hij het aan de Koningin ter vernietiging voor. De Raad van State geeft er dan eerst advies voor. Wij ontmoeten dus in de provincie een gedecentraliseerd bestuur, dat zich bij de volksaard en omstandigheden kan aanpassen, maar toch weer niet zo, dat de band met het nederlandse bestuur als geheel schade lijdt. De draden lopen ten slotte in Den Haag bij HM. de Koningin samen. Nu ook niet te vergeten de minister van Binnenlandse Zaken, die in dit alles een woordje medespreekt en ook raadsman van de Kroon is.

Ten slotte. De Commissaris van de Koningin zendt aan Haar een voordracht van drie personen wanneer er een vacature-Burgemeester in zijn provincie is ontstaan. Dat is ook al weer heel belangrijk; staat U niet op zijn voordracht dan zult U vrij zeker ook niet benoemd worden. En de burgemeesters beschouwen de Commissaris dan ook als hun naaste chef, aan wie zij ook verantwoording schuldig zijn en van wie zij instructies kunnen krijgen.

De Commissaris komt dus van boven-af in dc Staten. Dat kan wel eens wat vreemd aandoen. Daar staat tegenover dat wanneer men deze hoge ambtsdrager door of uit de staten zelf deed verkiezen, hij misschien niet vrij genoeg tegenover de mensen zou staan. Men moet voor zulk een gewichtige post naar alle kanten veilig en vrij staan. Men moet er prima mannen voor hebben; ik spreek nu maar naar de mens, en ik stel de eisen voor hen die een ambt vervullen hoog. Het regeren en besturen van een volk vordert dat dan ook.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen