Volkeren rondom Israël

3.

Hammurabi

In het eerste artikel hebben we gezien dat ± 1950 v. Chr. het Sumerische rijk begon te vervallen en dat een koning uit het noorden het land veroverde. Deze periode van verval duurde tot omstreeks 1800 v. Chr. Toen stond de koning van de stad Babyion op, en verjoeg de vreemde overheersers. Deze koning was Hammurabi, de stichter van het grote Babylonische rijk. Babel werd gedurende meer dan duizend jaar de voornaamste stad ter wereld, zoals later Rome, in de vorige eeuw Parijs en thans New-York. Deze stad werd het middelpunt van de handel tussen het verre oosten (voor Indië) en het verre westen (Klein Azië). De Babylonische taal werd de wereldtaal. Deze Hammurabi wordt door sommigen wel gehouden voor Amrafel, de koning van Sinear (= Sumer) uit Genesis 14 : 1. Dan is hij dus een tijdgenoot van Abraham geweest.

Hammurabi is één van de beroemdste figuren uit de oudheid geworden door het enorme wetboek dat hij schreef. In 1901 vond men n.1. in de oud-Perzische stad Susa de zgn. Hammurabi-steen, een geweldige steen, helemaal volgeschreven met spijkerschrift. Deze spijkerschrifttekst bleek de grote verzameling wetten van Hammurabi te zijn! Deze wetten tonen enige overeenkomst met de mozaïsche wetten, die pas ruim vijfhonderd jaar later tot stand kwamen.

Het grote verschil is echter, dat de wetten van Hammurabi zuiver juridisch waren, terwijl die van Mozes vanzelfsprekend geheel religieus geaard waren, daar ze immers rechtstreeks door God gegeven waren. De religieuse aspecten van de misdrijven laat Hammurabi buiten beschouwing. Men kijkt, wat het bepalen van de straffen betreft, alleen naar de grootte van de schade die is toegebracht, terwijl naastenliefde en schuldgevoel niet aan de orde komen, laat staan echt berouw. Evenmin worden kwade wil en kwade begeerten gestraft. Doordat de strafnorm onveranderlijk is, krijgen deze wetten een aanblik van meedogenloosheid, waardoor wij, met onze begrippen, gauw aan onrechtvaardigheid gaan denken. We moeten echter niet uit het oog verliezen, dat deze wetten voor die tijd een ge-weldige vooruitgang waren.

Hammurabi deed zijn best om de wetgeving humaner te maken, hij wilde de maatschappelijk zwakken omhoog helpen. Ook deed hij veel aan de bescherming van weduwen en wezen.

Nu volgen enkele voorbeelden van zijn wetten.

Hammurabi trad streng op tegen dieven en helers. Meestal moesten ze met hun leven boeten, in enkele gunstige gevallen werden de handen afgehakt, of moesten ze boete betalen, ten hoogste dertig maal de waarde van het gestolen goed. Degene die een ander vals van diefstal beschuldigde, moest worden gedood. Een inbreker moest gedood worden en begraven op de plaats waar hij de diefstal gepleegd had.

Volgens het oud-Sumerische familierecht werd het huwelijk nog slechts als vrouwenkoop beschouwd. Hammurabi bepaalde hierover: „Wie een meisje met geweld wegvoert, tegen de wil van haar ouders in, en met haar huwt, moet gedood worden." Ontrouwe echtgenoten moesten eveneens gedood worden. Echtscheiding was voor Hammurabi's tijd voor mannen gemakkelijk te verkrijgen, voor vrouwen echter in het geheel niet. Hammurabi beperkte het recht van de man op echtscheiding, terwijl vrouwen er in bepaalde gevallen in beperkte mate ook recht op kregen.

Volgens de oude Sumerische wetten konden de ouders hun kinderen zonder meer verstoten. Hammurabi beperkte deze heerschappij van de ouders. Er moesten geldige redenen zijn voor het verstoten van een kind, en alles moest door een rechter onderzocht worden.

Wat de strafbepalingen voor verwondingen of ander lichamelijk letsel betrof, hiervoor gold ook bij Hammurabi: „Oog om oog en tand om tand", een vergeldingsprincipe, dat we ook in het oudisraëlische recht terugvinden. Deze strenge maatregel geldt merkwaardigerwijs alleen wanneer de benadeelde een voornaam iemand is, anders is het voldoende dat de schuldige boete betaalt. De wetten van Hammurabi bleven ook na de ondergang van het Babylonische rijk van betekenis. Het Babylonische recht leefde voort in het Perzische rijk, en ook daarna, misschien in het Romeinse, maar zeker in het mohammedaanse recht kan men het terugvinden.

Hammurabi was als een vader voor zijn volk. Hij was overal mee op de hoogte. Had het hof in Babel, of, wanneer men in oorlog was, een troepenmacht, ergens behoefte aan, dan werd de koning op de hoogte gebracht en hij gaf persoonlijk bevel om de nood te lenigen.

Zijne Majesteit liet in Babel een geweldig graanmagazijn bouwen, waar enorme graanvoorraden konden worden opgeslagen, om, in jaren van misoogst, hongersnood te voorkomen.

Op de spijkerschrifttabletten, die bewaard gebleven zijn, zijn ook een groot aantal particuliere brieven gevonden, die ons in staat hebben gesteld een indruk te krijgen van het leven van de gewone man in Babylonië. Ook bevinden zich hieronder enige liefdesbrieven. Een citaat uit een van deze oudste liefdesontboezemingen is: „Mogen de goden je terwille zijn en mogen ze je beschermen. Schrijf hoe je het maakt! Luister, ik begaf mij naar Babyion. Ik zag je niet en werd daar heel bedroefd over. Stuur mij een boodschap wanneer je komt, zodat ik weer blij kan zijn! Dat je, terwille van mij, in alle tijden moge blijven leven!"

Ook krijgen we uit sommige brieven een goede indruk van het gevangeniswezen van die tijd. Zo bijvoorbeeld: „Zend mij knoflook en uien, opdat ik niet sterf, en een kleed, opdat ik mijn naaktheid kan bedekken."

Dit citaat spreekt boekdelen.

Zolang over Babylonië krachtige heersers bleven regeren, zoals Hammurabi en anderen, was dit land sterk genoeg om alle aanvallers af te slaan. Maar evenals alle andere volken die in de loop der tijden tot grote bloei gekomen zijn, verslapte ook Babylonië. Het aantal vrije boeren verminderde snel, de vruchtbare grond werd opgeslokt door kroon, tempels en grootkapitaal, de boerenstand verviel tenslotte tot lijfeigenschap. Omstreeks 1530 v. Chr. was Babels kracht zover verdwenen, dat het een nederlaag leed tegen de Hittieten. Tenslotte werd het land afhankelijk van een buurvolk in het noorden: de Assyriërs.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen