Vóór 150 jaar:Wereldhistorische slag

| RONDKIJK I

Vóór 150 jaar: Wereldhistorische slag

bij Waterloo Deze keer een stukje vaderlandse geschiedenis: Op 18 juni a.s. zal het 150 jaar geleden zijn, dat bij Waterloo de wereldhistorische slag werd geleverd, waarmee een einde kwam aan de heerschappij van Napoleon. Deze slag was voor geheel Europa van grote betekenis en zeker ook voor Nederland. Trouwens, de Nederlanders hebben een groot aandeel in deze overwinning gehad, omdat kroonprins Willem, onze latere Koning Willem II, tegen Wellington's orders in, met een gebrekkig leger stand wist te houden op het kruispunt Quatre Bras, waardoor de Pruisen de gelegenheid kregen het slagveld van Waterloo tijdig te bereiken om het pleit te beslechten.

Nederland kreeg in 1813 zijn vrijheid van onder het Franse bewind, maar werd niet hersteld in zijn oude vorm. In de plaats van de Republiek der Verenigde Nederlanden kwam het Koninkrijk der Nederlanden; inplaats van het stadhouderschap kwam het koningschap onder de Souvereine vorst Willem I. Deze had met vele moeilijkheden te kampen, vooral bij het vormen van een voldoende krijgsmacht om de staat te kunnen beschermen; slechts enkele officieren hadden bij Oranje's wederkeer in Nederland het Franse leger verlaten en hun diensten aan de Prins aangeboden. Anderen wilden niet direct hun eed op het Franse vaandel breken; toen echter Napoleon naar Elba was verbannen, meenden zij, dat zij het er nu wel op konden wagen. De oudste zoon van de souvereine vorst was tot hoofd van het leger aangesteld, maar wist met de beste wil slechts een gebrekkig, ongeoefend legertje bijeen te brengen. Er was grote onrust in Europa, toen bekend werd, dat Napoleon, ondanks de Engelse waakzaamheid, Elba had verlaten. In Weenen waren de afgevaardigden der Mogendheden in congres verenigd, om de warwinkel van rijken en rijkjes, die Napoleon geschapen had, weer in orde te brengen. Ter afwisseling hield men feesten, waarom men de samenkomst spottend „het dansende congres" noemde. De schrik sloeg de heren in de benen, toen ze hoorden, dat Napoleon te Parijs weer tot keizer was uitgeroepen. Napoleon deed het aanbod in vrede met het overige Europa te willen leven, als men hem Frankrijk liet, met de oude grenzen van vóór 1793. Dat aanbod namen de Verbondenen niet aan, zodat nog éénmaal de wapenen uitspraak moesten doen over het lot van Europa.

Twee legers maakten zich op om de vrijheid van Europa te verdedigen: een Pruisisch leger onder Blücher en een Engels leger onder Wellington. Napoleon besloot tot de aanval vóór beide legers zich konden verenigen. Eerst greep hij de Pruisen aan en bracht hen een nederlaag toe bij Ligny; aan maarschalk Grouchy liet hij de vervolging van de verslagen vijand over en trok zelf op tegen Wellington die bij Brussel stond. De Pruisen waren wèl verslagen, maar echter niet vernietigd. Dit was wel geheel buiten de rekening van de soldaten-keizer.

Kroonprins Willem, die onder bevel van Wellington stond, had zijn hoofdkwartier te Braine-le Comte. In de morgen van de 15e juni had hij daar de voor-

posten nog bezocht en niets van de Fransen bemerkt. Hij was daarop teruggekeerd om met de andere hoofdofficieren van het Engels-Nederlandse leger een bal bij te wonen ten huize van de hertogin van Richmond, toen de tijding kwam, dat de Fransen bij Braine-le Comte waren. De Prins aarzelde geen ogenblik; hij wierp zich in het zadel — hij was een uitstekend rijder — en vier uur later stond hij met zijn hele troepenmacht bij Quatre Bras, een onbetekenend gehucht, waar de wegen Brussel-Charleroi en Nivelles-Namen elkaar kruisen en een viersprong vormen.

Keizer Napoleon, die de kaart van Europa op zijn duimpje kende, had aan maarschalk Ney opdracht gegeven deze viersprong te bezetten, maar Ney dacht dat dit wel los zou lopen, omdat de Prins van Oranje daar met slecht geoefende troepen lag die door de „ijzervreters" van Napoleon wel onder de voet zouden worden gelopen. De oude maarschalk onderschatte de strategie van de jonge Prins — die door Napoleon „hekkenspringer" werd genoemd — want deze wist door troepenverplaatsingen Ney in de waan te brengen, dat hij niet enkel tegen een Nederlandse voorhoede, maar tegenover een deel van de Engelse hoofdmacht stond, zodat hij slechts met de uiterste voorzichtigheid voorwaarts durfde trekken. Dit werd de oorzaak van zijn nederlaag. Het standhouden van de Hollanders, de Nassauers en de beroemde Brunswijkse huzaren (wier hertog en aanvoerder sneuvelde) heeft Wellington de kans gegeven bij Waterloo een sterke stelling in te nemen, vóór Napoleon op het slagveld verscheen.

Aan beide zijden stonden ongeveer 70.000 man tegenover elkaar. Het werd een ouderwetse veldslag van man tegen man, met helmen en wapperende pluimen, met sabels en bajonetten. Wellington kon door zijn kijker zien hoe Napoleon op zijn wit paard zijn troepen aanvoerde, vanuit de verte kon men het „Vive 1' Empereur" horen. De Engelsen moeten wijken, Napoleon is de zegepraal nabij. Maar opeens klinkt aan de andere kant kanongebulder — het zijn de Pruisen, die op onverklaarbare wijze aan Grouchy zijn ontkomen en zich met Wellington's leger hebben verenigd. Nu moeten de Fransen wijken — Napoleon wordt door zijn maarschalk van het slagveld gevoerd, voor de laatste maal en voor goed overwonnen. Hij gaf zich aan de Engelsen over en werd door de Verbondenen verbannen naar het eiland St. Helena, waar hij 5 mei 1821 als generaal Bonaparte overleed. In 1840 is zijn lijk naar Parijs overgebracht.

De sleutel van de triomf van de slag bij Waterloo op de 18e juni 1815 ligt dus — en dat alles onder Gods Voorzienig bestel— bij de zestiende juni, de slag bij Quatre Bras. Hollandse soldaten, niet in de 'beste conditie door de slechte weersomstandigheden want het land was drassig van de regen en onvoldoende geravitailleerd, hebben daar de pas verkregen vrijheid van hun vaderland met moed verdedigd.

Nu het 150 jaar is geleden, dat de beslissende slag bij Waterloo plaats had is het de moeite waard dit nog eens in 't kort op te halen. Een volk moet zijn geschiedenis kennen: laten onze jonge mensen zich er ook in verdiepen welke wonderlijke weg de Heere met Nederland gehouden heeft. Opdat wij Zijn daden niet zullen vergeten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen