Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

KALKAR EN ONZE ENERGIEVOORZIENING

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

KALKAR EN ONZE ENERGIEVOORZIENING

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

RUMOER ROND KALKAR.

In de dagbladen kun je herhaaldelijk berichten aantreffen over de in aanbouw zijnde snelle kweekreactor bij het Duitse plaatsje Kalkar. Diverse groepen in onze samenleving, zoals b.v. de Derde Wereldwinkels, protesteren fel tegen de bouw van deze reactor. Aan een grote protestdemonstratie, gehouden op 28 september 1974, werkten ook diverse — voor het merendeel linkse — politieke partijen mee.

In 1966 besloot de Nederlandse regering, net als België en Luxemburg, voor 15% deel te nemen aan het Kalkarprojekt. West-Duitsland neemt daaraan voor 70% deel. Voorzover het Nederland betreft worden de benodigde financiën geïnd via de elektriciteitsmaatschappijen, die over het elektriciteitsverbruik door de afnemers 3% zgn. Kalkarheffing berekenen. Hoewel slechts enkele honderden Nederlanders principieel weigerden deze heffing te betalen, besloot minister Lubbers enkele weken geleden de mogelijkheid te openen voor gemoedsbezwaarden om het verschuldigde bedrag te storten in eert apart fonds. Hieruit zal dan onderzoek naar alternatieve energiebronnen worden gefinancierd. De Zuidlimburgse gemeente Hulshorst besloot onlangs de Kalkarheffing niet meer te zullen: betalen.

Het bovenstaande laat zien dat Kalkar een omstreden zaak is. In dit artikel willen we nagaan in hoeverre de kritiek tegen dit projekt gerechtvaardigd is.

WAAR GAAT HET OM ?

Allereerst moet de vraag gesteld worden waarom aan de opwekking van elektriciteit m.b.v. kernenergie is begonnen. Als belangrijkste oorzaak moet dan gewezen worden op de bij deskundigen reeds langere tijd levende vrees dat, bij blijvende toename van het energieverbruik met de huidige snelheid, binnen enkele tientallen jaren de gasen oliereserves uitgeput zullen zijn.

De olieboycot door de Arabische staten aan het einde van 1973 liet ons duidelijk onze afhankelijkheid van de olieproducerende landen voelen. Door deze boycot werd de bezinning op vragen rond de energievoorziening gestimuleerd, zowel wat betreft de benutting van andere bronnen als een zuiniger gebruik van de energie.

WAT IS KERNENERGIE ?

Allereerst moeten we twee typen kernreactoren onderscheiden: de conventionele kerncentrales, ook wel lichtwaterreactoren genoemd (zoals b.v. die in Dodewaard en Borssele) en snelle kweekreactoren. Bij de lichtwaterreactoren wordt elektriciteit opgewekt met de energie die, vooral in de vorm van warmte, vrijkomt bij de splijting van uranium-235. Deze splijting vindt plaats onder nauwkeurig gekontroleerde omstandigheden. In de snelle kweekreactor worden eerst uranium-238 atomen „veranderd" in plutonium-239 atomen, waarna splijting hiervan plaatsvindt. Bij de splijting van plutonium-239 komen echter deeltjes vrij, die uit het uranium-238 nieuw plutonium-239 maken, m.a.w. de eigenlijke splijtstof wordt in het reactorvat zelf voortdurend bijgemaakt uit uranium-238.

VOORDELEN VAN KERNENERGIE.

Eén van de grote voordelen van de kernenergie is dat het proces geen zuurstof verbruikt en er geen kooldioxide wordt gevormd. Dit in tegenstelling tot de verbranding van aardgas en aardolie. Het gehalte aan kooldioxide in de atmosfeer neemt de laatste tientallen jaren aantoonbaar toe, en zou volgens bepaalde theorieën van grote

invloed zijn op het klimaat op aarde. Tevens wordt bij kernenergie gebruik gemaakt van een zeer geconcentreerde energiebron: een pond uranium levert evenveel energie als 1300 ton steenkool. Daar het natuurlijk voorkomende uraniumerts vrij zeldzaam is en slechts voor ± l"/o bestaat uit uranium-235 en voor 99"/o uit uranium-238 zou, bij gebleken toepasbaarheid van snelle kweekreactoren, een uitputting van de hoeveelheid beschikbaar uranium veel langer duren.

NADELEN VAN KERNENERGIE.

Er is echter ook een keerzijde van de medaille. T.o.v. de lichtwaterreactoren levert de snelle kweekreactor meer risiko, omdat het proces minder gemakkelijk te regelen is. Terecht kan men zich afvragen of het gevaar van een katastrofe, ondanks de meest vernuftige veiligheidssystemen, niet reëel is als men bedenkt dat de Kalkarcentrale 120 km buisleiding met 20.000 lasnaden zal gaan bevatten. Dit temeer als we bedenken dat de centrale in b.v. Dodewaard herhaaldelijk stil ligt door het voorkomen van haarscheurtjes in de wand van het reactorvat.

Hoewel in een boekje van de N.V. Samenwerkende Elektriciteitsproduktie Bedrijven gesteld wordt dat voldoende maatregelen genomen worden om de veiligheid te garanderen, blijkt nu dat de technische problemen veel groter zijn dan aanvankelijk werd gedacht. Momenteel wordt er reeds mee gerekend dat het Kalkarprojekt tweemaal zoveel zal gaan kosten als aanvankelijk werd geraamd.

Ook in Amerika gaat men steeds meer twijfelen aan het nut van de snelle kweekreactor. Vanuit de kringen van tegenstanders van het Kalkarprojekt wordt daarom aangedrongen op een herwaardering van de Nederlandse deelneming aan dit projekt. Daar komt bij dat de energie-leverantie door de lichtwater-en snelle kweekreactoren door de deskundigen wordt gezien' als een overbruggingsperiode. Men verwacht rond het jaar 2000 nl. dat de zgn. kernfusie-techniek zover zal zijn ontwikkeld dat toepassing op grote schaal mogelijk is. Daar bij kernfusie waterstof als brandstof wordt gebruikt is de vraag van uitputting nauwelijks relevant. Nu zou de uitputting van de uraniumvcorraden, naar meer en meer wordt gemeend, niet zo'n vaart lopen dat de overbrugging van deze periode niet mogelijk zou zijn met de lichtwaterreactoren.

RADIO-AKTIEF AFVAL.

Een probleem bij zowel de lichtwater-als de snelle kweekreactor is de verwerking van het radio-aktieve afval, dat door deze centrales bij het splijtingsproces wordt geproduceerd. Het radio-aktieve afval zou, indien het in het milieu terecht zou komen, gevaren voor de mensheid opleveren. Radio-aktieve straling beschadigt vooral snel-delende cellen', en kan daardoor aanleiding zijn tot erfelijke afwijkingen bij het nakomelingschap.

Het geproduceerde radio-aktieve afval gaat meer of minder snel over in niet meer radio-aktief afval, afhankelijk van de soort afvalprodukten. Ook de mate van gevaar dat het afval voor levende organismen oplevert, hangt af van de typen splijtingsprodukten. Om het meest gevaarlijke afval te laten overgaan in niet meer radioaktief afval moet het zeker enkele honderden jaren zorgvuldig worden opgeslagen.

Daarna brengt het vrijkomen van het afval in het milieu geen' risiko meer met zich mee. Indien in het splijtingsafval nog stoffen als plutonium-en americiumisotopen voorkomen, zou het afval zelfs enkele duizenden jaren uit de roulatie moeten worden gehouden. Euratom, de E.E.G.-organisatie die zich speciaal met kernenergie bezighoudt, schatte enkele jaren geleden de produktie van radio-aktief afval tot 1980 op ongeveer 35.000 kubieke meter.

Er wordt momenteel hard gewerkt aan de oplossing van de vraag hoe het afval veilig kan worden opgeslagen. Zo wordt o.a. gedacht aan de mogelijkheid het afval, na het in glazen bollen te hebben ingesmolten, te dumpen in onderaardse zoutlagen. Of het afval hier inderdaad veilig kan worden opgeborgen, hangt sterk af van de dikte en de ligging van deze zoutlagen. Ook is de mogelijkheid geopperd het afval te laten verzinken in het Antarctische poolijs. Momenteel is dit niet mogelijk vanwege een internationale afspraak uit 1959, waarbij het dumpen van radio-aktief afval in het ijs aan de Zuidpool wordt verboden. Tenslotte is er nog de theoretische mogelijkheid het afval met raketten de ruimte in te schieten. Een goede oplossing is tot op heden echter niet gevonden, zodat momenteel opslag in betonnen bovenaardse bunkers de meest toegepaste methode is.

Behalve de radio-aktiviteit van het afval doet zich vooral bij snelle kweekreactoren nog het probleem voor dat het door deze reactoren gebruikte plutonium bijzonder sterk kankerverwekkend is. Plutonium is tevens een geschikte stof voor het vervaardigen van atoombommen. Dit betekent dat uitgebreide veiligheidsvoorschriften moeten worden getroffen om te voorkomen dat deze stof in handen komt van b.v. terroristen. De Amerikaanse Commissie voor Atoomenergie heeft daarom o.a. aanbevolen een speciale politiemacht in te stellen voor het beveiligen van het plutonium. In de Amerikaanse Senaat worden stemmen gehoord, die deze aanbevelingen' onvoldoende vinden en de beveiliging van splijtbaar materiaal tegen diefstal een even grote prioriteit willen geven als aan de bedrijfsveiligheid van de centrales zelf.

WELKE BESLISSING NEMEN WE ?

Daar ik mijzelf niet wil rekenen tot deskundige, wil ik voorzichtig zijn met het uitspreken van een oordeel over de wenselijkheid van kerncentrales, en met name het Kalkarprojekt. Gezien de nadelen en problemen die kernenergie in zijn huidige vorm met zich meebrengt, is de nodige reserve wél geboden. Het benutten van de in Gods schepping aanwezige mogelijkheden betekent niet dat we onszelf daarbij in gevaar mogen brengen. Dat dit laatste niet het geval is, daarvan ben ik niet overtuigd. Indien we onszelf in gevaar brengen terwille van een stuk komfort en materieel genot, wat uiteindelijk toch een belangrijke faktor is in de huidige energiecrisis, dan lijkt het mij de roeping van de christen' met minder tevreden te zijn. Of zitten we zo vast aan de materialistische leefwijze dat we dit niet zouden willen? Het lijkt me goed onszelf deze vraag te stellen.

Tenslotte zou onderzoek naar de toepasbaarheid van alternatieve energiebronnen, zoals zonne-energie, wind-energie en geothermische energie, alsmede een onderzoek naar de mogelijke konsekwenties hiervan, krachtig gestimuleerd moeten worden.

Dit artikel werd u aangeboden door: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 14 februari 1975

Daniel | 20 Pagina's

KALKAR EN ONZE ENERGIEVOORZIENING

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 14 februari 1975

Daniel | 20 Pagina's