Zwakzinnigenzorg; onze zorg?

Om wie het gaat

Waar naar toe?

Om wie het gaat Ongeveer 3 procent van de bevolking is geestelijk gehandicapt, heeft in mindere of meerdere mate een achterstand in verstandelijk en sociaal funktioneren. Voor de Gereformeerde Gemeenten gaat het om ± 2500 mensen, variërend van zeer ernstig meervoudig gehandicapten, die vrijwel elke mogelijkheid tot ontwikkeling lijken te missen, tot mensen die het op de gewone lagere school net niet konden „bijbenen", maar die zich desondanks, soms met enige hulp, een plaats binnen het maatschappelijk gebeuren hebben weten te verwerven.

Het gaat bijvoorbeeld om: * een meisje van 15, dat geheel geholpen moet worden met aan-en uitkleden, wassen, eten, dat niet zindelijk is, vaak

ziek is, en alleen klanken uitstoot; * een vrolijk, ondeugend mongooltje van 8 jaar, voor wie geen lucifer veilig is; * een man van 30, die noch lezen, noch

schrijven kan, maar elke dag trouw naar de werkplaats gaat, en daar kerstkaarten of bloembollen inpakt;

* een vrouw van 40, die op voorspraak van de direktrice mee mag helpen in de afwaskeuken van het bejaardentehuis.

Een aanzienlijk deel van hen is blijvend aangewezen op speciale voorzieningen voor geestelijk gehandicapten: jeugdige zwakzinnigen op kinderdagverblijven of scholen voor buitengewoon onderwijs; ouderen op een sociale werkplaats of een dagverblijf voor ouderen. Wie niet thuis of bij familie kan blijven wonen, is aangewezen op een inrichting of een gezinsvervangend tehuis.

Waar naar toe?

In de meeste gevallen is de keus voor een bepaald soort voorziening vrij duidelijk. Simpel gezegd: de „betere" kinderen gaan naar een school (M.L.K.-of Z.M.L.K.school), de „anderen" bezoeken een kinderdagverblijf. Op latere leeftijd gaan de „beteren" naar een sociale, werkplaats, de „anderen" naar een dagverblijf voor ouderen. Als thuis wonen niet meer mogelijk of wenselijk is, gaan de „beteren" naar een gezinsvervangend tehuis, de „anderen" naar een inrichting.

Als eenmaal bekend is van welk soort voorziening iemand gebruik moet gaan maken, ontstaat er een nieuw probleem. Immers, van welke voorziening kan gebruik gemaakt gaan worden?

Ook voorzieningen voor geestelijk gehandicapten zijn min of meer „verzuild": er zijn „neutrale", roomskatholieke en protestants-christelijke instellingen. Verder heb.ben verschillende groeperingen ook hun

„eigen" voorzieningen: joodse, antroposofisch, etc.

De Gereformeerde Gemeenten hebben hun „eigen" instellingen in de vorm van gezinsvervangende tehuizen te Moerkapelle en 's-Gravenpolder. Soms is er zelfs geen sprake van een keuzemogelijkheid. Voor zover mij bekend zijn bijvoorbeeld alle sociale werkplaatsen gemeentelijke instellingen, die voor een bepaalde regio werken. Binnen een bepaalde regio is er slechts één sociale werkplaats. Datzelfde geldt in het algemeen ook voor kinderdagverblijven en dagverblijven voor ouderen. Zij gaan in het algemeen niet uit van een bepaalde levensbeschouwing, maar pretenderen „algemeen" te zijn.

Voor scholen, inrichtingen en gezinsvervangende tehuizen geldt dat zij meestal uitgaan van één van de drie genoemde „hoofdstromingen".

Naar een „algemene" instelling?

Mogen onze ouders hun kind toevertrouwen aan een „algemene" instelling?

Een sociale werkplaats, een kinderdagverblijf, een dagverblijf voor ouderen? De ervaring leert dat er gebruik van gemaakt wordt.

Ook bewoners van onze eigen gezinsvervangende tehuizen maken gebruik van de „algemene" sociale werkplaatsen en dagverblijven voor ouderen. Levert dat dan geen problemen op? Jawel, dat kan. De sfeer verschilt vaak in grote mate van de sfeer die we gewend zijn: taalgebruik, omgangsvormen, „achtergrondmuziek". Er kunnen aktiviteiten plaatsvinden waar ouders hun kind niet aan mee willen laten doen: karnaval, „disko", volksdansen, etc.

Maar alternatieven ontbreken!

Wat is dan de juiste handelswijze? Een goed kontakt met de leiding van zo'n voorziening is van wezenlijk belang. Zich op de hoogte houden van de gang van zaken is noodzakelijk, en wordt bovendien zeer op prijs gesteld. Bezwaren tegen deelname aan bepaalde aktiviteiten kunnen het best in alle openheid en eerlijkheid hiet de leiding besproken worden. Meestal zal

men bereid zijn rekening te houden met de ingebrachte bezwaren. Voor zover mogelijk zullen ze ook met hun kind spreken over de gevaren die kleven aan het bezoeken van een dergelijke voorziening.

Uit huis

In sommige gevallen is het niet langer mogelijk dat een geestelijk gehandicapte thuis blijft wonen: als de verzorging te zwaar wordt, als het gedrag te moeilijk wordt, als de ouders te oud worden of

overlijden, enzovoort. Waar dan naar toe? Logisch dat de meeste ouders er de voorkeur aan zullen geven dat hun kind in een „eigen" tehuis opgenomen kan worden. Dat is echter helaas niet altijd mogelijk. Op dit moment kunnen er ruim 40 gehandicapten een plaats vinden binnen de twee gezinsvervangende tehuizen van de

Gereformeerde Gemeenten.

En de anderen? Zij verblijven grotendeels in protestants-christelijke of „neutrale" instellingen. Het ontbreekt daar in het algemeen niet aan goede verzorging en deskundige begeleiding. Maar het heeft wel gevolgen op het gebied van kerkgang, bijbellezen, bidden en danken, vrije-tijdsbesteding, sfeer, enzovoort, hoewel elk tehuis en elke inrichting weer anders is. Je zou je er (hopelijk) nooit echt „thuis" voelen. Het tegendeel zal vaak het geval zijn.

Maar ook hier ontbreken alternatieven vaak!

Niet dan met pijn in het hart zullen ouders er toe overgaan hun kind toe te vertrouwen aan de zorgen van zo'n instelling.

De instellingen zullen waar mogelijk rekening houden met wensen van de gehandicapte zelf en zijn ouders. Ook dan is overleg met de leiding nodig, in eerlijkheid en openheid.

Wat te doen?

Het liefst zouden we zien dat .voor al onze geestelijk gehandicapten er de mogelijkheid was ze in „eigen" tehuizen op te nemen, als ze niet langer thuis kunnen blijven. Het liefst zouden we zien dat ze overdag naar een dagverblijf of een werkplaats konden van „eigen" richting.

De Vereniging Gehandicaptenzorg van de Gereformeerde Gemeenten onderzoekt voortdurend de mogelijkheden om op deze gebieden aktiviteiten te ontplooien. We zijn met handen en voeten gebonden aan allerlei wettelijke regelingen, die het uitvoeren van deze wensen moeilijk, zo niet

onmogelijk maken. Bekostiging met „eigen" middelen? Als er jaarlijks ettelijke miljoenen guldens op te brengen zijn, misschien het overwegen waard. Maar de volgende vraag is of de nodige begeleiding dan door „eigen" deskundige medewerkers gegeven kunnen worden. Sollicitatieprocedures voor de gezinsvervangende tehuizen ^doen het ergste vrezen.

Ik hoop dat er meer lezers van „Daniël" een Z-opleiding, M.B.O./H.B.O.-Inrichtingswerk gaan volgen of een opleiding Pedagogisch Medewerder.

Nog meer te doen

Weten jullie wie er uit jullie gemeente in een inrichting of gezinsvervangend tehuis verblijft? Gaan jullie er wel eens op bezoek? Haal je ze wel eens op voor de kerk? Voor de vereniging? Horen ze er al echt bij?

Op deze laatste vragen kunnen jullie een antwoord geven!

Maar doe dat dan niet op eigen houtje, overleg eerst met de ouders of familie en met de kontaktpersoon van Gehandicaptenzorg.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen