OP BEZOEK BIJ ONZE OUDSTE PREDIKANTSWEDUWE

Op haar trouwdag, 18 maart, waren we op bezoek bij de 97-jarige mevrouw P. Fraanje-Filius in Barneveld, weduwe van de onder ons welbekende ds. J. Fraanje. Ze woont in een huis naast de kerk, samen met haar dochter, mej. A. Fraanje, die haar ook verzorgt. Laatstgenoemde is al twintig jaar presidente van de vrouwenvereniging te Barneveld. Ook haar oudste dochter, mevrouw de weduwe F. Janse-Fraanje woont in hetzelfde huis. Mevrouw Fraanje, hoewel slecht ter been, is nog helder van geest, zodat we zonder veel inspanning het een en ander uit haar leven kon vertellen. Het was indrukwekkend en ontroerend om uit de mond van een bijna honderdjarige te vernemen, hoe de Heere haar geleid en ondersteund heeft in het leven.

Ze werd op 5 maart 1888 geboren te Yerseke en kwam uit een gezin van acht kinderen, waarvan zij toen op een na de jongste was. Haar vader heeft ze nooit gekend. Hij overleed in de strenge winter van 1890. De kinderen werden gedoopt in de Nederlands Hervormde kerk, waar ze later ook op de catechisatie gingen bij dominee Paauwe.

Mevrouw Fraanje, heeft u nog herinneringen aan die tijd?

Ja, zeker, in Yerseke is ds. Paauwe tot verandering gekomen. Zijn lessen en preken werden van toen af heel anders. Veel indruk heeft op mij een preek gemaakt over Lukas 11:9: Zoekt en gij zult vinden, klopt en u zal opengedaan". Ik moest het bekennen, dat ik nooit naar de Heere gezocht, noch naar Hem gevraagd had. Het werd een klagen vanwege mijn zonden. Zou het voor mij nog mogelijk zijn om zalig te worden? Dit alles greep mij zo aan, dat ik op bed terechtkwam en de dokter gehaald werd. Ik wist het niet meer en was met mijzelf aan een eind gekomen. De dokter kon mij echter niet helpen. Hij zei: e moet niet naar die kerk gaan, want ds. Paauwe maakt de mensen gek. Maar ik zei: ee dokter, het zit niet in mijn hoofd, maar hier, wijzend op mijn hart. Veel heb ik geschreid in die dagen, maar mocht ook weieens vertroost worden, met onder andere deze woorden: In stilheid en vertrouwen zal uw sterkte zijn". Dan werd het een wonder voor mij, dat ik nog zalig kon worden. Maar soms ook voelde ik mij weer zo verlaten, want o, die zonden.

Dan was de weg voor u weer toegesloten?

Ja, ik voelde mij dan zo ongelukkig. En juist in die tijd vertrok ds. Paauwe. Daarna ben ik in de Gereformeerde Gemeente naar de kerk gegaan. Op een keer kwam daards. Roelofsen preken en avondmaal houden. Ik dacht: dat is voor Gods volk en niet voor mij. Maar er was een begeerte in mijn hart en een vragen of de Heere de weg wilde wijzen. Toen werd ik bepaald bij de woorden: Komt, want alle dingen zijn gereed. Dezelfde woorden waar ds. Roelofsen over sprak. Maar ik durfde niet aangaan. Tot de Heere mij wees op het Lam Gods, dat de zonde der wereld wegneemt. Toen mocht ik opstaan, hoewel ik geen lid was. Ik zat daar in verwondering aan de derde tafel. Ik werd als het ware buiten mijzelf gezet. Ik kon nu ook aan mijn moeder vertellen, dat er uitkomst was voor iedereen. Drie van mijn zusters zijn later ook naar onze kerk gegaan.

U bent jong getrouwd. Waar en wanneer leerde u uw man kennen?

Met mijn vriendinnen ging ik nogal eens naar gezelschap. Op een avond kwam lerend ouderling Fraanje uit Kapelle-Biezelinge in Yerseke preken. Na die dienst hebben we elkaar voor het eerst ontmoet op gezelschap. Fraanje vertelde daar een en ander uit zijn leven. Daarna was het steeds in mijn hart, dat hij mijn man zou worden, maar ik dacht: at is van mijzelf. Ik vroeg de Heere, om deze dwaasheid weg te nemen, maar als de weg anders mocht zijn, of Hij dan Zelf het pad wilde banen. Dat gebeurde, want de Heere doet geen half werk. Ook Fraanje werd bij deze zaak bepaald en zo zijn wij op 18 maart 1909 getrouwd. Ds. Roelofsen leidde de kerkdienst en had als tekst, Jesaja 54 : 5. Enkele weken voor mijn

trouwen deed ik belijdenis en kreeg bij deze gelegenheid als tekst mee: es. 40 : 11: Hij zal Zijn kudde weiden gelijk een herder. Hij zal de lammeren in Zijn armen vergaderen en in Zijn schoot dragen. De zogenden zal Hij zachtjes leiden".

Weet u nog iets te vertellen over uw verblijf in Goes?

We waren blij met ons huis en de tuin, maar hadden erg veel last van muizen. De levensomstandigheden waren toen niet zoals tegenwoordig. Eens toen er synode gehouden zou worden, werd er slaapgelegenheid gezocht voor de afgevaardigden. Ook mijn man meldde zich aan, maar we hadden niet eens een bed voor die mensen. Hij geloofde echter dat de Heere er voor zou zorgen en dat gebeurde ook. Hij moest preken in Bruinisse (dat ging vroeger op de zak), en omdat hij na de dienst direkt moest vertrekken, kreeg hij reeds een voorschot mee. Als er meer was, zou dat opgestuurd worden.

Het restant bleek precies genoeg om een bed met toebehoren te kopen. Zie je wel, zei mijn man, dat die mensen bij ons mogen komen.

Ook toen door ziekte de rekening van de dokter en apotheek opgelopen waren, terwijl er geen geld was om te betalen zorgde de Heere daarvoor. Dit was ook het geval bij de aanschaf van studieboeken, die hij moest gebruiken op advies van ds. Kersten.

In 1912 verhuisden we naar Terneuzen, waar mijn man als predikant in de volle bediening van Woord en sakramenten gesteld werd. Ons verblijf hier was kort, want na een jaar vertrokken we naar Rotterdam, om in 1916 weer naar Goes te gaan. Tenslotte verhuisden we in 1918 naar Barneveld, waar mijn man tot aan zijn dood gebleven is en waar wij nu nog wonen. Bij het sterven van mijn man mocht ik tegen de dokter zeggen: Ik heb hem van de Heere gekregen en mag hem nu aan de Heere teruggeven.

Vond u het weieens moeilijk om naar al die verschillende plaatsen te verhuizen?

Het was niet altijd even gemakkelijk om te volgen, vooral toen ons gezin begon uit te breiden. Ook mijn moeder is vanaf 1909 tot aan haar sterven in 1944 bij ons in huis geweest. Ik mocht echter gewillig gaan, zelfs naar een grote stad als Rotterdam. Hier in Barneveld breidde de gemeente steeds uit en de werkzaamheden namen toe. Veel vergaderingen, ook in de avonduren. Jaren was hij de enige predikant in de classis. In de oorlog moest hij vaak met de tandem naar Kampen, Mijdrecht en andere plaatsen. Hij heeft toen weieens teveel van zijn krachten gevergd. Kwam er tijding van een ernstige ziekte aan de pastorie, dan ging hij er zonodig na zijn thuiskomst in de nacht nog naar toe. Ook overdag kwamen er vaak gemeenteleden om de dominee te spreken. Zo ook eens een vrouw, die op zijn thuiskomst wilde wachten. Ik nodigde haar mee aan de maaltijd, las daarna Psalm 118 en nadat ik het dankgebed had uitgesproken vertrok ze met de woorden: Ik moet hier niet zijn met mijn moeilijkheden, maar bij de Heere.

U sprak over de oorlogsjaren. Kunt U ons daar nog iets over vertellen?

Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak, werd in alle kerken gebeden of de Heere ons land wilde sparen. Mijn man geloofde, dat deze gebeden verhoord zouden worden. Bij het

uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd hij bepaald bij Ezechiël 14 : 13 en 14: Als een land tegen Mij gezondigd zal hebben, zwaarlijk overtredende, zo zal Ik mijn hand daartegen uitstrekken.... en een honger daarin zenden". Dat is ook gebeurd! In de oorlog kwamen we samen eens langs een kazerne vol met Duitsers. Ik kreeg te zuchten tot de Heere, of Hij ons van de vijand wilde verlossen en onze eigen jongens daar weer wilde terugbrengen. Ik heb soms veel last van ongeloof, maar toen mocht ik geloven, dat we van de Duitsers verlost zouden worden. Ik heb het tegen de mensen kunnen zeggen, wat in Psalm 68 : 15 berijmd staat: En 't oorlogzuchtig volk verstrooid".

Hoe is dat toen in Barneveld verlopen?

Ik heb in de laatste hongerwinter veel ellende gezien van mensen, die uit Holland langs kwamen en doortrokken naar Rijssen. Na de aanslag op Rauter bij Woeste Hoeve, werd ook mijn man opgepakt maar toch spoedig weer vrij gelaten. Toen in april de Canadezen steeds dichterbij kwamen en we duidelijk het schieten konden horen, geloofde mijn man dat Barneveld gespaard zou blijven en wel uit Psalm 46 : 3 berijmd. Dit werd ook letterlijk vervuld op 17 april 1945, „bij het dagen van het morgenrood". Hij heeft toen na de bevrijding een dankdienst gehouden en sprak over Psalm 124 : 6, 7 en 8. Op het eind van zijn leven vond hij dat we maar beter konden bidden dan profeteren, maar hij geloofde wel dat er zware tijden zouden komen, ook in ons land. Zelf zou hij het niet beleven, maar wel ons nageslacht. De Heere spreekt nog, maar men let er niet op.

Hoeveel kinderen hebt u?

De Heere heeft mij rijk gezegend. Ik heb 9 kinderen gekregen, 36 kleinkinderen heb ik, 94 achterkleinkinderen en 20 achter-achterkleinkinderen.

Hebt u nog een woord ter afsluiting?

Ik mag hier met mijn kinderen in een huis bij de kerk wonen. Er is veel steun en meeleven uit de gemeente, maar ik hoop van harte, dat er vóór mijn sterven nog een eigen predikant mag komen om het Woord te brengen. Er is in deze grote gemeente veel arbeid te verrichten, ook onder de jeugd. Ze gedragen zich wel wat anders als wij vroeger, maar voor hen geldt hetzelfde als voor ons. Eén ding is nodig volgens Amos 5:6a: oekt de Heere en leeft opdat Hij niet doorbreke.

Mevrouw Fraanje, hartelijk dank voorde moeite, die u hebt willen nemen, om iets uit uw leven te vertellen. We wensen u, met al uw kinderen nog een gezegende levensavond toe. Moge de Heere in uw hoge ouderdom en bij het afnemen der krachten, uw Sterkte zijn. Hi heeft het in uw leven betoond, zoals in uw trouwtekstgeschreven staat: , , Uw maker is uw Man, Heere der heirscharen is Zijn Naam".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen