Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Terugblikken op tien jaar inzet voor zorg

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Terugblikken op tien jaar inzet voor zorg

17 minuten leestijd Arcering uitzetten

In december 1992 bestond de : ISI'V tien jaar. De NPV is - dat bopen we tenminste - voor de meesten van ons een bekende organisatie. De afkorting NPV staat voor Nederlandse Patiënten Vereniging. En waar de Nederlandse Patiënten Vereniging voor staat, is ons goed duidelijk geworden tijdens een vraaggesprek met voorzitter G. Nieuwen buis en direkteur G. van den Berg. We blikten met hen terug op de afgelopen tien jaar van inzet voor zorg. Drs. G. Nieuwenhuis is algemeen sekretaris van de Zending van de Gereformeerde Gemeenten en hoofd van het Zendingsbureau te Woerden. Ilij beeft van 1974-1980 zelf als landbouwkundige op het zendingsterrein in Igede (Nigeria) gewerkt. Het voorzitterschap van de NPV en alles wat daarmee samenhangt, is voor hem werk in zijn vrije tijd. De heer Van den Berg is in 1986 als direkteur in dienst getreden bij de NPV. Hij heeft daar een volledige dagtaak aan (cn soms ook een avondtaak). Daarvoor was bij burgemeester van Sint Philipsland en Genemuiden.

Het begin

Wanneer is de NPV opgericht en wat was de reden daarvan

Onze Vereniging is opgericht op 11 december 1982 in 'Dc Schakel' te Nijkerk. De reden daarvoor lag in de verontrustende ontwikkelingen in de maatschappij cn met name op het terrein van de gezondheidszorg.

In april 1981 was de Wet Afbreking Zwangerschap aangenomen. waarin abortus provocatus onder bepaalde voorwaarden wettelijk wordt toegestaan. Ook begon de diskussie over euthanasie zich al af te tekenen. De '.' beschermwaardigheid van het leven kwam in het geding en dat vervulde met grote zorg voor de toekomst. Toen is vanuit dc Vereniging ter Bescherming van het Ongeboren Kind. het Nederlands Artsen Verbond, de Stichting Schuilplaats cn de juristenvereniging Pro Vita het initiatief gekomen een patiëntenvereniging in het leven te roepen.

Doelstelling en grondslag

Wal is bet doel van Vereniging? de

Dat is eigenlijk verwoord in de titel van de rede. die prof. dr. W. H. Velema in de oprichtingsvergadering heeft gehouden: ..Ieder mens mag er zijn". Deze gedachte loopt ook als ccn gouden draad door al onze aktiviteiten van dc afgelopen tien jaar heen. In de statuten staat de doelstelling als volgt omschreven: ..De behartiging van de belangen der gebruikers van de gezondheidszorg-en welzijnsvoorzieningen. in algemene zin. en in het bijzonder die van haar leden".

We hebben een Reformatorisch Dagblad. Reformatorische Maatschappelijke Unie. reformatorische scholen. Waarom dan Nederlandse Patiënten Vereniging zonder verdere aanduiding?

We zijn opgericht als een algemene patiëntenvereniging. In de grondslag werd het Verdrag van Rome genoemd naast christelijke principes. Het Verdrag van Rome is gebaseerd op de soevereiniteit en de rechten van de mens. We konden de vereniging daarom

niet reformatorisch of christelijk noemen.

Bevredigde die situatie op den duur wel?

Nee. Door de uitleg, die in de rechtspraak aan het Verdrag van Rome werd gegeven, was het niet meer mogelijk dit tc gebruiken in de strijd tegen abortus en euthanasie. We kwamen als bestuur tot de konklusie dat dc strijd om de beschermwaardigheid van het leven alleen zijn grond kan vinden in het Woord van God. Daarin staat dat de zeggenschap over het leven van de mens uitsluitend toekomt aan God. de Schepper en Onderhouder van het leven. Er is toen besloten in de statuten de grondslag te wijzigen. Op 25 juni 1984 heeft het bestuur toen een extra vergade ri ng u i tgesch reven. waarin over twee voorstellen moest worden gestemd: a. het voorstel het Verdrag van Rome uit de grondslag te verwijderen;

b. het voorstel de naam te veranderen in Nederlandse Christelijke Patiënten Vereniging.

In deze bewogen vergadering werd het eerste voorstel aangenomen. Het tweede haalde niet de vereiste tweederde meerderheid van stemmen. Zo werd de grondslag uitsluitend het Woord van God. maar de naam bleef neutraal.

Is dat laatste geen bezwaar voor het funktioneren van de Vereniging? Zo ervaren we dat niet. Het doel en het beleid van de Vereniging is gefundeerd op de Bijbel. Het bevorderen van de onvoorwaardelijke bescherming van het leven van de mens is belangrijk voor heel ons volk. Onze leden behoren wel veelal tot de gereformeerde gezindte, breed genomen, maar de aanvragen om hulp en advies komen al voor de helft van anderen. Ieder die dat wil. kan lid worden, mits de grondslag en de doelstelling worden onderschreven.

De naam Nederlandse Patiënten Vereniging kan ook niet meer door een andere organisatie worden opgeëist.

Groei

Kunt u iets vertellen over de groei van de NPV?

We mogen na tien jaar met blijdschap konstateren dat er groei is van het aantal leden, groei en uitbreiding van de werkzaamheden en ook groei in de erkenning door officiële instanties.

De eerste vijfjaar was het ledenaantal gestegen tot 15.000; de laatste vijf jaar is het veel sneller gegaan. We hebben er nu 56.000!

Wat de uitbreiding van de werkzaamheden betreft: we zijn begonnen met onze stem te laten horen bij de regering om te waarschuwen tegen onbijbelse en ongewenste ontwikkelingen. Daarnaast bleek er behoefte te bestaan aan hulp en voorlichting. De uitbreiding van het werk bracht het bestuur tot het besluit een direktcur aan tc trekken, die het geheel zou koördineren. Zo kon in 1986 de heer Van den Berg benoemd worde n.

Het bestuur kwam met de direkteur tot de konklusie. dat we niet alleen afwijzend moeten reageren op ongewenste ontwikkelingen, maar ook voor alternatieven moeten zorgen. Vooral met betrekking tot euthanasie is dat belangrijk. Als familieleden daar tegen zijn cn de arts toch euthanasie wil toepassen, adviseren wij de familie over de mogelijkheden van hulp en pijnbestrijding. We hebben ook zitting mogen nemen in verschillende kommissies in de gezondheidszorg om zo invloed te kunnen uitoefenen. De laatste jaren werden onze bestuursleden door en voor diverse organisaties gevraagd de NPV te vertegenwoordigen. Daarin zien we een toenemende erkenning van onze Vereniging.

Persoonlijk

Fijn. deze groei in allerlei opzicht. Voor we daarover verder gaan. willen we eerst een paar persoonlijke vragen stellen. Mijnheer Nieuwenhuis, hoe komt het. dat u zowel op het gebied van de zending alsook in de gezondheidszorg aktief bent?

In mijn studietijd (ik studeerde ekonomie) heb ik veel belangstelling gekregen voor ethische zaken. Op het zendingsveld werd ik gekonfronteeró met grote nood in dc gezondheidszorg en ook ten aanzien van de begrippen goed en kwaad. Ik dacht daar veel over na. Terug in Nederland voelde ik toch wel daar in Igede veel achtergelaten te hebben. Er bleek echter ook in ons land nood te ontstaan als gevolg van de ontwikkelingen in de gezondheidszorg, 't Ging ook hier om leven en dood. Toen ik door het voorlopig bestuur van de pas opgerichte NPV benaderd werd. volgden er verschillende gesprekken, waarin het benauwende van de situatie in ons land steeds meer op me afkwam. Ik voelde dat ik me aan deze taak niet mocht onttrekken, want het ging en gaat om essentiële zaken.

In het begin moesten wel veel uitvoerend werk zelf doen. Veel werk is toen gedaan door mevr. Y. Wortelboer. eerst bij haar aan huis, later in een klein kantoortje in Utrecht, Ook de tweede voorzitter van de Vereniging, de heer A. van Doleweerd, heeft zich vanaf de oprichting aktief ingezet.

Mijnheer Van den Berg. van burgemeester naar NPV-direkteur, dat was toch zeker wel een hele overgang? Hoe kwam u tot die stap?

Dat was inderdaad een hele overgang, maar ik ben ervan overtuigd dat de Heere mijn leven zo geleid heeft. Ik kon in het burgemeestersambt nog goed werken. Ik heb altijd belangstelling voor de gezondheidszorg gehad. Ik heb vroeger een leidinggevende funktie gehad aan de medische fakulteit van de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast had ik enkele bestuurlijke funkties in de gezondheidszorg. Vroeger als wethouder in Veenendaal en later ook als burgemeester had ik gezondheidszaken in mijn portefeuille. Het terrein was me dus wel bekend. De NPV zocht een direkteur en we hebben toen enkele gesprekken gehad, maar ik durfde het niet aan. Er waren nog geen 10.000 leden: materieel gezien was het toch wel een waagstuk. Maar het liet me niet met rust. De Heere heeft me duidelijk laten zien. dat ik niet in de komfortabele positie van burgemeester mocht blijven. Toch aarzelde ik nog; 't was een moeilijke tijd. Totdat ik op een condoleancebezoek (dat ik eigenlijk niet wilde afleggen) in gesprek kwam met een oud-ouderling. Deze man dwong respekt af. Zijn vrouw was pas in een ziekenhuis in Noord-Holland overleden, waar ook euthanasie werd toegepast. Hij was zeer verontrust over de situatie in de gezondheidszorg. De ontmoeting met hem was voor mij het middel om de beslissing te nemen toch direkteur van de NPV te worden. Nieuwen huis: Het was voor ons als bestuur een zaak van het gebed. Wc hadden iemand nodig voor de algehele leiding van het werk. De heer Van den Berg had veel bestuurlijke ervaring en hij kende ook de weg naar officiële instanties in Den Haag. Maar we konden hem maar voor één jaar salaris garanderen. Wc hebben de onderhandelingen met hem ook een paar maanden verborgen moeten houden. Het wonderlijke was dat juist in die tijd, toen niemand er nog van wist. het ledental sterk ging groeien. We zagen daar de leiding van de Heere in. De toename van het aantal leden en de beslissing van de heer Van den Berg was voor ons gebedsverhoring.

Erkenning

U had hel zojuist over toenemende erkenning van de NPV door officiële instanties. Kunt u daar voorbeelden van geven?

Ons land kende tot 1 januari 1993 een Landelijk Patiënten/ Consumenten Platform (LPCP). Daar wilde men ons eerst niet als lid accepteren, maar uiteindelijk mochten we toch als waarnemer aan dit overlegorgaan deelnemen. De organisatie is gewijzigd en heet per 1 januari 1993 de

Nederlandse Patiënten/Consumenten Federatie (NPCF). De heer Van den Berg is in 1992 gedurende de overgangsfase zelfs interim-voorzitter geweest van dit overlegorgaan.

Bestuursleden van NPV-afdelingen hadden ook vertegenwoordigers in gemeentelijke kommissies voor het vestigingsbeleid van huisartsen. Hun inbreng werd eerst echter niet gewenst, omdat gemeentebesturen vonden dat de NPV alleen het belang van een kleine (christelijke) groep behartigde. We hebben dit tot bij de afdeling rechtspraak van de Raad van State moeten bevechten. Deze heeft uitgesproken dat we wél in algemene zin belangen behartigen. Dat houdt voor ons een belangrijke erkenning in. die het werken gemakkelijker maakt. Mede door dit werk van dc afdelingen hebben zich veel pro-life huisartsen kunnen vestigen.

We noemen ook het rapport 'Grenzen aan de Zorg' van de kommissie Dunning. zo genoemd naar haar voorzitter. Deze kommissie werd in 1990 ingesteld door het kabinet om aan te geven welke keuzes gemaakt zouden moeten worden binnen dc gezondheidszorg. zoals bijvoorbeeld welke grenzen moeten worden gesteld aan de toepassing van nieuwe medische technologieën. De kommissie moest ook nadenken over problemen, veroorzaakt door schaarste en rantsoenering van de zorg. De NPV heeft gevraagd in deze kommissie te mogen deelnemen cn had daarvoor deskundigen beschikbaar, maar daar is men niet op ingegaan. Wel hebben we toen schriftelijk en in een overleg ons standpunt kenbaar kunnen maken. Toen in november 1991 het rapport

verscheen, bleek ons dat onze inbreng over de beschermwaardigheid van het leven en over het niet mogen kiezen op basis van kwaliteit van leven, tc zijn overgenomen.

Verder hebben vertegenwoordigers van de Vereniging onder meer zitting in de Nationale Raad voor de Volksgezondheid en de Ziekenfondsraad.

Daarnaast zijn we in diverse landelijke cn regionale organisaties vertegenwoo rdi gd.

Er worden door de NPV adviezen gegeven ten aanzien van de artsen-keuze, met name voor een pro-life arts. Wat is pro-life eigenlijk? Houdt dat in dat nietchristelijke artsen niet voor het leven zijn?

Pro-life betekent in onze opvattingen, dat we staan voor bescherming van het leven vanaf het moment van de konceptie tot aan het ogenblik van sterven, waarbij dit sterven niet opzettelijk wordt verhaast. Er zijn gelukkig ook nietchristelijke artsen die hier volledig achter staan en dus pro-life zijn. Het is meermalen voorgekomen, dat we ook voor hen gepleit hebben in de kommissies voor het vestigingsbeleid van huisartsen.

Zijn er ook relaties op Europees niveau in het werk van de Vereniging?

Een kommissie in het Europees Parlement heeft een ontwerpresolutie met betrekking tot stervensbegeleiding voorbereid. We hebben met instemming kennis genomen van de plannen tot opvang en begeleiding van mensen in de stervensfase, maar staan wel afwijzend tegenover de legalisering van euthanasie die erin wordt bepleit.

Naar aanleiding van deze ontwerp-resolutie hebben we naar alle Nederlandse europarlementariërs een notitie gestuurd. Een Engelse vertaling van deze notitie, waarin we ons standpunt uiteenzetten, is gezonden naar alle frakties in het Europees Parlement. Inmiddels weten we dat het Europees Parlement, mede door onze interventie, niet tot legalisering van euthanasie zal overgaan.

Organisatie

Hoe is het werk van de opgebouwd? NPV

Door dc groei van de laatste jaren was het nodig meer struktuur in het werk te brengen. We maken nu onderscheid tussen kollektieve belangenbehartiging. indi viduele belangenbehartiging, dienstverlening en voorlichting. Voor de laatste drie onderdelen van ons werk hebben we drie afzonderlijke buro's ingesteld, die allemaal in ons kantoor hier in Veenendaal zijn ondergebracht. Daar is ook nog het buro algemene zaken.

Kollektieve belangenbehartiging Ko 11 ckticve bc 1 a nge n be h a rti - ging is het opkomen voor en het bepleiten van de belangen van allen die patiënt zijn of het in de toekomst kunnen worden. Het gaat daarbij om de beschermingwaardighcid van het menselijk leven, om kwalitatief goede voorzieningen, palliatieve geneeskunde en vooral ook om achterstandsituaties. zoals een tekort aan verpleeghuisbedden, weg te werken. We vragen voor al deze zaken aandacht bij de overheid en bij officiële instanties in de gezondheidszorg. Dat kan op di rekte of indirekte wijze. Indirekt kunnen vertegenwoordigers van de NPV invloed uitoefenen op de besluitvorming in de verschillende organisaties waarin zij de NPV vertegenwoordigen. We maken onze wensen ook direkt kenbaar in gesprekken, die we aanvragen bij kamerleden. ambtenaren van dc ministeries en besturen van gezondheidsorganisaties. Zo nodig reageren we schriftelijk op verschillende zaken waarmee we het niet eens kunnen zijn en bieden we alternatieven aan.

U noemde de palliatieve geneeskunde. Wat is dat?

Een palliatief is volgens het

woordenboek van Van Dale: 'Verzachtend geneesmiddel dat de verschijnselen der ziekte in hevigheid doet afnemen, zonder de ziekte zeil tol genezing te brengen" IX-term palhalieve geneeskunde is dus niel helemaal lUtst. maai het is duidelijk dat ermee bedoeld woidt de zorg en begeleiding van ongeneeslijk zieken De palliatieve geneeskunde heeft in ons land nooit veel aandacht gekregen en er is ook onvoldoende deskundigheid op dit gebied. In ziekenhuizen weet men veelal niet goed raad met mensen die niet beter kunnen worden. Daar is men immers gericht op genezen. Er is in ons land ook nog onvoldoende onderzoek gedaan naar de zorgbehoeften van terminale patiënten en hun familie. Wel is daar nu een kommissie voor ingesteld. De NPV is vanwege haar deskundigheid gevraagd zitting te nemen in de begeleidingsgroep van deze kommissie. We leggen als NPV extra aksenten op zorgverlening aan ongeneeslijk zieken en mensen die in de stervensfase verkeren. Zorg en begeleiding zullen de vraag naar euthanasie doen afnemen. De overheid heeft ons een projektsubsidie gegeven om kwaliteitskriteria te ontwikkelen voor zorg in dc laatste levensfase. Er studeert op kosten van de NPV een Nederlandse arts in Engeland, die zich toelegt op de palliatieve geneeskunde. Daarmee zijn we de eerste belangenorganisatie die zich op dit gebied specialiseert.

Individuele belangenbehartiging

Individuele belangenbehartiging is het verlenen van hulp door middel van advies en bijstand aan leden en nietleden. die op medisch gebied in probleemsituaties zijn geraakt. Vooral de laatste tijd bereiken ons veel vragen over euthanasie bij wilsonbekwamen. We hebben deskundigen (een maatschappelijk werkende. een arts en een jurist), die dan advies en zo nodig bijstand kunnen geven.

Dienstverlening

Het buro Dienstverlening is verantwoordelijk voor de ondersteuning en oprichting van afdelingen en provinciale samenwerkingsverbanden. Ook het stimuleren, ondersteunen en koördineren van de projekten voor thuiszorg is een taak van de Dienstverlening. We hebben 130 afdelingen, waarvan er 70 meewerken aan een projekt voor thuiszorg.

Wat houdt Thuiszorg in?

Als een afdeling een projekt Thuiszorg heeft, betekent dit dat in overleg en samenwerking met artsen, wijkverpleging. gezinszorg en ook diakonieën door vrijwilligers aanvullende hulp geboden wordt bij mensen die thuis verzorgd worden. Dit kunnen mensen met een handicap zijn. chronische zieken en ongeneeslijk zieken, ook als zij in de stervensfase verkeren. Een afdeling wijst meestal twee kontaktpersonen aan. bij wie de hulpvraag kan worden ingediend.

Wc geven in verschillende plaatsen kursussen om de mensen daarvoor toe te rusten. Het vrijwilligersbestand bestaat voor 95% uit vrouwen. Iedereen kan een beroep op thuiszorg doen. zowel leden als niet-lcden.

Voorlichting

De afdeling Voorlichting is eigenlijk nog in opbouw. Tot voor kort gaf elke medewerker op ons kantoor inlichtingen en voorlichting op het terrein van zijn eigen werkzaamheden. We hebben nu iemand in dienst, die zich speciaal met voorlichting bezighoudt. Zo is in

samenwerking met een reklamebureau een eigen huisstijl ontwikkeld.

We geven ook hel nieuws-en verenigingsbulletin 'Zorg" uit. dat vier maal per jaar verschijnt en aan de leden, beleidsmakers en adviesorganen van de overheid wordt toegezonden.

In samenwerking met het Prof. dr. G. A. Lindeboom Instituut is de uitgave lol stand gekomen van lesbrieven voor de bovenbouw van het middelbaar en beroepsonderwijs. De drie lesbrieven gaan over: kunstmatige voortplanting, aangeboren afwijkingen en embryomanipulatie/gentherapie.

Kunt tt iets vertellen over het Prof. dr. G. A. Lindeboom Instituut'.'

Door de steeds verdergaande ontwikkelingen in de medische techniek, zoals de genetische manipulatie, ontstond de behoefte aan een wetenschappelijk instituut, waar een bijbelse visie op de gezondheidszorg en de medische techniek ontwikkeld zou worden. Toen is in samenwerking met de Stichting Schuilplaats en Hogeschool De Vijverberg het Prof. dr. G. A. Lindeboom Instituut in het leven geroepen, dat in bde gevestigd is.

Is liet niet : o. dat een al te sombere berichtgeving (bijvoorbeeld ten aanzien van de euthanasieproblematiek) over medische behandelingen een klimaat van angst kweekt.' We willen de mensen niet bang maken, maar hen wel goed informeren.

We zien als ideaal een vertrouwensrelatie tussen arts en patiënt. Daarvoor is het wel nodig, dat tevoren wordt overdacht wat men aan een specialist wil vragen en wat men van hem verwacht. We stimuleren de afdelingsbesturen de mensen ertoe te brengen van zich af te leren praten tegenover artsen. Als er niets gezegd wordt, kan een arts ook niet weten hoe een patiënt of zijn familieleden denken. Vraag in elk geval of hij alles wil doen om het leven in stand te houden. Dan hoeft er geen klimaat van angst te ontstaan.

Jongeren

Zijn er ook jongeren lid van de NPV?

We hebben ontdekt, dal jongeren veelal pas op latere leeftijd gaan nadenken over de zaken waarvoor wij ons inzetten. Daarom hebben we ook de genoemde lesbrieven laten opstellen. Er is veel vraag naar: tot in België toe worden ze gebruikt.

Jongeren zijn meestal niet zelf lid van de NPV. maar we zouden dat wel graag willen. Ze kunnen ook op hun vrije zaterdag vrijwilligerswerk doen. Het is verder heel belangrijk, dat ze in de gezondheidszorg gaan werken. Dal is niet gemakkelijk, maar wel nodig.

De 'derde partijrol'

U Itebt als Vereniging de afgelopen tien jaar cd veel mogen bereiken; bet werk zal steeds verder worden uitgebouwd. Ziel u nog nieuwe laken voor de NPV.'

De overheid wil in de toekomst meer invloed aan patiënten geven. Binnen de gezondheidszorg onderscheiden we de aanbieders van de zorg (medici, ziekenhuizen, verpleeginrichtingen). de financiers (zorgverzekeraars) en de gebruikers (de patiënten). Staatssekretaris drs. H. J. Simons heeft aangekondigd dat de patiënten een grotere inbreng moeten krijgen in het geheel, ook in de ziekenhuizen. Dit wordt genoemd de 'derde partijrol". Hier ligt voor ons een belangrijke taak. ook met betrekking tot ethische zaken.

Wensen

U hebl natuurlijk ook nog wensen voor de toekomst?

Als eerste:100.000 leden! Het moet toch mogelijk zijn dat aantal te bereiken. De kontributie bedraagt ƒ 15.-per jaar en ƒ 10 - voor studenten en jongeren beneden 18 jaar. zodat het voor niemand een bezwaar hoeft te zijn om lid te worden. Uitbreiding van het ledenaantal is heel belangrijk, omdat men in politiek Den Haag gevoelig is voor cijfers. We hopen ook dat het aantal projekten voor thuiszorg zal toenemen.

Als we terugzien op de afgelopen tien jaar mogen we niet anders zeggen dan dat de Heere ons geholpen heeft en onze weg voorspoedig heeft gemaakt. Er zijn veel zorgen over de ontwikkelingen in ons land. maar we moeten toch werken zolang het nog kan. Leden van de NPV moeten in hun eigen omgeving laten zien dat er hulp geboden kan worden. Jongeren willen we opwekken te gaan werken in de gezondheidszorg. Er zijn in onze tijd meer dan ooit mensen nodig voor het werk van barmhartigheid!

Mijnheer Nieuwenhuis, mijnheer Van den Berg. hartelijk dank voor uw medewerking aan dil interview. We wensen u met het bestuur en de werkers op de verschillende buro 's van harte Gods zegen en wijsheid loe.

Krimpen aan den IJssel

M. J. A. Ruit-van Dodeweerd

Geldermalsen

Z. Crum-Nicuwland

Dit artikel werd u aangeboden door: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 5 maart 1993

Daniel | 32 Pagina's

Terugblikken op tien jaar inzet voor zorg

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 5 maart 1993

Daniel | 32 Pagina's