Buigen of bestrijden

"In het Nederlandse volkslied staat 'de tirannie verdrijven'. Dictators van het kaliber van Saddam horen vooreen tribunaal en mogen hun straf niet ontlopen. Saddam is een tiran, die over lijken gaat. Het grote kwaad is de dictator in Bagdad, " vindt ds. W. Visscher, predikant in Amersfoort.

Ds. Visscher denkt dat de oorlog tegen Irak een rechtvaardige oorlog is. "Saddam is vergelijkbaar met sinistere figuren als Hitier en Stalin. Ik vind het werkelijk schandalig dat president Bush daarmee vergeieken wordt. Overigens valt het me steeds meer op dat allerlei mensen die zoveel bezwaar hebben tegen het beleid van Bush vooral moeite hebben met zijn christelijke achtergrond. Alsof het erg zou zijn dat de president van de Verenigde Staten ernst wii maken met de boodschap van de Bijbel. Alsof hij zijn soldaten de bescherming van God niet mag toebidden. Nee, waren er maar meer van zulke leiders in de wereld. Het zou er echt anders uitzien. En laten wij maar veel bidden of de Heere Bush wijsheid en inzicht wii geven om-jn deze moeide tijden de goede beslissingen te nemen."

Militair in hart en nieren: Harry de Winter uit Dordrecht werkt als majoor N de Koninklijke Marechaussee, een kn )§smachtonderdeel dat de politietaken binnen de krijgsmacht en op alle luchthavens uitvoert en daarnaast de Nederlandse grenzen en het Koninklijk Huis bewaakt.

Een verontwaardigde majoor: "Saddam is een dictator en machtswellustelln g die zijn volk onderdrukt, uithongert en vermoordt om daarmee zijn macht te handhaven en er zelf royaal van te leven, ik heb eens voor mijn opleiding films gezien van de gifgasaanvallen die Saddam liet uitvoeren op Koerdische dorpen. De gevolgen waren verschrikkelijk. Bush is ook een mens. Hij is net zo zondig als wij zijn en heeft ook zijn fouten, maar deze uaden kunnen we hem niet verwijten. Saddam is en blijft levensgevaarlijk omdat voor hem en zijn familie een mensenleven niet telt maar macht het hoogste goed is."

Evert-Jan Brouwer, beleidsmedewerker Buitenlandse Zaken bij de Tweede Kamer-fractie van de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) vindt de oorlog in Irak een duidelijk voorbeeld van een rechtvaardige oorlog waar geweld het laatste redmiddel is. De SGP-er: "Er is duidelijk sprake van een voortdurende schending van het internationaal recht. En de internationale vrede en veiligheid wordt ernstig bedreigd wanneer niet tegen Irak wordt opgetreden."

Verschrikkelijk

Brouwer: "De SGP vind' het terecht dat de Nederlandse regering politieke, steun verleent aan de militaire operatie. Resolutie 1441 is een goede grond voorde oorlog, omdat in die resolutie al

is aangekondigd dat Irak, als het land zijn verplichtingen niet zou nakomen, ernstige consequenties zou ondervinden." Wel geeft hij toe dat "het mooi zou geweest zijn als er een extra resolutie was gekomen." Verdedigend: "Omdat Frankrijk, Rusland en China dat onmogelijk maakten, waren de VS en Engeland genoodzaakt om het zonder een tweede resolutie te doen." Als het aan de staatkundig-gereformeerden had gelegen, was het niet bij politieke steun gebleven. De SGP vond echter dat ook militaire steun had moeten worden aangeboden." aldus Brouwer. "Je bent helemaal bondge-

noot of helemaal niet." Toch zijn veel christenen, ook in een land als de Verenigde Staten, tegen de oorlog. Volgens Brouwer vergissen zij zich. "Pacifisten verwarren de verantwoordelijkheid van het individu, dat geroepen is tot vreedzaamheid, en de verantwoordelijkheid van de overheid, die van God de zwaardmacht gekregen heeft."

Een grote verantwoordelijkheid want "oorlog betekent dood, angst, verwarring, ontwrichting, haat, verdriet, pijn, " aldus majoor De Winter. "Het iaat zich niet in een paar woorden samenvatten. Deze zaken komen in een oorlog massaal voor zodat het onze voorstelling ver te boven gaat. De gevolgen zijn decennialang, soms eeuwenlang merkbaar. Ik denk inderdaad dat oorlog het meest verschrikkelijke is wat er op aarde is."

Oorlog is "zondermeer" het meest vreselijke wat er is, is ook de mening van Brouwer. "De twintigste eeuw laat dat zien. Het is de eeuw geweest waarin de meeste oorlogen gevoerd zijn en de meeste doden zijn gevallen sinds de zondeval. In sommige landen weet de gemiddelde burger niet eens meer wat vrede is. Dat is heel aangrijpend. Toch zal het nog erger worden: in Lukas 21 staat dat er een tijd komt dat de harten van de mensen zullen bezwijken van vrees."

Miljoenen doden

Al blonk de vorige eeuw in negatieve zin uit in het aantal oorlogen - 109 tussen 1900 en 1994 - toch komen oorlogen al veel eerder voor. In het Oude Testament bijvoorbeeld. Abraham voerde oorlog met vier heidense koningen, het volk Israël vocht in de woestijn met de Amelekieten en ook tijdens de verovering van het land Kanaan vloeide veel bloed. Bij de verovering van de stad Ai kwamen bijvoorbeeld niet minder dan twaalfduizend mannen en vrouwen om het leven. Tijdens de regering van koning Saul werd eveneens veel oorlog gevoerd, vooral met de Filistijnen. En David voerde zoveel oorlog dat de Heere het hem verbood om een tempel te bouwen; ei kleefde te veel bloed aan zijn handen. Ds. Visscher: "De Heere heeft in het Oude Testament door oorlogen Zijn oordelen voltrokken."

In het Nieuwe Testament komt oorlog nauwelijks ter sprake. Niet dat in die tijd geen oorlog werd gevoerd; integendeel: de Romeinen vochten er stevig op los. Maar het verschil zit 'm er in dat een groot deel van het Oude Testament een geschiedenis van het volk Israël is, terwijl de nadruk in het Nieuwe Testament ligt op het leven en werk van de Heere Jezus en de geschiedenis van de jonge kerk.

Toch komen er wel verwijzingen in het Nieuwe Testament. Ds. Visscher vindt het "opmerkelijk dat Johannes de Doper niet zegt tegen soldaten dat zij moeten stoppen met hun werk, maar zegt dat ze zich moeten laten vergenoegen 'met hun bezoldiging', tevreden moeten zijn met hun loon."

Ook in de Romeinenbrief komt een verwijzing voor naar oorlogvoering. Ds. Visscher: "In Romeinen 13 staat dat de overheid het zwaard niet te vergeefs draagt." De Amersfoortse predikant wijst ook op de Reformatoren, d; e "tegen de idee van Erasmus altijd het recht van de rechtvaardige oorlog hebben verdedigd. Zo aanvaardde Calvijn oorlog in sommige gevallen als eeri noodzakelijk en heilzaam middel." En nog voor de Reformatie was het Thomas van Acquino, die schreef dat oorlog gerechtvaardigd was als het initiatief werd genomen door een wettige

overheid, die streed vooreen rechtvaardige zaak, met een juiste intentie, met middelen die bij het conflict passen en na afweging van voordelen tegen de nadelen.

Overtuigende argumenten, denkt ds. Visscher. "Een oorlog kan gerechtvaardigd zijn. Bijvoorbeeld om nog erger te voorkomen, ai is een oorlog altijd iets heel verschrikkelijks. Had Engeland in 1933 Duitsland direct aangepakt dan was de Tweede Wereldoorlog met vijftig miljoen doden misschien voorkomen. Zelfs in 1938 was voorkoming van de Tweede Wereldoorlog door krachtig optreden waarschijnlijk nog mogelijk geweest." Ook majoor De Winter denkt dat een

oorlog te rechtvaardigen kan zijn. "De belangrijkste reden voor een rechtvaardige oorlog is zelfverdediging, 'fn het klein' is dat de noodweer. In geval een volk onderdrukt, vermoord of gemarteld wordt, is dat een rechtvaardige reden om in te grijpen." De officier vindt een oorlog niet te rechtvaardigen "als het gaat om ordinair 'landje Pikken' vanwege grondstoffen of machtsuitbreiding. Een land kan in de loop der tijden een steeds grotere bedreiging voor zijn omgeving of de wereldvrede gaan vormen. Maar er is neel veel wijsheid nodig om te bepalen wanneer ingegrepen moet worden."

u 'terste geval

De opdracht van de Heere Jezus om, ais iemand slaat, • , ; ndere wang toe «keren, is "een ; dracht aan de christen persoonlijk. Het is de houding die past bij de christelijke levenswandel, maar het is niet de opdracht voor het. overheidshandelen."

Een wereld zonder geweld is onmogelijk, denkt ds. Visscher. "Geweld is het uitoefenen van macht, heerschappij en dat zonodig met wapens en straf. Sinds Genesis 3 lijkt het mij onmogelijk om een wereld zonder geweid te hebben. De ongebondenheid van de mens moet worden bedwongen. Zo nodig met geweld. Paulus is daar nogal duidelijk over en ook de Nederlandse Geloofsbelijdenis laat daar in artikel 36 geen twijfel over bestaan."

De SGP-beleidsmedewerker is het helemaal met de Amersfoortse predikant eens. "In Hebreeën 11 wordt verwezen naar gelovige koningen in de tijd van het Oude Testament. Van die koningen wordt gezegd dat zij 'door het geloof koninkrijken hebben overwonnen, in de krijg sterk zijn geworden en heirlegers der vreemden op de vlucht hebben gebracht'. De kanttekeningen verwijzen daarbij naar Jozua, Jonathan en David. In de tijd van Israël kregen richters en koningen goddelijke opdrachten om volken te verdrijven. Denk aan de inname van Kanaan." En ai vindt Brouwer dat "dat nu niet meer zo is, " toch stemt hij in met "dc protestantse opvatting over oorlog waarin altijd de vraag is gesteld of er sprake is van schending van het recht. In het uiterste geval mag de overheid, op grond van de zwaardmacht die haar is toegekend in Romeinen 13, het zwaard gebruiken om recht en vrede te herstellen." "Geweld kan dus gerechtvaardigd zijn, " concludeert Brouwer. Hetzij om een noodzakelijke oorlog te voeren, hetzij om misdadigers te straffen."

Wel heeft de fractie-medewerker er twee kanttekeningen bij. "Geweld mag alléén door de overheid gebruikt worden, en niet door individuele onderdanen. De Bijbel verbiedt 'eigenrichting'. )n de Bergrede heeft de Heere Jezus heel vergaande dingen gezegd over de vreedzamen. Ze keren hun vijanden ook de andere wang toe. Alleen de overheid mag op rechtsgronden gebruikmaken van het zwaard. En verder moet geweld het laatste van het allerlaatste middel zijn dat de overheid

gebruikt." Ds. Visscher: "De overheid is geroepen om, zo nodig met het zwaard - met geweld - gerechtigheid te oefenen. De kerk heeft als taak het Evangelie te prediken en dat mag nooit met geweld, luther heeft vooral op dit onderscheid gewezen. 'Steek uw zwaard in uw schede', zoals de Heere Jezus tegen Petrus zei, is een grondregel voor het Koninkrijk van God, niet voor de wereldlijke overheid."

Majoor De Winter vindt dat de tekst over het zwaard weer in de schede steken uit haar verband wordt gehaald. "Deze opdracht van Christus aan Petrus heeft betrekking op de verdediging van de Heere Jezus, als Vredevorst, met het zwaard. Nog zo'n tekst is: Allen, die zwaard nemen, zullen door het zwaard vergaan, maar dat heeft geen betrekking op de soldaten maar op degenen die in hun privé-leven denken geweld te kunnen gebruiken zonder dat ze bet recht hebben om dat te doen."

Militairen hebben dat recht wel, is de stellige mening van De Winter met verwijzing naar Romeinen 13 en de geschiedenis van Johannes de Doper. " En verder wordt de gelovige,

Romeinse officier, de hoofdman over honderd, door de Heere Jezus toegesproken met: Ga heen, en u geschiede gelijk gij geloofd hebt. Deze hoofdman krijgt ook niet van de Heere Jezus de opdracht om ander werk te zoeken. Dit zijn voor mij bijbelse bevestigingen dat het werk van een militair voluit christelijk en geoorloofd is."

Stressomstandigheden

Maar de krijgsmacht staater toch om bekend dat er veel wordt gevloekt? En de zondagsrust dan? De Winter: "Als eerste moetje je realiseren dat er bij Defensie maar liefst 65.000 mensen

werken! Deze mensen werken in veel verschillende werkomstandigheden.en op diverse niveaus. 'Vloeken in het léger' is naar mijn mening een karikatuur van Defensie die komt uit de tijd van de dienstplichtigen bij de Landmacht. Het is nogal een erschil of je tegenwoor-; als beroeps werkt bijfbeeld als soldaat in 1 jnfanteriepeloton of een schip bij Marine, een onderhoudshangarop een vliegbasis of •bij de politiedienst van de ^Marechaussee op Schiphol. Ik weet zeker dat in het leger niet meer gevloekt wordt dan in een bedrijf; militairen leven in bepaalde crisisen oefensituaties wel dichter bij elkaar en soms onder hoge stressomstandigheden zodat je alles van elkaar meemaakt, hoort en weet."

De marechaussee vermoedt zelfs dat de tolerantie binnen defensie groter is, dan binnen andere bedrijven. "Mijn ervaring is dat er binnen defensie nog ruimte is om voor het geloof uit te komen, mede omdat militairen geleerd hebben om in groepsverband te leven en elkaar te verdragen. Het is op veel plaatsen bij defensie heel normaal om een gezamenlijke maaltijd met een moment van stilte te beginnen. In welk 'onchristelijk' bedrijf gebeurt dat? Uit eigen ervaring weet ik dat collega's het niet bijzonder vinden als ik bid voor de maaltijd. In mijn huidige werkkring, de Staf van de Koninklijke Marechaussee in Den Haag, ken ik tal van collegae uie ook bidden voorde maaltijd en waarmee een goed gesprek over kerk en geloof mogelijk is. Al realiseer ik me ook dat er plaatsen zijn bij dDefensie waar dat niet zo veel voorkomt of waar het gewoon moeilijk is om voor je principes uitte komen." "Binnen defensie wordt op zondag

gewerkt in vredestijd, maar het hangt er in veel gevallen van af waar je werkt. Het meeste werk is echter wel noodzakelijk; bijvoorbeeld bewaking van militaire complexen, politietaken en grensbewaking bij de Marechaussee. De scheiding van noodzakelijk en niet noodzakelijk werk ligt echter niet zo eenvoudig als bijvoorbeeld bij politie, brandweer of in ziekenhuizen. Sommige oefeningen gaan gewoon door op zondag om daarmee langdurige belasting van een oorlog na te bootsen; de vraag of dat nodig is, vind ik lastig en zal iedereen voor zichzeif moeten beoordelen. Maar als je absoluut niet wilt werken op zondag, hoe noodzakelijk dat ook kan zijn, dan kun je geen militair zijn."

Militair, fractie-medewerker of dominee: Hoe de oorlog in Irak afloopt, weet natuurlijk niemand. Brouwer: "Het is te wensen dat een sladsoorlog met taaie guerrilla kan worden voorkomen. Want het risico op burgerslachtoffers is bij zo'n oorlog groot. De SCP hoopt dan ook dat. de Geallieerden in staat zullen zijn om het Irakese ieger op korte termijn op de knieën te krijgen."

Ds. Visscher: "In deze zondige wereld zal er altijd oorlog blijven. Laten wij bidden of God vrede en gerechtigheid wil geven. Laten wij bidden voorde vele jonge mannen die in Irak het leven geven voor de vrijheid. Laten wij ook bidden voor president Bush. En tenslotte, laten wij bidden voor het geknechte volk van Irak. Geve de Heere dat het spoedig in vrijheid zou mogen leven. En dat de Kerk daar het Evangelie in vrijheid mag verbreiden."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen