Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

"Meestal begint een verslaving onschuldig"

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

"Meestal begint een verslaving onschuldig"

Marijke Duifhuizen: Verslaving blijft een keuze

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Verslaving. Het woord wordt gemakkelijk in de mond genomen. Je kunt verslaafd zijn aan drugs, maar ook aan een computerspelletje. Internetten kan verslavend zijn, maar lezen ook. Wanneer ben je eigenlijk verslaafd? Overkomt het je of kies je ervoor? En wat kun je ertegen doen? In gesprek met Marijke Duifhuizen, werkzaam bij stichting De Hoop. "We zouden ons er meer bewust van moeten zijn dat verslaafden niet alleen mensen zijn die op straat leven. Zo is het best mogelijk dat je buurman een alcoholprobleem heeft. Het taboe moet er van af. Alleen dan trekken mensen bijtijds aan de bel."

Marijke Duifhuizen is redacteur en voorlichter op de afdeling Public Relations van Stichting De Hoop, het centrum voor evangelische verslavingszorg en hulpverlening in Dordrecht. "Deze stichting biedt een breed scala aan hulp aan mensen die verslaafd zijn aan tabak, gokken, medicijnen, drugs, alcohol en eten én aan mensen met psychosociale problemen. Onderdeel van de 24\ v i uursbehandeling bij De Hoop is dat gasten - zo noemen wij onze cliënten - werkervaring opdoen.

De Hoop heeft hiervoor diverse leerbedrijven en werkervaringsafdelingen, zoals bijvoorbeeld het De Hoop Grafisch Centrum, De Hoop Metaal, ons kinderdagverblijf Bambino en mijn afdeling, Public Relations. Zodoende kom ik ook met gasten in aanraking. Ik begeleid hen bij het werk en in hun studie."

Slaaf

U noemde net allerlei vormen van verslaving. Zijn er belangrijke verschillen tussen deze verslavingen? Is verslaafd zijn aan bijvoorbeeld voetbal en gokken heel anders dan verslaafd zijn aan drugs, nicotine en alcohol omdat bij die laatste drie ook het lichaam vraagt om die stof-

Hoop kiest ervoor om de term 'verslaving' te omschrijven in de meest letterlijke betekenis van het woord: 'slaaf zijn van...'. Verslaving geeft iemand het idee of de beleving dat hij niet vrij is in de keuzes die hij maakt, maar zich gegrepen voelt door het middel of de gewoonte en dit als doel in zijn leven centraal stelt. Iemand is verslaafd wanneer hij ergens afhankelijk van is.

Bij verslaving onderscheiden we twee soorten afhankelijkheid: lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid. Lichamelijke afhankelijkheid wil zeggen dat het lichaam afhankelijk geworden is van een middel om normaal te kunnen functioneren. Het lichaam is gewend geraakt aan een bepaalde dosis van een middel en gaat protesteren als het deze dosis niet meer binnenkrijgt. Er treden onthoudings-en ontwenningsverschijnselen op. Deze

verschijnselen kunnen onder andere bestaan uit beven, zweten, misselijkheid en diarree.

Geestelijke of psychische afhankelijkheid betekent dat er een enorme drang is om iets te gaan gebruiken of iets te gaan doen. Het hele denken is dan gericht op gebruik (van bijvoorbeeld drugs) of op de activiteit (bijvoorbeeld gokken) en de daarop volgende kick. We noemen iemand verslaafd wanneer hij geestelijk afhankelijk is. Alle verslavende middelen leiden tot geestelijke afhankelijkheid, sommige middelen leiden ook tot lichamelijke afhankelijkheid. Je kunt dus ook alleen geestelijk verslaafd zijn. Lichamelijk afkicken is een kwestie van enkele dagen tot weken, terwijl de geestelijke afkick maanden tot zelfs jaren kan duren."

Vluchten

Een Engelse psychiater zei onlangs dat verslaving geen ziekte is die je overkomt maar een bewuste keuze. Wat vindt u van die stelling?

"Verslaafd raken blijft een keuze van de persoon zelf. Iemand is zelf verantwoordelijk voor zijn of haar leven. Naar iemand anders wijzen of naar een bepaalde situatie, heeft geen zin. Het blijft je eigen keuze."

Hoe komen mensen tot die keuze? "Dit verschilt per persoon, maar meestal begint een verslaving onschuldig. Een blowtje, een sigaretje, een uurtje op het internet... De mensen die uiteindelijk verslaafd raken, gaan deze middelen gebruiw "" . n V ken om te vluchten. Te vluchten voor zichzelf, hun gevoelens, de omgeving. Het zijn vaak ook mensen die iets naars hebben meegemaakt. Denk aan incest, pesten, een scheiding, een moeilijke jeugd, et cetera."

Gelegenheidsgevers

Hoe reageren familie en vrienden erop als iemand verslaafd is? Wat vindt men moeilijk?

"Verslaving slaat vele wonden, en niet alleen bij de verslaafde. Ouders en partners hebben het vaak hard te verduren in de tijd dat het kind of de partner verslaafd is. Vaak gaat het om jaren van verdriet, zorg en geheimhouding. Jaren waarin, zoals een boektitel luidt, zij 'verslaafd aan de verslaafde' waren.

Men reageert heel verschillend. Soms wordt het probleem totaal ontkend: "Dat doet hij of zij niet; dat gebeurt niet in ons gezin". Gemakkelijk worden zaken ook algemeen gemaakt: "We hebben allemaal wel eens een periode in ons leven waarin..." Het probleem wordt niet serieus genomen en er wordt dus ook niets mee gedaan. Alles komt vanzelf goed' en 'de tijd heelt alle wonden' zijn uitspraken die het probleem in deze situatie niet tot een oplossing brengen. Doordat er geen correctie plaats vindt op de verslaafde, wordt het gebruik gelegitimeerd.

Ook zogenaamde 'gelegenheidsgevers' ontkennen het probleem. Zo zei iemand eens: "Ik geef mijn dochter vaak geld om drugs te kopen. Wat moet ik anders? Ik wil niet dat ze de hoer gaat spelen om aan drugs te komen." Zo schermen gelegenheidsgevers verslaafden af voor de gevolgen van hun gedrag. De vrouw van een stevige drinker belt de werkgever op met de mededeling dat haar man griep heeft, terwijl hij in werkelijkheid zijn roes aan het uitslapen is. Zij doet dit om ontslag te voorkomen.

De ouders van een gokker betalen de schulden van hun zoon, zodat deze niet in problemen komt met justitie.

Gelegenheidsgevers nemen verantwoordelijkheden van de verslaafde over. Ze doen taken die de verslaafde behoort te doen. De man van een alcoholiste maakt haar wakker en zet het ontbijt klaar zodat ze op tijd naar haar werk kan. De vrouw van een drugsverslaafde voedt de kinderen alleen op, runt alle zaken in het huishouden en zorgt voor inkomen, terwijl de druggebruiker geen taken meer heeft.

Ontkenning van het probleem kan zover gaan dat de persoon wordt verstoten. Hij wordt beschouwd als iemand die geen deel meer uitmaakt van de groep. Op geen enkele manier wordt er een handreiking gedaan richting hulp of zorg."

Elke dag dronken

"Bestrijding komt ook vaak voor. Onder het motto 'het doel heiligt alle middelen' wordt alles in stelling gebracht om het verslavingsprobleem te elimineren. Vaak richt de bestrijding zich vooral op de uiterlijke kenmerken en wordt er weinig gedaan aan innerlijke verandering van de verslaafde zelf. Als hij of zij maar werk heeft, een ander huis heeft, in een ander dorp woont, et cetera. Familie, kennissen, pastors en hulpverleners worden ingeschakeld en zo nodig gemanipuleerd om te zorgen dat het probleem zo snel mogelijk is verwijderd.

Als mensen geen verandering krijgen in de situatie gaan ze het probleem toedekken om de pijn te verzachten. Je moet zoveel mogelijk de overlast beperken en accepteren dat mensen verslaafd zijn en zullen blijven. Een ex-alcoholverslaafde vertelde me eens over zijn verslaving: "In die tijd was ik elke dag dronken. Ik dronk voor, tijdens en na mijn werk. Mijn vrouw bleef mij ondanks alles steunen. Ze vond dat het haar taak was om haar man bij te staan." Het gevolg was dat deze verslaafde zich gedroeg als een koorddanser. Hij nam grote risico's en gedroeg zich volstrekt onverantwoordelijk. Hij wist toch dat zij hem op zou vangen als hij viel. Daardoor kon hij gewoon doorgaan met zuipen."

Kleine dingen

Hoe kan verslaving voorkomen worden?

"Om verslaving te voorkomen, is het belangrijk om een in vroeg stadium van middelengebruik aan de bel te trekken. Ouders, leerkrachten en intermediairs kunnen een belangrijke factor zijn in het voorkomen van verslaving.

Wat ze kunnen doen? In de eerste plaats: informeren. In een leeftijdsfase waarin ze zo duidelijk gevormd worden, is het belangrijk dat ze over verslavende middelen goede informatie krijgen. Dat hen wordt geleerd om praktische consequenties te verbinden aan die informatie.

In de tweede plaats: wees een voorbeeld. Regels hebben weinig waarde als de ouders zich er zelf weinig van aantrekken. Het ligt voor de hand dat het moeilijker is om uw kind te verbieden om te gaan roken, als u zelf wel rookt. Hoewel het voor sommige kinderen juist afstotend werkt, heeft onderzoek uitgewezen dat kinderen van ouders die roken zelf ook eerder gaan roken. Het voorbeeld van ouders blijkt dus belangrijk. Dit geldt natuurlijk ook voor uw alcoholgebruik en uw gedrag inzake andere verslavingen zoals gokken, internet, televisie, eten, etcetera.

Belangrijk is ook weerbaarheid. Het belangrijk dat jongeren weten dat ze ook 'nee' kunnen en mogen zeggen, zonder dat ze daarom minder zijn. Het is juist veel stoerder als ze tegen de norm in durven gaan! Ik weet wel dat dat lastig is. Je ligt zo buiten de groep en daarom doen jongeren al snel mee, om zich niet afgewezen te voelen. Onzekerheid speelt heel veel pubers parten.

Tenslotte is aandacht erg belangrijk. Juist in onze prestatiemaatschappij staat deze aandacht voor kinderen en jongeren onder zware druk. Het gevaar is dat er daarvoor geen oog meer is voor de kleine dingen. Iets groots als verslaving ontstaat door een gebrek aan aandacht voor kleine dingen. Pubers hebben een niet-stabiel zelfbeeld en zijn erg onzeker over wat anderen van hen denken. Het is essentieel voor het welzijn van jongeren dat zij kunnen praten over wat hen bezighoudt. Jongeren moeten weten dat zij op hun opvoeders kunnen veronderwerpen die voor hen belangrijk zijn. Volwassenen kunnen niet alles weten, maar kunnen wel de weg wijzen bij het verzamelen van de ontbrekende informatie."

En als een jongere komt naar u toe en zegt: hoe voorkom ik dat ik verslaafd raak? Wat zegt u dan?

"Bij verslaving gaat het om een zéér grote, onweerstaanbare behoefte een bepaald middel te gebruiken of bepaald gedrag te vertonen. Deze behoefte bepaalt het hele leven van de gebruiker. Verslaving gaat gepaard met het besteden van heel veel tijd en energie aan het verkrijgen van het middel. Ook geven verslaafden belangrijke maatschappelijke activiteiten en ontspanningsactiviteiten op of verwaarlozen ze deze activiteiten volledig. Ook wordt gebruik voortgezet ondanks het besef van negatieve gevolgen die ermee verbonden zijn. Als je dat dus bij jezelf merkt... óf als mensen dit tegen je zeggen, dan ben te ver gegaan. Probeer daarom bewust te leven en maak keuzes."

Dit artikel werd u aangeboden door: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 28 juli 2006

Daniel | 32 Pagina's

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 28 juli 2006

Daniel | 32 Pagina's